100 ปี พุทธทาสภิกขุปฏิรูปการเมืองวิถีพุทธ(1)--ยุค ศรีอาริยะ 100 ปี พุทธทาสภิกขุปฏิรูปการเมืองวิถีพุทธ (1) โดย ยุค ศรีอาริยะ 29 พฤษภาคม 2549 15:56 น. งานชิ้นนี้ ผมเขียนเนื่องในโอกาสครบรอบชาตกาล 100 ปี ท่านพุทธทาสภิกขุ มีเจตนาเพื่อนำเสนอแนวทางการปฏิรูปการเมืองไทยบนวิถีพุทธ โดยนำเอาหลักคิดบางประการของท่านพุทธทาสมานำเสนอ และขยายความ หลักแรกคือ เรื่องโลกาวิกฤต หรือโลกวิปริต ท่านนำเสนอว่า โลกปัจจุบันกำลังวิปริตรุนแรง และจะรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ ราวกับว่านี้คือช่วงที่ชาวพุทธเรียกว่า “ช่วงกลียุค” แต่ท่านก็ชี้ว่า ปรากฏการณ์กลียุคนี้จะเกิดก่อขึ้นเป็นช่วงๆ แม้ในอดีตก็เกิดกลียุคมาแล้ว อย่างเช่นในยุคพระพุทธเจ้า พระองค์ก็เกิดในช่วงกลียุค กลียุค คือ ยุคที่ผู้คนต้องเผชิญทุกข์อย่างหนักหน่วงที่สุด แต่ในเวลาเดียวกันกลียุคก็มีข้อดีด้วย เพราะผู้ที่เข้าใจทุกข์ได้ ก็จะเข้าถึงธรรมได้ เพราะมีแต่ “ธรรมะ” เท่านั้นที่จะพาผู้คนรอดหายนะได้ ท่านกล่าวขยายความเพิ่มอีกว่า สาเหตุหลักของกลียุคเกิดมาจาก “การเสียสมดุล (อย่างยิ่ง)” ผมขอขยายภาพกลียุคในช่วงปัจจุบัน ซึ่งเกิดจากการเสียดุลในหลายด้านพร้อมกัน 1. การเสียสมดุลระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ อันเนื่องมาจากมนุษย์ได้ทำลายล้างธรรมชาติ ซึ่งเกิดจากความโลภที่เพิ่มทวี และความหลงในลัทธิว่าด้วยการพัฒนา(ความเจริญในด้านวัตถุ) ท่านกล่าวขยายความว่า “เดี๋ยวนี้เราพูดว่า โลกเจริญ โลกเจริญเราเจริญ เรากำลังทำความเจริญกันในโลก แต่แล้วมันกลับยิ่งมีวิกฤตการณ์ที่ระส่ำระสายวุ่นวายมาก เพื่อความก้าวหน้า” อีกช่วงหนึ่งท่านกล่าวอย่างสรุปว่า “ความก้าวหน้านั้นคือ ความไม่สมดุล” 2. การเสียดุลยภาพภายในระบบสังคม ตัวอย่างเช่น ปัจจุบัน ระบบทุนนิยมที่เปิดเงื่อนไขให้คนรวยมีโอกาสทางการเมืองและเศรษฐกิจเหนือกว่าคนจนอย่างมาก คนรวยจึงมีทั้งอำนาจและรวยยิ่งขึ้น คนจนก็มีแต่จนลงๆ ในที่สุดจะก่อเกิดสงคราม หรือการเผชิญหน้ากันระหว่างคนรวยกับคนจน ในเวลาเดียวกัน การเสียสมดุลอย่างยิ่งในระบบโลกก็เกิดขึ้น เนื่องจากประเทศมหาอำนาจมีพลังอำนาจทางการทหาร และความร่ำรวย เหนือกว่าประเทศอื่นๆ อย่างมาก จึงเปิดเงื่อนไขให้ประเทศมหาอำนาจใช้กำลังอำนาจ รุกราน ปล้นชิงความมั่งคั่งจากประเทศอื่นๆ ท่านพุทธทาสเสนอว่า เบื้องหลังที่มีของการเสียสมดุลทั้งทางธรรมชาติและทางสังคม ก็เนื่องมาจากอวิชชาครอบโลก ผู้คนจึงเห็นกงจักรเป็นดอกบัว ท่านจึงสรุปว่า “จะแก้วิกฤตได้ก็ต้องแก้ที่ ใจ หรือ ปัญญา” หรือกล่าวอย่างเป็นรูปธรรมคือ ธรรมะต้องกลับมา โลกาและสังคมจึงจะหยุดวิกฤต ถ้าพูดในทางวิชาการก็คือ เราต้องนำหลักธรรมกลับมาเป็นฐานในการศึกษา เป็นฐานแห่งการพัฒนาจิตใจของมนุษย์ และขณะเดียวกันต้อง “สร้างสังคมใหม่” ที่วางฐานอยู่กับดุลยภาพที่ดีงามระหว่าง มนุษย์ กับ ธรรมชาติ และสร้างระบบโลก ระบบสังคมที่มีดุลยภาพ ที่งดงามภายในขึ้น หลักสำคัญประการที่สองคือ หลักเรื่อง การเมืองอะไร ท่านกล่าววิพากษ์ระบบการเมืองปัจจุบันอย่างแหลมคมว่า ระบบการเมืองปัจจุบันก็ยุ่งเหยิงมาก เนื่องจากไปหลับหูหลับตาสร้างความเจริญในแง่วัตถุ แล้วละทิ้งธรรม โดยการแยกเรื่องธรรมะกับเรื่องระบบการเมืองออกจากกัน ท่านจึงกล่าวอย่างสรุปว่า “ธรรมะกับการเมืองคือ เรื่องเดียวกัน” ในงานชิ้นนี้ ท่านวิพากษ์ทั้งระบบทุนนิยม และสังคมนิยม โดยชี้ว่าระบบทั้งสองมีข้ออ่อนทั้งคู่ เนื่องจากเน้นในเรื่องความเจริญทางด้านวัตถุเหมือนกัน ที่สำคัญ ท่านได้เสนอว่า ระบบการเมืองที่น่าจะเป็นทางออกแก่โลกและสังคมคือ ระบบธรรมิกสังคมนิยม ในอดีต หลักคิดทั้งสองประการของท่านพุทธทาสดังกล่าวข้างต้น ได้มีการพูดถึงกันบ้าง แต่ไม่มากนัก อาจเพราะว่า ภาพโลกาวิกฤต ยังเป็นเรื่องที่ไกลตัวคนไทย จนถึงปัจจุบัน หลังเกิดวิกฤตใหญ่ทางธรรมชาติ และทางสังคมในเวลาไล่ๆ กัน เช่น ปรากฏการณ์สึนามิ และวิกฤตภัยแล้ง รวมทั้งสงครามในตะวันออกกลาง สงครามในเขตสามจังหวัดภาคใต้ ตามด้วยวิกฤตน้ำมันแพง คนไทยปัจจุบัน จึงเริ่มมองเห็นความสำคัญของวิกฤตโลกมากขึ้น ยิ่งต้องมาเผชิญกับฟองสบู่แตกปี 2540 และตามด้วยวิกฤตน้ำมัน คนไทยหลายคนเริ่มตระหนักถึงความหนักหน่วงของวิกฤตโลก นักวิชาการบางท่านได้นำเอางานเขียนของท่านพุทธทาสในเรื่องนี้มาพิมพ์เป็นเล่ม เป็นการณ์เฉพาะ ส่วนหลักคือเรื่อง ธรรมะกับการเมืองคือสิ่งเดียวกัน กำลังเป็นที่สนใจเช่นกัน สาเหตุส่วนหนึ่งก็เนื่องมาจากวิกฤตการเมืองที่ผ่านมา ที่เราเรียกว่า “วิกฤตทักษิโณมิกส์” คำว่า “จริยธรรมทางการเมือง” ได้ถูกนำเสนอขึ้น และนักวิชาการบางท่านได้นำเอาหลักทศพิธราชธรรมซึ่งเป็นหลักการเมืองของสังคมไทยในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์มานำเสนอใหม่ เพื่อชี้ว่า นี้น่าจะเป็นแนวทางหนึ่งในการปฏิรูปการเมืองไทย โดยประสานหลัก “ธรรม” กับ “การเมือง” ให้เป็นหนึ่งเดียวกัน พูดง่ายๆ อย่างสรุปคือ ปัจจุบัน ธรรมเรื่อง โลกาวิกฤต และความเป็นหนึ่งเดียวกันระหว่างธรรมกับการเมือง กำลังเป็นหลักการสำคัญที่คนไทยทุกคนจะต้องช่วยกันคิด และนำเสนอ งานชิ้นนี้ ผมคงพยายามนำเสนอภาพโลกาวิกฤตให้ชัดขึ้น แต่ไม่ลงลึกนัก เพราะผมเคยเขียนงานเรื่องนี้ไว้หลายครั้งแล้ว เฉพาะงานชิ้นนี้ ผมจะเสนอในมุมของนักอนาคตศาสตร์เป็นสำคัญ และคงจบด้วยการเสนอว่า จะนำเอาหลักธรรม (ของพุทธ) มาใช้วิเคราะห์โลก และหลักของท่านพุทธทาสดังกล่าวข้างต้นมาปรับเป็นหลักพื้นฐานในการปฏิรูประบบการเมืองไทยได้อย่างไร   Create Date : 05 มิถุนายน 2549 3 comments Last Update : 5 มิถุนายน 2549 17:32:50 น. Counter : 774 Pageviews. Share Tweet

โดย: ดำรงเฮฮา 5 มิถุนายน 2549 17:56:15 น.

กำลังหาธรรมเป็นที่พึ่งแห่งจิตใจค่ะ ขอเข้ามาพักพิงใจหน่อยนะค่ะ   โดย: catt.&.cattleya.. IP: 58.9.55.68 5 มิถุนายน 2549 18:47:36 น.

ชอบคำในช่องเม้นท์จังค่ะ ทุกๆวัน คือวันแห่งความสุข ยุ่งยังไง ก็ยังมีความสุขอยู่ค่ะ จขบ สบายดีนะคะ ไม่ได้แวะมาเยี่ยมนาน บล็อคดูสวยแปลกตาดีจังค่ะ   โดย: จุ๊บ ^_^ IP: 58.8.116.155 5 มิถุนายน 2549 20:37:19 น.