1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
The Matrix เรื่องง่ายๆ ที่กลายเป็นยาก
ครั้งหนึ่ง ผมเคยได้รับเชิญ ให้ไปช่วยให้ความรู้เรื่องพุทธศาสนากับเด็กมัธยมในโรงเรียน สามแห่ง ที่ต่างจังหวัด พระที่ชวนผมไป ท่านบอกว่า ท่านอยากให้มีฆราวาสไปคุยกับเด็กว่า ทำไมเด็กต้องสนใจเรื่องศาสนาพุทธ ทำไงให้เด็กรู้สึกว่ามันไม่ใช่เรื่องเชย น่าเบื่อ ท่านรู้สึกว่า บางทีเด็กอาจจะรู้สึกว่า ถ้าเป็นพระพูด พระก็พูดเพราะเป็นหน้าที่ที่ต้องโฆษณาชวนเชื่อ และท่านคิดว่า ความเป็นฆราวาส สามารถเอื้อให้เราดัดแปลงวิธีการพูดได้หลากหลายกว่าพระ ผมเลยทำอย่างที่ท่านว่าจริงๆ ด้วยการเอาบางส่วนบางตอน ของภาพยนตร์ไปฉายเสียเลย เพราะเชื่อเอาว่า เด็กมักจะชอบ และสนใจมากกว่าไปยืนพูดๆๆๆๆ ผมเลือกเอาหนังเรื่อง the Matrix ไปฉาย เพราะภาคแรกของหนังเรื่องนี้ ถูกเขียนบทขึ้นมา โดยได้รับอิทธิพลจากคัมภีร์ปรัชญาพุทธสายมหายาน ทางธิเบต เมื่อวานนี้หยิบเอาหนังขึ้นมาดูอีกที ก็ยังนึกชมเชยความหลักแหลมของพี่น้องวาโชวสกี้ ที่เข้าใจปรัชญาพุทธเข้าขั้นลึกซึ้ง และคอยแซมหลักการปฏิบัติแบบพุทธไว้ในหนังอย่างเป็นระยะๆ อย่างตอนฉากที่มอร์เฟียร์ซ ให้นีโอเลือกว่า จะเลือกกินยาเม็ดสีแดง หรือสีน้ำเงิน อันนี้สะท้อนแนวความเชื่อของพุทธ ที่ศรัทธาในการ "เลือกกระทำ" ไม่ใช่พึ่งพาแต่ชะตาชีวิต เพราะนีโอ หรือมิสเตอร์ แอนเดอร์สัน ไม่ชอบความคิดเรื่องโชคชะตา เขาจึงมีสิทธิเลือกกระทั่ง จะตื่นขึ้นเพื่อเรียนรู้ความจริงของชีวิต หรือจะกลับไปฝันในโลกเดิมต่อไป ผมบอกน้องๆเด็กนักเรียนไปว่า.. น้องเลือกได้นะครับ ว่าจะหยิบยาเม็ดสีแดง หรือสีน้ำเงิน ถ้าคิดว่าศาสนาพุทธเป็นเรื่องเชย เป็นเรื่องของคนแก่ คนอกหักรักคุด มันไม่จ๊าบ ไม่ใจ ไม่คูล ก็เท่ากับน้องหยิบยาเม็ดสีน้ำเงิน ก็อยู่อย่างเดิมต่อไป แต่น่าแปลกที่คนฝรั่งทำหนังสุดเท่อย่าง thw Matrix เขายังสนใจพุทธปรัชญาน่ะ มันน่าเสียดายมั้ย พวกเราอยู่ใกล้ศาสนาพุทธแค่หายใจเข้าออก เรากลับปฏิเสธเสียอย่างนั้น ฉากหนึ่ง มอร์เฟียร์ซ พานีโอ ไปหา Oracle เขาบอกนีโอก่อนเข้าประตูว่า "ผมเป็นแค่คนบอกทาง แต่คุณคือคนที่ต้องเดินไปบนทางนั้นเอง" ซึ่งประโยคทำนองนี้ พระพุทธเจ้าเคยตรัสไว้ จะศีล ก็ดี สมาธิ หรือปัญญาก็ดี เราแจกกันไม่ได้ ทำแทนกันไม่ได้ จะมีได้ ก็ต้องสร้างเอาเอง ด้วยตัวเอง พระท่านจึงกล่าวประโยคที่เราเคยได้ยินเสมอว่า "อัตตาหิ อัตโน นาโถ" ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน ไงครับ ฉากที่ตอนดูแล้วผมขนลุก คือตอนที่เขาซ้อมสู้กันมือเปล่าซึ่งนีโอสู้ไม่ได้ แล้วมอร์เฟียร์ซ บอกว่า "Don't THINK you can beat me, just KNOW" "อย่า 'คิด' ว่าคุณเอาชนะผมได้.. จง 'รู้' ว่าคุณทำได้ " แล้วก็บอกว่า "Stop trying to hit me and hit me.." "หยุด 'พยายาม' จะซัดผม และซัดเลย" มันมีหลักง่ายๆแต่ลึกซึ้ง ในการปฏิบัติเพื่อเจริญสติ ที่พระท่านสอนไว้ว่า.. ถ้าจะทำวิปัสสนา ไม่ต้อง "พยายาม" ทำอะไร สร้างอะไรขึ้นมา ขอให้ "รู้" ด้วยการ "รู้สึกตัว" ในสภาวะที่เกิด ไม่ว่าจะดี จะร้าย รู้ด้วยความเป็นกลาง ไม่ยินดีที่สภาวะนั้นมันดี ตรงใจเรา ไม่ยินร้ายที่สภาวะนั้นมันแย่ ไม่ตรงใจเรา ไม่ต้องอยากให้มันดี และไม่รังเกียจที่มันแย่ เพราะทุกอย่างคือความจริง คือธรรมชาติ ที่เราไม่มีหน้าที่อะไรมากไปกว่าการ "รู้" "รู้" เข้าไปเฉยๆ ธรรมดาๆ สั้นๆ ง่ายๆ คนปฏิบัติวิปัสสนาเป็นแล้ว เขาไม่ได้ทำอะไรมากหรอกนะครับ มีแต่คนที่ยังไม่ค่อยเข้าใจ ที่พยายามไปจินตนาการว่า วิปัสสนาต้องนั่งสมาธิ ต้องหลับตา ต้องไม่ฟุ้งซ่าน ต้องไม่มีกิเลส ต้องนุ่งห่มขาว ต้องไม่ทานเนื้อสัตว์ ต้องไม่ยินดียินร้าย ต้องไม่มีอารมณ์ ต้องไม่มีความรู้สึก ต้องเอาจิตไปแปะตรงไหน ต้องไปเพ่ง ไปบังคับมือ บังคับเท้า บังคับลม บังคับความคิด จะยืน จะเดิน จะนั่ง ก็ต้องมีท่าทาง เหมือนเพลงดาบแม่น้ำร้อยสาย หรือหมัดมังกร 18 ท่า ของอั้งชิดกง กระบวนท่าหมัดเมาของยาจกซู พูดให้ถนัดกว่านั้น เราเริ่มพลาดตั้งแต่ "จินตนาการ" แล้วครับ เพราะวิปัสสนานี่ เขาไม่ใช้การ "คิด" แต่ใช้การ "รู้สึกตัว" ไม่ใช้การบังคับอะไร เพราะเราต้องการเห็นความจริง และของจริง ว่าจิตมันไม่ใช่ตัวเรา มันไม่เที่ยง มันบังคับไม่ได้ เหมือนที่ ออเรเคิล ชี้ให้ นีโอ ดูป้ายที่เขียนไว้เหนือทางเข้าห้องครัวของเธอ ว่าให้ "รู้จักตัวเอง" ไม่ต้องถอดจิตไปไหน ไปดูใคร แต่ให้ดูแค่ตัวเองนี่แหละ อีกฉากนึง หลังจากนีโอช่วยมอร์เฟียร์ซออกมาได้ มอร์เฟียร์ซบอกว่า "There a difference between Knowing the path and walking the path" "มันต่างกันนะ ระหว่างการรู้ว่าทางสายนั้นมีอยู่ กับการเดินไปบนทางนั้น" คุณที่หลังไมค์มาคุยเรื่องปัญหาชีวิตกับผม แล้วผมแนะนำให้หัดเจริญสติ แล้วกลับมาบ่นว่า ยังวนเวียนอยู่ในปัญหาเดิมๆ บางครั้งก็ดีขึ้น บางครั้งก็แย่ลง หลุดออกมาไม่ได้เลย พยายามสวดมนต์ นั่งสมาธิ แต่ใจก็สงบได้แค่ชั่วคราวเท่านั้น ไม่นานก็กลับเข้ามาสู่วงจรเดิมอีก รู้สึกว่าตัวเองมันแย่เอามากๆเลย อยากบอกว่า คุณยังไม่มีทางหลุดได้หรอกครับ ตราบใดที่เรายังไม่ใช่พระอรหันต์ เรายังมีกิเลสอยู่ พระโสดาบันก็ยังโลภ โกรธ หลง เลย เพียงแต่เวลาคุณ โลภ คุณโกรธ คุณหลง ขอให้มีสติ รู้ว่ากำลังโลภ กำลังโกรธ กำลังหลง ถ้ารู้ ถ้าเห็นบ่อยๆ ก็จะประจักษ์เองว่า มันไม่ใช่อะไรมากไปกว่าอารมณ์อันหนึ่ง ที่เกิดขึ้นตามแรงกระทบ ทำให้จิตกระเพื่อมขึ้นครั้งหนึ่ง แล้วมันก็จะดับไป ตามธรรมชาติ เวลาคุณรู้สึกว่า จิตมันดี มันสงบ มันชุ่มชื้น คุณรู้สึกดี ก็ให้รู้ตรงที่คุณชอบใจ เวลามันเหี่ยว มันแห้ง มันแล้ง เหมือนแร้งทึ้ง คุณไม่ชอบ ก็ให้รู้ที่ความรู้สึกไม่ชอบ ถ้ารู้แบบนี้ ตามที่ผมบอก แต่ยังไม่หายทุกข์ ผมบอกได้ ว่าเป็นเพราะคุณยังละตัว "อยากหายจากทุกข์" ไม่ได้ คุณยัง "พยายาม" ดิ้นให้พ้นจากทุกข์ แต่ยิ่งดิ้น ทุกข์ก็จะยิ่งบีบรัดคุณให้ทุกข์แบบอินฟินิตี้ เพราะตัว "อยาก" มันไม่สมอยาก แล้วจะให้จิตเป็นสุขได้อย่างไร ทุกข์ตัวแรกเกิด แทนที่จะรู้ จะดูมันเฉยๆ ดันไปอยากให้มันหาย มันเลยไม่หาย เพราะมีกิเลส คือความอยากมาปรุงมันเข้า พอไม่สมอยากก็เกิดทุกข์ตัวที่สอง แล้วก็เกิดความอยากตัวใหม่ อยากให้ทุกข์ตัวสองมันดับ แล้วมันก็ดับไม่ได้ ก็ไม่สมอยากอีก เลยเกิดทุกข์ตัวที่สามและเกิดความอยากตัวใหม่ ซ้อนขึ้นมาเรื่อยๆ อย่างนี้ มันถึงเข้าตำราที่ว่า คุณ knowing the path แต่ไม่ยอม walking the path ผมแอบเดาว่าคุณเถียงในใจว่า ฉันพยายามเดินแล้ว แต่มันไม่สำเร็จ ผมเลยถือวิสาสะบอกคุณไว้เลยว่า คุณหยุด "พยายาม" จะเดินสิครับ แต่ให้เดินไปเฉยๆ เดินสบายๆ ชิล ชิล น่ะ ทำได้ไหม เหมือนที่มอร์เฟียร์ซ บอกนีโอว่า "Stop trying to hit me and hit me." นั่นแหละ แค่รู้สึกตัว รู้ว่าทุกข์ แต่ไม่ต้องพยายามทำให้หายทุกข์ ถ้ามันมีความพยายามจะดิ้น ก็รู้ทันว่ามันดิ้นรน คุณจะตื่นขึ้นวูบนึง แล้วกลับไปหลงคิด เกิดทุกข์รอบใหม่ขึ้นมา ก็ให้กลับไปเริ่มรู้สึกตัวขึ้นมาใหม่ ไม่ต้องบ่น เพราะมันเป็นธรรมชาติของมันอย่างนั้นแหละ คุณบังคับมันไม่ได้หรอก หรือถ้าไปทำสมาธิมากๆ ไปเพ่ง ไปกดข่ม มันเอาไว้ ก็ได้แค่ชั่วครั้งชั่วคราว สมาธิคลายเมื่อไหร่ เมื่อเหตุยังอยู่ ผลมันก็อีหรอบเดิม ถ้าคุณทำอย่างที่พระท่านสอนไว้ คุณจะเห็นว่า ทุกข์ตัวนั้นแม้จะเกิดขึ้นเป็นลูป เป็นวังวนวังเวียน แต่มันจะเล็กลงๆ สั้นลงๆ คุณจะสบายขึ้นๆ คนจำนวนมากไป "พยายามทำ" มากกว่าแค่ "รู้" ไอ้ที่ง่ายแสนจะง่าย มันก็เลยกลายเป็นยากขึ้นมา ผมเป็นได้แค่คนบอกว่าประตูมันมีอยู่ ทางมันมีอยู่ แต่คุณจะเปิดประตูแล้วเดินไป หรือเอาแต่บ่นอยู่หน้าประตู ผมบังคับไม่ได้นะครับ
Create Date : 08 ตุลาคม 2549
Last Update : 9 ตุลาคม 2549 23:36:52 น.
21 comments
Counter : 8582 Pageviews.
โดย: random-4 วันที่: 8 ตุลาคม 2549 เวลา:17:23:17 น.
โดย: หนี่หนีหนี้ (แพรวขวัญ ) วันที่: 8 ตุลาคม 2549 เวลา:20:32:16 น.
โดย: aston27 วันที่: 9 ตุลาคม 2549 เวลา:0:19:46 น.
โดย: I am just fine^^ IP: 58.8.117.109 วันที่: 9 ตุลาคม 2549 เวลา:12:10:44 น.
โดย: LTG IP: 58.8.103.180 วันที่: 9 ตุลาคม 2549 เวลา:13:21:30 น.
โดย: บรรณภรณ์ วันที่: 10 ตุลาคม 2549 เวลา:12:27:08 น.
โดย: aston27 วันที่: 12 ตุลาคม 2549 เวลา:23:39:53 น.
โดย: ดำรงเฮฮา วันที่: 14 ตุลาคม 2549 เวลา:21:05:55 น.
โดย: ยอพระกลิ่น วันที่: 29 พฤศจิกายน 2550 เวลา:1:12:16 น.
โดย: ondra IP: 58.10.9.183 วันที่: 17 มีนาคม 2551 เวลา:3:34:57 น.
โดย: นิน่า IP: 125.24.98.223 วันที่: 15 เมษายน 2551 เวลา:10:37:35 น.
โดย: นักรบ IP: 58.8.181.233 วันที่: 27 เมษายน 2551 เวลา:23:03:51 น.
โดย: JACK STRIKER IP: 124.121.200.207 วันที่: 9 มีนาคม 2552 เวลา:20:21:38 น.
โดย: เปรม IP: 125.25.240.5 วันที่: 19 สิงหาคม 2552 เวลา:21:56:33 น.
โดย: เปรม IP: 125.25.240.5 วันที่: 19 สิงหาคม 2552 เวลา:22:05:24 น.
โดย: ชัชวาล IP: 61.90.246.244, 61.90.246.227 วันที่: 9 ธันวาคม 2552 เวลา:7:39:52 น.
โดย: ชัชวาล IP: 61.90.246.244, 61.90.246.227 วันที่: 9 ธันวาคม 2552 เวลา:7:43:38 น.