วันนี้เป็นวันแรกของเทศกาลกินเจ และตรงกับวันพระแรม๑๕ ค่ำด้วย ผมไปทำบุญที่วัดแพร่ธรรมารามตามปกติ พระอาจารย์ซึ่งเป็นประธานสงฆ์ได้ให้พระนวกะรูปหนึ่ง ปรารภธรรม ในหัวข้อเรื่องการกินเจ ผมเลยขอนำเสนอเรื่องการฉันเนื้อสัตว์ของพระภิกษุมาให้ทราบกันดังนี้ ครับ

ก่อนอื่นต้องขอเฉลยคำถามที่ตั้งเป็นหัวเรื่องไว้ก่อนแล้วละครับว่า พระพุทธเจ้าไม่ได้ฉันเจ แต่ที่มีพระภิกษุบางวัด เช่นวัดแพร่ธรรมารามและวัดสาขา ท่านฉันเจนั้น ก็ด้วยท่านอยากให้ญาติโยมมีความเมตตาต่อสัตว์ให้มากๆ และเพื่อรักษากาย-จิตให้สบาย สะอาด - สงบ สว่าง เป็นสำคัญ

ครั้งสมัยพุทธกาล ระหว่างที่พระพุทธเจ้าประทับอยู่ที่ป่ามะม่วงของหมอชีวกโกมารภัจจ์ เมืองราชคฤห์ หมอชีวกโกมารภัจจ์ได้ทูลถามพระพุทธเจ้าว่า ได้ยินมาว่ามีคนฆ่าสัตว์แล้วนำมาทำอาหารถวายพระองค์ พระองค์ทรงทราบแล้วยังฉันอาหารนั้นอยู่ เป็นการกล่าวอ้างผิดๆใช่หรือไม่ พระพุทธเจ้าตรัสตอบว่า เรื่องนี้ไม่จริงเลย เนื้อสัตว์ที่พระองค์ไม่ฉันมีสามอย่างคือ สัตว์ที่ได้เห็นเขาฆ่า สัตว์ที่ได้ยินมาว่าเขาฆ่า และสัตว์ที่ทรงสงสัยว่าเขาฆ่าเพื่อทำอาหารถวายพระองค์ พระองค์ทรงห้ามพระภิกษุไม่ให้ฉันเนื้อสัตว์สามอย่างนี้เช่นเดียวกัน

เรื่องที่ควรพิจารณามีดังนี้ ถ้าภิกษุใดสงสัย หรือได้เห็นหรือได้ยินมาว่าเขาน่าจะฆ่าสัตว์เพื่อทำอาหารถวาย อาหารนั้นก็ต้องห้ามสำหรับภิกษุนั้น ตัวอย่างเช่น ภิกษุรูปหนึ่งได้ยินมาว่านาย ก.ไปเที่ยวหาปลาในลำห้วย เช้าวันรุ่งขึ้นเมื่อภิกษุนั้นไปบิณฑบาต นาย ก. นำอาหารซึ่งมีปลามาใส่บาต ท่านสงสัยว่าอ๋อ ที่ได้ยินมาว่านาย ก. ไปหาปลานี่ก็เพราะจะเอามาทำอาหารให้เรานี่เอง อาหารนั้นก็ไม่สมควรแก่ภิกษุท่านนั้น แต่ถ้านาย ก. บอกว่าที่เอาปลามาทำอาหารก็เพื่อนำไปให้หัวหน้าหมู่บ้านและบริโภคกันเองในครอบครัวต่างหาก แต่เห็นท่านมาบิณฑบาตก็เป็นโอกาสดีใส่บาตเสียเลย อย่างนี้ก็ไม่เป็นไร เรื่องนี้ในพระสูตรชื่อ ชีวักสูตร กล่าวไว้ยาวพอสมควร ผู้สนใจรายละเอียดไปหาอ่านกันได้ครับ

เรื่องเนื้อสัตว์ต้องห้าม ที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้มี ๑๐ อย่าง ท่านสาธุชนคนใจดีควรทราบเพื่อไม่เอาเนื้อสัตว์ที่จะกล่าวนี้ไปทำอาหารถวายพระครับ
๑.เนื้อคน ๒.เนื้อช้าง ๓.เนื้อม้า ๔.เนื้อสุนัข ๕.เนื้องู ๖.เนื้อราชสีห์
๗.เนื้อเสือโคร่ง ๘.เนื้อเสือเหลือง ๙.เนื้อหมี และ๑๐.เนื้อเสือดาว

ผมคิดว่า พระองค์ทรงห้ามไว้ในศีลข้อแรกแล้วว่า ไม่ให้ฆ่าหรือเบียดเบียนสัตว์อื่น นอกจากนี้สัตว์บางชนิดเช่น ช้าง ม้า สุนัข เป็นสัตว์ที่มีคุณต่อมนุษย์ ทั้งเป็นพาหนะ และใช้งานอื่นๆ ส่วนสัตว์ป่าอีก๕ชนิดนั้น พระสงฆ์รูปที่ปรารภธรรมท่านแสดงไว้น่าคิดว่า สมัยพุทธกาล พระภิกษุมักจะไปภาวนาอยู่ตามโคนไม้ในป่า หากฉันอาหารที่มีเนื้อสัตว์เหล่านี้แล้ว จะมีกลิ่นสาปสัตว์นั้นๆติดตัว ทำให้บรรดาสัตว์ชนิดเดียวกันที่มีชีวิตอยู่ในป่าอาจจะตามกลิ่นพวกเดียวกันมาถึงตัวและทำอันตรายได้ เช่น เคยมีเรื่องเล่ากันว่าผู้ที่ไปกินเนื้องูเห่า จะมีงูเห่าตัวอื่นตามกลิ่นพวกเดียวกันไป จนพบคนที่กินและกัดคนๆนั้นได้ เป็นต้น