ธรรมรัฐ - ธรรมราชา : ธรรมาภิบาลพุทธ (ตอน ๕)

เรียบเรียงโดย ศ.ดร.บวรศักดิ์ อุวรรณโณ ราชบัณทิต


ถ้าเราลองนำหลักธรรมาภิบาล (Good governance)

แบบตะวันตกมาศึกษา เราก็จะพบว่าหลักการสำคัญของธรรมาภิบาล

ของฝรั่งนั้นมีอยู่ไม่กี่หลัก กล่าวคือ หลักความโปร่งใส (Transparency)

หลักความรับผิดรับชอบ (Accountability)

หลักการมีส่วนร่วม ( Participation)

หลักนิติธรรม ( Rule of Law)

หลักการตอบสนองผู้มีส่วนได้เสีย (Responsiveness)

หลักการกระจายอำนาจ (Decentralization)

หลักคุณธรรม (Ethics)

หลักประสิทธิภาพ (Efficiency)

ประสิทธิผล (Effectiveness)

แต่ถ้าเราดูหลักธรรมาภิบาลพุทธ ซึ่งมีหลักจักรวรรดิวัตร ๔

ทศพิธราชธรรม ราชสังหควัตถุ ๔ แล้ว

เราจะเห็นได้ว่าหลักธรรมาภิบาลฝรั่งนั้น

เน้น กระบวนการ ของการบริหารเป็นหลัก

ในขณะที่หลักธรรมาภิบาลพุทธนั้น เน้นทั้ง

เป้าหมายของการปกครอง กระบวนการบริหาร

และ จิตใจ ของผู้บริหารทั้ง ๓ ประการเป้าหมายของการปกครอง

ในคติพุทธถือ “ธรรมาธิปไตย” อันเป็นหลักในจักรวรรดิวัตรข้อแรก

ท่านพุทธทาสกล่าวไว้ชัดเจนว่า

“ธัมมิกประชาธิปไตย....เอาความถูกต้องเป็นใหญ่...

คือเป็นประชาธิปไตยที่ประกอบไปด้วยธรรม ประชาธิปไตย

ถ้าว่าประชาชนหรือคนแต่ละคนมันไม่มีศีลธรรมและมันก็วินาศ....”

อะไรคือความถูกต้อง ?

ความถูกต้องคือ “ประโยชน์” และ “สุข” ของประชาชนนั่นเอง

ดังจะเห็นได้จากพุทโธบายเมื่อครั้งพระพุทธองค์

ให้พระสาวกชุดแรก ๖๐ รูปไปเผยแผ่พระศาสนานั้น

ทรงรับสั่งว่า “จรถ ภิกขเว จาริกํ พหุชน หิตาย พหุชน สุขาย โลกานุกมฺปาย”

อันแปลว่า “ภิกษุทั้งหลาย จงจาริกไป เพื่อประโยชน์

เพื่อความสุข แก่มหาชนหมู่มาก”

นี่คือความถูกต้องที่ต้องเป็นไปทั้งเพื่อประโยชน์

และเพื่อความสุขของประชาชน สิ่งใดที่เป็นประโยชน์แต่ก่อทุกข์

หรือสร้างสุขแต่ไม่มีประโยชน์ ก็ไม่ใช่สิ่งที่ถูกต้อง

พระปฐมบรมราชโองการในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ว่า

“เราจะปกครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุข แห่งมหาชนชาวสยาม”

ก็คือธรรมาธิปไตยนั่นเอง

นอกจากประโยชน์และสุขแล้ว “ธรรมาธิปไตย”

ยังถูกขยายด้วยจักรวรรดิวัตรข้อ ๒ และ ข้อ ๓

ก็คือ จะต้อง คุ้มครองคนดี ทุกภาคส่วน (ธรรมิการักขา)

ไม่ว่าจะเป็นข้าราชการ สมณะ นักปราชญ์ พ่อค้า เกษตรกร

รวมไปถึงสรรพสัตว์ทั้งปวง

สิ่งใดไม่ถูกต้อง ไม่เป็นธรรม การกดขี่ข่มเหง ความผิดชั่วร้าย

ก็ต้องปราบปรามไม่ปล่อยทิ้งไว้ให้เกิดภยันตรายแก่ประชาชนคนทั่วไป

ซึ่งเป็นหลักในจักรวรรดิวัตรข้อ ๓ (มา อธรรมการ)

เราจะเห็นได้ว่า พระบรมราโชวาทที่พระราชทาน

เมื่อวันที่ ๑๑ ธันวาคม ๒๕๑๒ ในพิธีเปิดงานชุมนุมลูกเสือแห่งชาติ ครั้งที่ ๖

สะท้อนหลักคุ้มครองและส่งเสริมคนดีและปราบปรามคนไม่ดี

ดังจะขออัญเชิญมา ณ ที่นี้ ความว่า

’ในบ้านเมืองนั้นมีทั้งคนดีและไม่ดี

ไม่มีใครจะทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด

การทำให้บ้านเมืองมีความเป็นปกติสุขเรียบร้อย

จึงมิใช่การทำให้ทุกคนเป็นคนดี

หากแต่อยู่ที่การส่งเสริมคนดี

ให้คนดีได้ปกครองบ้านเมืองและควบคุมคนไม่ดี

ไม่ให้มีอำนาจ ไม่ให้ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายได้“

พระบรมราโชวาทนี้สอดคล้องกับหลักคุ้มครองคนดี

และปราบปรามคนชั่วในจักรวรรดิวัตรทุกประการลองนึกภาพดูนะครับว่า

ถ้าคนเลวไม่สุจริตขึ้นเป็นใหญ่ ก็ย่อมต้องส่งเสริมคนประเภทเดียวกัน

ลดหลั่นลงไปจากระดับสูงลงไปถึงระดับล่างในพื้นที่

บ้านเมืองจะเดือดร้อนเป็นไฟขนาดไหน ในทำนองกลับกัน

ถ้าคนดีมีความสุจริตขึ้นเป็นใหญ่ ก็ย่อมไม่ส่งเสริมคนชั่ว

แต่ส่งเสริมคนดีจากระดับสูงลงไปจนถึงระดับล่าง บ้านเมือง

ก็จะมีความสงบเรียบร้อยเพียงใด

นี่คือเป้าหมายของการปกครองที่เรียกว่า “ธรรมาธิปไตย”

ซึ่งฝรั่งไม่ได้เน้น แต่พระพุทธองค์เน้นเป็นพิเศษครับ!.


คัดจาก หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ฉบับ วันพุธ ที่ 21 กันยายน 2554

............................................

อ้างอิงจาก //www.dailynews.co.th/newstartpage/index.cfm?page=content&categoryID=630&contentID=163147

 

Create Date : 25 กันยายน 2554		0 comments
Last Update : 19 พฤษภาคม 2556 12:19:17 น.
Counter : 957 Pageviews.
Share Tweet