นวนิยายกอธิคเริ่มปลายศตวรรษที่ 18 เนื้อหามักเกี่ยวข้องกับความลึกลับอึมครึมในฉากที่เป็นปราสาทหรือคฤหาสน์สมัยเก่า ตัวเอกที่ตกอยู่ในสถานการณ์ที่ห่างไกลผู้คนหรือบรรยากาศชวนหลอน นวนิยายที่นับว่าเป็นกอธิคเรื่องแรกคือ The Castle of Toranto ของ Horace Walpole หลังจากนั้นก็มีนวนิยายทำนองนี้หลุดรอดออกมาเป็นระยะ อย่าง Frankenstein หรือ Dracula , Wuthering Heights (ต้นรักดอกโศก) หรือเรื่องของ Edgar Allan Poe ที่กลายเป็นบทประพันธ์คลาสสิค

นวนิยายที่กลายมาเป็นนวนิยายกอธิคสมัยใหม่ที่โด่งดังจริงๆคือ Rebecca ของ Daphne Du Maurier ซึ่งมีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับตัวละครเอกที่เดินทางไปสู่ความลึกลับของเรื่อง ฉากมักเป็นคฤหาสน์ที่ซ่อนความลึกลับและตัวเอกที่ปราศจากความช่วยเหลือที่นำไปสู่ไคลแมกซ์ที่น่าตื่นเต้น โดยมีพระเอกที่มีบุคลิกที่ซ่อนความลึกลับไว้จนฉากสุดท้าย

Rebecca ที่ประพันธ์ขึ้นในช่วงปี 1930 นับเป็นความสำเร็จอย่างล้นหลามของผู้ประพันธ์ที่ไม่มีงานเด่นอื่นหลังจากนั้น และไม่มีนักประพันธ์คนไหนเลียนแบบได้จนกระทั่งในช่วงปี 1960 ที่นักประพันธ์หญิง Eleanor Hibbert หรือในนามปากกา Victoria Holt ได้เขียนนวนิยายที่เป็นต้นแบบของ Gothic Romance เรื่อง Mistress of Mellyn ขึ้น นวนิยายเรื่องนี้ประสบความสำเร็จอย่างมหาศาลและส่งผลให้เธอเขียนนวนิยายแบบเดียวกันออกมาหลายเรื่อง อาทิ เคหาสน์โคมทอง(The House of a Thousand Lanterns/นิดา แปล), มยุรารำแพน (The India Fan/นิดา แปล),พระจันทร์เดือนเจ็ด (On the Night of the Seventh Moon/กัณหา แก้วไทย แปล),เหนือปรารถนา(The legend of the Seventh Virgin/นิดา แปล), เงาเสือ (The Shadow of the Lynx/ นิดา แปล) ฯลฯ แต่จากที่อ่านงานของ Victoria Holt เรื่องที่ผมชอบมากที่สุดคือ The Shivering Sands ซึ่งผมไม่เคยพบว่าได้รับการแปลเป็นภาษาไทยเลย

นวนิยายกอธิคไทยเรื่องแรกที่ค้นพบน่าจะป็นหอเย็นสีเทาของ น.ประภาสถิตที่คุณสามปอยหลวงเคยรีวิวไปแล้ว หลังจากนั้นก็น่าจะเป็นปราสาทมืด นวนิยายเรื่องแรกของ ม.ล.ศรีฟ้าผู้ล่วงลับในนามปากกาจุลลดา ภักดีภูมินทร์ ที่ดัดแปลงจากนวนิยายอมตะเรื่อง Jane Eyre ตามมาด้วยนวนิยายของจินตวีร์ วิวัธน์อย่างมายาพิศวาส,บ้านศิลาทราย,วังไวกูณฑ์,คฤหาสน์ดำ,มายาลวง,ม่อนมนต์ดำและอาศรมสาง,รักระทึก ในนามปากกาสการะวาตีและของนักเขียนอื่นๆอย่างคฤหาสน์ปะการัง ของลักษณ์ โรจนา,เงาเพนียงและเคหาสน์สุรีย์ฉาย ของนันทนา วีระชน, คฤหาสน์พระจันทร์ของธิตินัดดา,มฤตยูผยองของตรี อภิรุม,ปราสาทรัตติกาล ของแม่บรรเทา,เชลยแห่งรัตติกาลของนภาลัย ไผ่ศรีทอง ,พิมานภูต ของหมอกมุงเมือง ฯลฯ

ออกนอกเรื่องไปเสียนาน ขอย้อนกลับมาที่เรื่อง Mistress of Mellyn ของ Victoria Holt ที่ผมเชื่อว่าเป็นแรงบันดาลใจของคุณจินตวีร์ให้เขียนเรื่องคฤหาสน์ดำ ซึ่งนวนิยายกอธิคโรแมนซ์ทำนองนี้โด่งดังมากในชวงทศวรรษ 70-80

มาร์ธา เลจ์ เดินทางไปยังคฤหาสน์เมาท์เมลลินเพื่อไปทำงานดูแลเด็กหญิงอัลลีน บุตรสาวของคอนแนน ชายหนุ่มผู้เงียบขรึมเจ้าของปราสาท ผู้ที่สูญเสียอลิซผู้เป็นภรรยาไปอย่างลึกลับ เรื่องราวไม่น่าจะสลับซับซ้อนนัก แต่"อุบัติเหตุ"ที่เกิดขึ้นซ้ำๆกับเธอ ทำให้มาร์ธาเริ่มค้นพบว่าการหายสาบสูญของอลิซไม่ใช่เรื่องธรรมดา และยิ่งใกล้ชิดกับคอนแนนมากเท่าไร เธอก็ตกอยู่ในอันตรายมากขึ้นเท่านั้น ใครคือคนที่อยู่เบื้องหลังเหตุการณ์นี้?

นวนิยายเรื่องนี้แปลเป็นไทยเท่าที่ผมพบ 2 สำนวนคือ ปราสาทมัจจุราช (แพร่พิทยา/2507) โดยภารพันธุ์ พูนเสนอ และคฤหาสน์เงา ของกัณหา แก้วไทย (วรรณวิภา/ไม่ระบุปีที่พิมพ์) ซึ่งยังพอหาได้ตามร้านหนังสือเก่าอย่างจตุจักร นวนิยายเรื่องนี้เริ่มต้นอย่างเรียบง่ายแต่ความระทึกใจเพิ่มขึ้นตามหน้าที่ผ่านไปจนกระทั่งไคลแมกซ์ที่รับรองว่าวางไม่ลงครับ แม้ว่าเรื่องและภาษาอาจจะเชยไปสักนิดเมื่อเทียบกับนวนิยายสมัยนี้ แต่สำนวนภาษาความน่าสนใจและความสนุกตื่นเต้นสำหรับนักอ่านที่ชอบนวนิยายแนวนี้ไม่แพ้นวนิยายเรื่องไหนๆแน่นอนครับ