แม่อุ๊ยสอนเล่นบะข่างโว่
19 เมษายน 2553 : แม่อุ๊ยสอนเล่นบะข่างโว่
บะข่างโว่
เป็นบะข่าง(ลูกข่าง) ชนิดหนึ่ง ด้วยภูมิปัญญาอันชาญฉลาดของคนล้านนาในสมัยก่อน
สามารถปั่นบะข่างแล้วทำให้เกิดเสียงดังในขณะที่บะข่างหมุน ด้วยแรงดันของลมที่วิ่งผ่านช่องว่างของกระบอกไม้ไผ่(ที่เจาะเป็นรูเฉียง) เมื่อกระบอกไม้ไผ่หมุน แรงดันลมจะทำให้เกิดเสียง โว่...โว่...
วิธีการเล่น เล่นได้ 2 อย่าง แบบแรกใช้มือข้างหนึ่งถือด้ามจับที่พันเชือกเสร็จแล้ว ให้ปลายแหลมของบะข่างอยู่เหนือพื้นเล็กน้อย แล้วใช้มืออีกข้างดึงเชือก บะข่างโว่จะหมุนติ้วๆๆๆ พร้อมกับมีเสียงดัง บะข่างใครหมุนนานที่สุดคือผู้ชนะ
ส่วนอีกวิธีหนึ่ง เด็กๆ จะใช้วิธีการปาบะข่างลงพื้น และเช่นกันบะข่างโว่จะหมุนติ้ว พร้อมกับมีเสียงดัง บะข่างใครหมุนนานที่สุดคือผู้ชนะ แต่วิธีนี้อันตรายหน่อย ปาไม่ดี ไปโดนคนข้างๆ ได้
ภาพชุดข้างบน ส่วนหนึ่งได้เคยนำเสนอให้ชมไปแล้ว
พอดีเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา 18 เมษายน ได้ไปเดินเล่นที่ห้างเซ็นทรัลแอร์พอร์ท เชียงใหม่ และได้พบเห็นกิจกรรมที่ทางห้างฯ ได้จัดกิจกรรมส่งเสริมและอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมสงกรานต์เชียงใหม่ในหลายๆ กิจกรรมที่น่าสนใจ
เลือกนำมาให้ชม 1 กิจกรรมก่อน : แม่อุ๊ยสอนเล่นบะข่างโว่
แม่อุ๊ยดูมีความสุขมากๆ ในการเล่นบะข่างโว่ และสอนให้เด็กๆ ได้หัดเล่นกัน เลยได้ขอถ่ายภาพมาให้ชมกัน
อุปกรณ์หลักก็มี 3 อย่าง ตัวบะข่าง ไม้ที่เจาะรูและใช้เป็นด้ามจับ และเชือก
ตัวบะข่าง มีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่
มาเริ่มพันเชือกกันก่อน
วางเชือกไว้ที่ปลายโคนของแกนบะข่างส่วนบน
ใช้นิ้วชี้ข้างหนึ่งกดปลายเชือกไว้กับบริเวณโคน
แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่งจับปลายเืชือก หมุนเชือกพันทับไปแกนบะข่าง วนตามเข็มนาฬิกา
พันเชือกหมุนวนขึ้นไปจากโคน พอใกล้เต็มแกนบะข่าง ให้รูดตัวเชือกลมา
และพันไปจนเต็มความยาวของแกนบะข่าง
นำไม้ที่เจาะรูที่ใช้เป็นด้ามจับมาถือไว้ในมือเดียวกันกับที่จับแกนบะข่างไว้
ให้ด้านที่เจารูเลยแกนบะข่างไว้เล็กน้อย จากนั้นให้ลอดเชือกผ่านรูมาจากด้านหลังไม้ (ลอดเชือกเข้าหาตัวคนเล่น)
ท่าเตรียม ถือบะข่างกับด้ามจับไว้ด้วยมือข้างหนึ่ง มืออีกข้างหนึ่งจับเชือกไว้จะม้วนใส่นิ้วไว้หน่อยนึงก็ได้ เพื่อเตรียมดึง
วางบะข่างไว้เหนือพื้นเล็กน้อย หรือจะวางจรดพื้นไว้ก็ได้
แล้วใช้มือข้างหนึ่งจับด้ามจับไว้ มืออีกข้ัางหนึ่งก็ดึงเชือกผ่านรูของด้ามจับไว้อย่างรวดเร็ว
คราวนี้บะข่างก็จะไปหมุนติ้วๆ พร้อมมีเสียงโว่ โว่ ๆ ๆ ๆ ดังออกมาด้วย
เสียงที่ดังขึ้นอยู่กับการเจาะรูรับลม เสียงจะดังมากน้อย เสียงที่ดังแล้วฟังเสียงได้เพราะๆ ดังๆ ก็ขึ้นอยู่กับเทคนิคการเจาะรูของแต่ละคน
หากเล่นแข่งขันกัน ก็เริ่มหมุนพร้อมกัน ใครหมุนได้นานกว่าก็ชนะ
หรือบางครั้งแข่งเรื่องเสียง เสียงของบะข่างใครดังกว่า เพราะกว่า
หรือบางครั้งก็ใช้แข่งให้บะข่างมาชนกัน ใครล้มก่อนแพ้
ยิ่งมีการเล่นปั่นบะข่างโว่ หลายๆ อัน พร้อมกันก็สนุกสนานกันดี
เพราะจะได้ยินเสียงบะข่างส่งเสียงดังที่ต่างกัน และก็ดูว่าใครจะหมุนได้นานกว่ากันด้วย
แม่อุ๊ยยังมีของเล่นพื้นบ้านล้านนาอีกหลายอย่าง
ในกองนี้ก็มีคอปเตอร์ไม้หมุน หรือ จานบิน
ขลุ่ยนก ขลุ่ยที่เป่าแล้วเป็นเสียงนกร้อง โดยการดึงไม้ที่อยู่ด้านล่างขลุ่ย
เมื่อเลื่อนเข้าออกไปมา จะได้เป็นเสียงนกร้อง จนนกในป่าต้องร้องตอบ
เต่ากะลามะพร้าว หรือ เต่าวิ่ง
วางตัวเต่าไว้กับพื้นเรียบ แล้วดึงเชือกบนกะลาขึ้นมาแล้วปล่อย
เจ้าเต่าน้อยก็จะวิ่งไปข้างหน้าด้วยความรวดเร็ว
แม่อุ๊ยใจดีมากๆ ให้เด็กๆ หยิบไปเล่นกันสนุกสนาน
แต่ตอนมาเก็บคืน เด็กๆ วางกันมั่วไปหมดเลย
ตั้งใจจะถ่ายภาพมาให้ชมสวยๆ สักหน่อย พอไปจัดวาง เด็กๆ ก็วิ่งมาเลือกหยิบไปอีก เลยเอาแบบรวมๆ มั่วๆ กันนี่ล่ะ
ไม้โก๋งเก๋ง ก็มีให้เด็กๆ ลองหัดใช้เดินเล่นในงานนี้ด้วย
ล้อแล็ด ที่ให้เด็กๆ ใช้เข็นวิ่งแข่งกันอย่างสนุกสนาน
มาปิดท้ายกับภาพแม่อุ๊ยผู้ใจดี ที่สอนการละเล่นพื้นบ้านล้านนาให้เด็กๆ ได้ชมได้เล่นกันอย่างสนุกสนาน
ขอขอบคุณแม่อุ๊ยผู้ใจดีที่เป็นแบบถ่ายภาพชุดนี้ด้วยครับ
ขอบคุณทุกๆ ท่านที่แวะมาชมภาพถ่าย set นี้ด้วยครับ
| Create Date : 19 เมษายน 2553 |
| Last Update : 19 เมษายน 2553 13:42:05 น. |
|
11 comments
|
| Counter : 10233 Pageviews. |
 |
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 39 คน [