เขย ตาย
เขยตาย สมุนไพร ดอกและผลเขยตาย รักษาหิด ผลสุกรับประทานได้
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Glycosmis pentaphylla (Retz.) DC.
ชื่อสามัญ : -
ชื่อวงศ์ : Rutaceae
ชื่อสมุนไพรอื่น ๆ : กระรอกน้ำ, กระรอกน้ำข้าว (ชลบุรี) ; กระโรกน้ำข้าว, เขยตาย, ลูกเขยตาย (ภาคกลาง) ; เขนทะ (ภาคเหนือ) ; ตาระแป (มลายู-ยะลา) ; น้ำข้าว (ภาคกลาง, ภาคใต้) ; ประยงค์ใหญ่ (กรุงเทพมหานคร) ; พุทธรักษา (สุโขทัย) ; มันหมู (ประจวบคีรีขันธ์) ; ส้มชื่น (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคเหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
ต้น : สมุนไพรเขยตายเป็นพรรณไม้ ขนาดกลาง ลำต้นนั้นจะโตประมาณเท่ากับต้นหมากและมีความสูงประมาณ 3-6 เมตร ส่วนผิวของลำต้นนั้น จะเป็นสีเทา ๆ ตกกระเป็นดวงสีขาว ๆ มีขนสั้นนุ่มที่กิ่งก้าน
">ใบ : ใบเขยตายเป็น ใบประกอบ 3-5 ใบ กว้าง 3.5-5 ซม. มีใบย่อย 2-5 ใบ เรียงสลับ กว้าง 4-6 ซม. ยาว 12-18 ซม. แผ่นใบค่อนข้างหนา รูปรีหรือรูปไข่ โคนใบรูปลิ่ม ปลายแหลม ขอบใบด้านบน และด้านล่างเกลี้ยง
ดอก : เขยตายออก ดอกช่อ แบบช่อแยกแขนง ดอกย่อยมีก้าน เรียงสลับบนแกนกลาง แต่ละช่อย่อยมีดอกดอกย่อยไม่เท่ากัน มีขนสั้นนุ่ม ก้านช่อยาว 1.5-3 ซม. ก้านดอกย่อยสั้นมากหรือไม่มีก้าน ดอกย่อยขนาดเล็ก เส้นผ่าศูนย์กลางดอกประมาณ 0.3 ซม. วงกลีบเลี้ยงเป็นแฉก แต่ละแฉกรูปสามเหลี่ยม กลีบดอกจำนวน 5 อัน สีขาว รูปขอบขนาน ปลายมน เกสรเพศผู้จำนวน 10 อัน เกสรเพศเมียจำนวน 1 อัน อยู่เหนือวงกลีบ
เมล็ด (ผล) : ผลเขยตายนั้น จะมีสีชมพูกลมและโตเท่าผลมะแว้ง ในผลหนึ่งมีเมล็ดอยู่เพียง 1 เมล็ด เมล็ดนั้นจะกลมมีสีดำ เมื่อผลแก่จัดในฤดูหนาว ก็จะมีรสหวาน
การขยายพันธุ์ : เขย ตายขยายพันธุ์โดยการชำกิ่ง ตอนกิ่ง และเพราะเมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ราก เปลือกต้น เนื้อไม้ ดอกและผล
สรรพคุณของสมุนไพร :
ราก รากเขยตาย มีรสเมาขื่นปร่า กระทุ้งพิษ แก้พิษฝีภายในและภายนอก ขับน้ำนม แก้พิษงู แก้พิษแมลง แก้ไข้กาฬ แก้โรคผิวหนังพูพอง แก้ไข้รากสาด เกลื่อนฝีให้ยุบ แก้ฝีที่นม ตัดรากฝีที่นม
เปลือกต้น แก้ฝีภายนอกและ ภายใน กระทุ้งพิษ แก้พิษงู ขับน้ำนม แก้พิษต่าง ๆ แก้พิษไข้
เนื้อไม้ กระทุ้งพิษ แก้ฝีภายนอกและภายใน แก้พิษงู ขับน้ำนม
ดอกและผล รักษาหิด ผลเขย ตายสุกรับประทานได้
ไม่ระบุส่วนที่ใช้ กระทุ้งพิษ แก้ฝีภายนอกและภายใน แก้พิษงู ขับน้ำนม
ข้อมูลการวิจัยที่สำคัญ :
สารเคมี acid phosphatase ; anthocyanin; polyphenol; polyphenol oxidase ; succinic dehydrogenase
Create Date : 03 กรกฎาคม 2553 | | |
Last Update : 3 กรกฎาคม 2553 12:39:35 น. |
Counter : 337 Pageviews. |
| |
|
|
|