ต้นกำเนิดความขัดแย้งในทะเลจีนใต้

โดย พันเอกศนิโรจน์ ธรรมยศ

Master of International Relations (with merit)

Victoria University of Wellington, New Zealand

ลงพิมพ์ในวารสาร "หลักเมือง" กระทรวงกลาโหม ฉบับเดือนธันวาคม พ.ศ.2557

สงวนลิขสิทธิ์ในการผลิตซ้ำเพื่อการค้า อนุญาตให้เผยแพร่เพื่อการศึกษาเท่านั้น

ทางด้านมาเลเซียนั้น ก็มีการปรับยุทธศาสตร์ให้มีความพร้อมในการรับมือกับภัยคุกคามในทะเลจีนใต้ แทนการรับมือภัยคุกคามทางบกจากประเทศเพื่อนบ้านทางทิศเหนือและทิศใต้ดังเช่นในอดีต

เนื่องจากมาเลเซียมีพื้นที่ทับซ้อนอยู่ในแนวเส้นประ 9 เส้นของจีนด้วยเช่นกัน มาเลเซียเป็นประเทศแรกๆ ที่สั่งซื้อเรือดำน้ำสกอร์ปีเน่จำนวน 2 ลำ จากการร่วมผลิตของประเทศฝรั่งเศสและสเปน

โดยเรือดำน้ำลำแรก คือเรือดำน้ำ "ตุนกู อับดุล ราห์มาน" ได้เข้าประจำการ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2552 ส่วนเรือดำน้ำอีกลำหนึ่ง คือ เรือดำน้ำ "ตุนกู อับดุล ราซัก" เข้าประจำการในปีถัดมา 

เรือดำน้ำทั้งสองลำนี้ เป็นเรือดำน้ำพลังงานดีเซล มีระวางขับน้ำ 1,600 ตัน ความยาว 66.4 เมตร ความเร็วขณะดำน้ำ 20 น๊อต หรือ 38 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ดำน้ำได้ลึกกว่า 300 เมตร ติดตั้งตอร์ปิโดนำวิถี แบบ "แบล็คชาร์ค" (Blackshark) ขนาด 21 นิ้ว (533 มิลลิเมตร) จำนวน 6 ท่อยิง และอาวุธปล่อยนำวิถีจากใต้น้ำต่อต้านเรือผิวน้ำ แบบเอกโซเซต์ เอสเอ็ม 39 ของฝรั่งเศส 

ซึ่งอาวุธปล่อยนำวิถีเอกโซเซต์รุ่นนี้ คล้ายกับรุ่นเอ็มเอ็ม 40 (MM40) ซึ่งเป็นอาวุธปล่อยนำวิถีต่อต้านเรือ หรือแบบพื้นสู่พื้น ที่ติดตั้งบนเรือเร็วโจมตีชั้น "เปอร์ดานา" จำนวน 4 ลำ ซึ่งมาเลเซียสั่งต่อจากฝรั่งเศส และชั้น "ฮันดาลัน" จำนวน 4 ลำ ที่สั่งต่อจากสวีเดน เพียงแต่ถูกออกแบบให้ยิงจากท่อส่งที่อยู่ภายในเรือดำน้ำเท่านั้น

มาเลเซียได้นำเรือดำน้ำทั้งสองลำเข้าประจำการ ที่ฐานทัพเรือ "เซปังการ์" (Sepanggar) ในรัฐซาบาห์ ซึ่งเป็นที่ตั้งกองบัญชาการกองเรือภาคที่ 2 หรือ "มาวิลล่า ดัว" ฐานทัพนี้ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของเกาะบอร์เนียว ทอดตัวขนานไปกับแนวเส้นประ เส้นที่ 4 และ 5 ของจีน ส่งผลให้เรือดำน้ำดังกล่าว มีพื้นที่ปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่พิพาททั้งหมด

ทางด้านฟิลิปปินส์นั้นก็เช่นเดียวกับประเทศเพื่อนบ้านอาเซียนทั้งสามที่กล่าวมาข้างต้น ที่ปรับยุทธศาสตร์จากการเสริมสร้างแสนยานุภาพทางบก ซึ่งมุ่งเน้นการรับมือกับภัยคุกคามภายในประเทศ อันเกิดจากการก่อการร้ายของกลุ่มต่างๆ เช่น กลุ่มแนวร่วมปลดปล่อยอิสลามโมโร ซึ่งอาศัยอยู่ในพื้นที่เกาะมินดาเนาแห่งนี้ มาตั้งแต่คริสตศตวรรษที่ 16 

แต่เมื่อมีการลงนามครั้งประวัติศาสตร์กับกลุ่มดังกล่าว เพื่อยุติสงครามกลางเมืองที่ยาวนานที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เมื่อวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ.2557 ที่ผ่านมา ก็ทำให้ภัยคุกคามภายในประเทศของฟิลิปปินส์ มีแนวโน้มลดลง

ในทางกลับกัน ภัยคุกคามจากจีนในทะเลจีนใต้ กลับทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ส่งผลให้ฟิลิปปินส์ต้องปรับยุทธศาสตร์มาเสริมสร้างแสนยานุภาพทางทะเลและทางอากาศ แม้จะต้องประสบกับภาวะการขาดแคลนงบประมาณอย่างมากก็ตาม

ก่อนหน้านี้ กองทัพเรือฟิลิปปินส์ มีเรือฟริเกตเพียงลำเดียว คือเรือ "ราชา ฮัมอาบอน" ซึ่งเป็นเรือชั้นเดียวกับเรือหลวง "ปิ่นเกล้า" ของราชนาวีไทย ที่มีอายุกว่า 50 ปี และปลดประจำการไปแล้ว เมื่อปี พ.ศ.2551 

แต่เนื่องจากความขาดแคลน ทำให้ฟิลิปปินส์ต้องใช้เรือดังกล่าวต่อไป การปรับยุทธศาสตร์เพื่อรับมือภัยคุกคามทางทะเล ทำให้ฟิลิปปินส์จัดหาเรือตรวจการณ์ชายฝั่ง "มือสอง" ชั้น "แฮมิลตัน" จากหน่วยป้องกันและรักษาฝั่งสหรัฐฯ จำนวน 2 ลำ เพื่อเข้าประจำการในฐานะเรือฟริเกต 

ประกอบด้วยเรือ "เกรโกริโอ เดล พิลาร์" เข้าประจำการ เมื่อปี พ.ศ.2554 และ เรือ "รามอน อัลคาราซ" เข้าประจำการ ในปี พ.ศ.2556 ที่ผ่านมา

รวมทั้งจัดซื้อเครื่องบินขับไล่เอนกประสงค์ แบบ เอฟ/เอ - 50 ซึ่งพัฒนามาจากเครื่องบินฝึกความเร็วเหนือเสียง แบบ ที - 50 โกลเด้น อีเกิ้ล ผลิตโดยบริษัทอุตสาหกรรมการบินของเกาหลีใต้ จำนวน 12 ลำ มูลค่ากว่า 420 ล้านเหรียญสหรัฐฯ นับเป็นการสั่งซื้อยุทโธปกรณ์ครั้งสำคัญ และมีมูลค่าสูงที่สุดอีกครั้งหนึ่งของฟิลิปปินส์

โดยเครื่องบินดังกล่าว 2 ลำแรก จะส่งมอบให้กับฟิลิปปินส์ภายในสิ้นปี พ.ศ.2557 นี้เพื่อใช้เป็นเครื่องบินฝึก สำหรับที่เหลืออีก 10 ลำ จะทยอยส่งมอบครั้งละ 2 ลำในทุกๆ 2 เดือน

จากที่กล่าวมาข้างต้น เป็นเพียงตัวอย่างการปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์ของประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อเตรียมรับมือกับยุทธศาสตร์การแผ่ขยายอาณาเขตของจีนตามแนวทาง "เส้นประ 9 เส้น" ซึ่งนับแต่นี้ต่อไป ความเคลื่อนไหวในทะเลจีนใต้ จะยิ่งทวีความเข้มข้นขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะเมื่อประเทศต่างๆ ได้รับอาวุธยุทโธปรณ์ที่สั่งซื้อครบถ้วนแล้ว ก็จะส่งผลให้ "การเผชิญหน้ากับจีน" กลายเป็นสิ่งที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้อีกต่อไป