|
|
ปัจเจกป๊อป
เรื่อง แหนง-ดู
I like pop music.หลายคนคงจะบอกอย่างนั้น เมื่อถูกถามว่า ชอบดนตรีแนวไหน โดยที่รู้สึกว่า ไม่เห็นแปลกอะไร
แต่บางคนกลับเชื่อว่า ดนตรีป๊อปหรือดนตรีตามสมัยนิยมนั้น คือ สิ่งที่ลดทอนความเป็น ปัจเจก อย่างใหญ่หลวง คำว่า I like pop music จึงไม่สามารถหลุดออกจากปากได้
ไม่ว่าจะยอมรับหรือไม่ จะชื่นชอบหรือเปล่า ในวันนี้เพลงป๊อปหรือเพลงตามสมัยนิยมนั้นกลายมาเป็นหนึ่งหมวดหมู่ประเภทเพลง ซึ่งยืนอยู่ข้างเคียงกับ ร็อก แจ๊ซ บลูส์ แร็พ ฯลฯ
ด้วยพลังของอุตสาหกรรมดนตรี หรือด้วยรสนิยมของคนฟังกันแน่ที่ก่อให้เกิดเพลงป๊อป?! คำตอบนี้ อาจจะอยู่ในพื้นที่สีเทาอันคลุมเครือ
ขณะที่บางคนมองว่า ร็อก แจ๊ซ บลูส์ ฮิปฮอป ฯลฯ ต่างมีความจำเพาะของตนอยู่ แต่ป๊อปกลับไม่มี หรืออาจจะมีน้อยกว่า
เช่นนั้นจึงทำให้เกิดคำถามว่า แท้จริงแล้วเพลงป๊อปอันเป็นสินค้าทางวัฒนธรรมจากอุตสาหกรรมดนตรีนั้น มีส่วนในการทำลายความเป็นปัจเจกชนของคนฟังหรือเปล่า ?!
เพลงป๊อปหรือคนทำงานเพลงป๊อปนั้น มีความเป็นปัจเจกอยู่ไหม ?!
ย้อนเวลากลับไปนานมาแล้ว เมื่อครั้งผู้เขียนยังทำงานเป็นนักข่าวสายดนตรี หน้าที่หลักอย่างหนึ่งในตอนนั้น คือ การสัมภาษณ์นักร้อง นักดนตรี และผู้คนในวงการดนตรี
แรกๆ นั้นสนุกสนานดี เพราะมีโอกาสได้พบเจอกับผู้คนใหม่ๆ มากมาย แต่นานเข้ากลับเกิดเป็นความรู้สึกเบื่อหน่ายอย่างเหลือทน
หนึ่งในเหตุผลของความเบื่อหน่าย อาจจะเพราะความซ้ำซากจำเจ โดยเฉพาะจากถ้อยคำการให้สัมภาษณ์ ไม่ว่าจะเป็นนักร้องจากค่ายไหน ต่างก็พูดคล้ายคลึงกันอย่างไม่ได้นัดหมาย ไม่มีอะไรแตกต่างกัน ราวกับว่า พวกเขาถูกสร้างออกมาจากโรงงานเดียวกัน หรือหลอมรวมมาจากเบ้าเดียวกัน
พวกเขาทั้งหมดต่างพยายามหาหรือสร้างจุดขายให้กับตัวเอง โดยชูความแตกต่างออกมา ในวิธีการที่คล้ายคลึง เพื่อแสดงให้เห็นว่า พวกเขาเป็นปัจเจก มีตัวตน ที่ไม่เหมือนหรือซ้ำแบบใคร
ทุกคนจึงให้สัมภาษณ์ทำนองว่า อัลบั้มนี้ทำงานอย่างเป็นตัวของตัวเองที่สุดค่ะ ... งานชุดนี้แสดงถึงตัวตนของเราอย่างแท้จริงครับ ส่วนงานที่พวกเขาทำก็จะประมาณว่า ไม่เหมือนใคร ไม่มีใครเคยทำอย่างนี้มาก่อน ฯลฯ
ผลที่ออกมาคือ งานเพลงที่คล้ายคลึง รูปลักษณ์ภาพลักษณ์ของนักร้องนักดนตรีที่ไม่แตกต่างกัน ราวกับว่าความแตกต่างที่พยายามสร้างเป็นเช่นมายาหรือภาพผิวเผินที่เคลือบอยู่ด้านนอกเท่านั้น เพราะว่าความแตกต่างที่แท้จริงนั้นถูกสลายไปแล้วด้วยขั้นตอนและวิธีการจาก อุตสาหกรรมดนตรี
อุตสาหกรรมดนตรีไม่ต่างอะไรกับอุตสาหกรรมการอื่น ในขบวนการผลิตเพลงป๊อปก็อาจจะไม่แตกต่างกับการผลิตรองเท้า โดยเริ่มจากสร้างแบบขึ้นมา แล้วนำชิ้นส่วนต่างๆ มาประกอบกัน ทำให้เป็นงานที่คนกลุ่มใหญ่ชื่นชอบ (งานโดนใจ) และกลายเป็นสิ่งที่คุ้นเคย (งานติดหู) ทำให้ขายได้เยอะๆ สร้างรายได้และผลกำไรให้ได้มากที่สุด จึงไม่ต่างกันเลยระหว่างความพยายามให้คนส่วนใหญ่ใส่รองเท้าเหมือนกัน หรือทำให้คนส่วนใหญ่ฟังเพลงเหมือนกัน
เช่นนั้นแล้ว งานแต่ละรุ่นหรือแต่ละชิ้นที่ผลิตออกมาแล้วบอกว่า แตกต่างกับชิ้นอื่นๆ หรือรุ่นอื่นๆ นั้น แท้จริงจึงเป็นเพียงการนำชิ้นส่วนต่างๆ มาประกอบในหนทางที่เปลี่ยนไป การสร้างความแตกต่างหรือแปลกใหม่ อาจจะเป็นเพียงแค่การกระทำให้ผิดเพี้ยนไปจากของเก่าอย่างฉาบฉวยเท่านั้น
ยิ่งเมื่ออุตสาหกรรมดนตรีนั้นถูกครอบครองผูกขาดด้วยผู้ผลิตเจ้าใหญ่เพียงไม่กี่เจ้า ทั้งวงการจึงถูกปรับให้สอดคล้องไปในทิศทางเดียวกันมากขึ้น จึงกลายเป็นว่า ไม่มีความแตกต่างกันเลยทั้งวงการ
จากสิ่งที่เป็นไปนั้น ฟากของผู้สร้างงานบอกว่า ต้องทำงานเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค ข้างผู้บริโภคบอกว่า ไม่มีทางเลือก เพราะว่าคนผลิตทำงานเหมือนๆ กันออกมา จึงต้องเสพอะไรเดิมๆ ซ้ำๆ
ด้วยผลผลิตของอุตสาหกรรมดนตรีอย่างเพลงป๊อปจึงมีส่วนทำให้ปัจเจกของแต่ละคนสูญเสียไป เพลงป๊อปชักจูงให้ผู้คนพึงพอใจกับสิ่งที่เหมือนกัน
จากความเบื่อหน่ายเพราะสิ่งเดิมๆ ซ้ำซาก ทำให้เกิดกลุ่มคนทำงานดนตรีที่เรียกตัวเองว่าเป็น อินดี้ อันย่อมาจากอินดิเพนเดนต์ (independent) คือ เป็นอิสระ ไม่ขึ้นกับใคร เป็นทางเลือกใหม่ กลายเป็นความหวังของคนที่อยากสัมผัสกับความแตกต่างหรือแปลกใหม่
อินดี้ราวกับเกิดขึ้นมาเพื่อกลุ่มคนฟังที่มีรสนิยมอันแตกต่าง เป็นการแสดงปัจเจกทั้งในส่วนของคนทำงานและคนฟัง แต่ไม่นานก็เข้ารูปเดิม เมื่ออินดี้กลายเป็นแฟชั่นที่ได้รับความนิยม ค่ายยักษ์ของวงการเพลงก็คิดสูตรการสร้างผลงานหรือนำเสนอคนทำงานอินดี้ในแบบที่แมส (mass) ออกมาได้อย่างอัศจรรย์ เมื่อถึงเวลานั้น อินดี้จึงกลายเป็นเพียงชื่อ หรือมายาภาพอันผิวเผิน
เช่นเดียวกับการกำเนิดของแนวทางดนตรีแยกย่อยต่างๆ นั่นก็มักมาจากความต้องการจะแตกต่างหรือแหวกออกไป แนวทางดนตรีจึงไม่หยุดอยู่แค่เพียง แจ๊ซ บลูส์ ร็อก ฯลฯ แต่กลับมีอะไรอื่นๆ อีกมากมาย หากคำว่า ร็อก ตามมาด้วยความรู้สึกว่า ช่างเก่าแก่ ไม่ทันสมัย จึงเกิดมีการแตกทาง หรือการผสมผสาน กลายเป็น พังก์ (ร็อก) แกลม (ร็อก) อีโม (ร็อก) นูเมทัล (ร็อก) เป็นต้น ทั้งๆ ที่แก่นก็คือ ร็อกอันเดียวอันเดิมนั่นเอง
เมื่อพินิจพิเคราะห์กันโดยลึกซึ้งแล้ว การกำเนิดของแนวทางดนตรีใหม่ๆ กลับไม่ใหม่นัก แท้จริงแล้วก็อาจจะเป็นเพียงการแตกทางไปจากของเก่า หรือการนำของเก่ามาผสมผสานกันขึ้นมา ทำให้เพี้ยนจากของเก่าที่มีอยู่ แล้วก็ตั้งชื่อใหม่ๆ ให้ ทำให้คนเชื่อว่า นี่คือ สิ่งแปลกใหม่ หรือแตกต่าง
การกำเนิดแนวทางใหม่ จึงเกิดขึ้นภายใต้กรอบที่กำหนดไว้ เช่นนั้นแล้ว ความเป็นปัจเจกจากการทำงานเพลงหรือฟังเพลงก็อาจจะไม่มีอยู่จริง ที่เป็นอยู่คือ ทุกคนกำลังถูกลวงในเรื่องรสนิยม ถูกครอบความคิดโดยบางคนบางกลุ่ม
ไม่ว่าจะอย่างไร การกำเนิดแนวทางใหม่ก็ยังคงเกิดขึ้นเสมอ การมาของทางเลือกใหม่ๆ ยังมีเรื่อยๆ ด้วยความกดดันและความต้องการสร้างผลลัพธ์ใหม่ๆ (อย่างแท้จริงหรือฉาบฉวยก็ตามที) เพื่อผลทางการขาย
เช่นนั้นแล้ว คนที่ให้ความสำคัญกับตัวตนในฐานะปัจเจกชนจึงไม่อยากจะพูดว่า I like pop music.เขาไม่ผิดที่คิดอย่างนั้น แต่คนฟังเพลงป๊อปก็ไม่ผิด
ยิ่งถ้าเป็นคนกลุ่มหนึ่งที่ให้ค่ากับการฟังดนตรีป๊อปว่าเป็นเพียงเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ ฟังโดยไม่ต้องอาศัยทฤษฎีจากวิชา art appreciation ไม่ต้องค้นหาความหมายของคำว่า ศิลปะ จากงานเหล่านั้น ไม่ได้ยกย่องให้เป็นสุดยอด ซีเรียส มิวสิก แต่กลับฟังโดยรู้เท่าทันว่า สิ่งที่ได้ยินอยู่นี้คืออะไร มาจากไหน เกิดอย่างไร
คนกลุ่มนี้ก็น่าที่จะรักษา ปัจเจก ไว้กับตัวเองได้ แม้ในเวลาที่ต้องพูดว่า I like pop music.
เช่นเดียวกับเรื่องอื่นๆ ในโลกนี้ หากเรา รู้ตัว ก็ย่อม ไม่สูญเสียความเป็นตัวเอง @
| Create Date : 28 มกราคม 2551 |
| Last Update : 28 มกราคม 2551 2:37:19 น. |
|
1 comments
|
| Counter : 147 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [
ส่วนปัญหาของวงการเพลงไทย ผมว่าน่าจะเป็นความไม่หลากหลายมากกว่าน่ะครับ คือมีพื้นที่ให้เพลงป๊อป แต่ไม่ค่อยเหลือพื้นที่ให้เพลงแนวอื่นเลย