ปราสาทตาพรหม เป็นปราสาทที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 มหาราชองค์สุดท้ายแห่งเขมร ทรงสร้างอุทิศให้พระราชมารดา ในชื่อเดิมคือ ราชวิหาร โดยรูปเคารพประธานคือนางปรัชญาปารมิตา เทพีในศาสนาพุทธมหายานอันเป็นบุคลาธิษฐานของคัมภีร์ปรัชญาปารมิตาสูตร
ดังนั้นรูปสลักต่างๆในวิหารหลังนี้จึงเป็นรูปสลักในศาสนาพุทธทั้งสิ้นอันเราชาวไทยที่คุ้นเคยอยู่แล้วน่าจะดูได้เข้าใจง่าย ดังเช่นรูปนี้คือภาพการเสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์หรือการเสด็จออกผนวชในเวลากลางคืนของเจ้าชายสิทธัตถะ
ช่างสลักแอบไว้กับเสาประดับกรอบผนัง ที่ทำเป็นลวดลายใบไม้ม้วนและแทรกเอาไว้ที่ปลายของลายก้านขดเจ้าชายสิทธัตถะทรงม้ากัณฐกะออกไปพร้อมกับมหาดเล็กคู่ใจคือนายฉันนะที่เกาะหางม้าออกไป แม้ว่าพื้นที่จะน้อยแต่เราก็ทราบได้ว่าเป็นการออกผนวชแน่นอนจากรูปของจตุโลกบาลที่รองกีบเท้าม้าไว้ไม่ให้เกิดเสียงดังเมื่อทรงหลบจากกำแพงเมืองได้แล้ว ก็เสด็จไปตัดพระเกศาริมฝั่งแม่น้ำอโนมาทรงโยนขึ้นไปบนท้องฟ้า พระอินทร์ซึ่งรอท่าไว้แล้วก็เสด็จลงมารับพระเกศาไว้นำไปบรรจุไว้ในเจดีย์จุฬามณีบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
จตุโลกบาลรองกีบเท้าม้ากัณฐกะ
เจ้าชายสิทธัตถะทรงตัดพระเมาลี
ผู้ติดตามบล็อก : 23 คน [