หนังสือเรื่องนี้ ยังให้ความรู้เกี่ยวกับหินต่าง ๆ ที่ใช้ในการก่อสร้างสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ในวัดพระเชตุพนฯ ได้แก่ พระวิหารทิศพระโลกนาถ พระวิหารทิศพระปัญจวัคคีย์ พระวิหารทิศพระนาคปรก พระวิหารทิศพระป่าเลไลยก์ พระระเบียงพระอุโบสถชั้นใน ลานพระอุโบสถ พระมหาสถูป พระระเบียงพระอุโบสถชั้นนอก พระเจดีย์รายและพระเจดีย์หย่อม พระมหาเจดีย์สี่รัชกาล พระวิหารคด พระมณฑป ศาลาทิศพระมณฑป ศาลาการเปรียบ พระวิหารน้อย หอระฆัง สระจระเข้ สวนมิสกวัน พระวิหารพระพุทธไสยาสน์ เขามอรอบกำแพงวัด ศาลเจ้าพ่อเขาตก ศาลาราย ประตูและกำแพงวัด หินที่ใช้มีหลากหลาย เช่น หินอ่อน หินปูนจากเกาะสีชัง หินโดออไรท์ หินภูเขาไฟสีเขียว หินทรายเนื้ออ่อนและเนื้อหยาบ หินชนวน หินเหล็กไฟ หินสีม่วงแข็ง หินทรายแดงจากราชบุรีและเพชรบุรี หินปูน ศิลาเลี่ยงโผ หรือหินสีแดงจากเมืองเลี่ยงโผหรือเน่งโป หินแกรนิตไนส์จากชลบุรี หินแกรนิตจากลพบุรี หินทรายเนื้ออ่อนจากเขาสำเภาลพบุรี หินสบู่จากนครนายก หินเหล็กไฟ หินทรายแดง หินดินดานสีดำเนื้อแน่นจากสุโขทัย ศิลามอจากสุโขทัย หินฟันม้าจากลพบุรี หินชั้น หิน Tactite หินทรายสีเขียว หินชนวน หินอ่อนสีดำ หินกรวดภูเขาไฟ หินขัด และมีบทคำอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับหินเหล่านี้ เป็นประโยชน์เพิ่มพูนความรู้ที่น่าสนใจแก่ผู้อ่านอย่างมาก

นอกจากความรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลายที่กล่าวมาแล้ว หนังสือตุ๊กตาศิลาจีน วัดโพธิ์ยังมีผังบริเวณเขตพุทธาวาสของวัดพระเชตุพนฯ เป็นภาพสีสวยงามชัดเจน และยังให้ความรู้เกี่ยวกับการเทียบชื่อเฉพาะภาษาจีน โดยจัดทำตารางเทียบอักษรไทย อักษรจีน และอังกฤษไว้ด้วย เช่น กวางโจว (กว่างโจว) Guangzhou จ้วง Zhuang เป็นต้น การเทียบคำนี้มีถึง ๑๘๐ คำ

การศึกษาค้นคว้าเพื่อเรียบเรียงหนังสือตุ๊กตาศิลาจีน วัดโพธิ์ ผู้เรียบเรียงใช้หนังสืออ้างอิงรวม ๒๓ เรื่อง เป็นหนังสืออ้างอิงที่เชื่อถือได้ หรือมีผู้แต่งที่มีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับ เช่น พจนานุกรมศัพท์ภูมิศาสตร์อังกฤษไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม ๑-๒ กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๒๓. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส-โคลงดั้นเรื่องปฏิสังขรณ์ วัดพระเชตุพนฯ. พระนคร คณะสงฆ์วัดพระเชตุพนฯจัดพิมพ์, ๒๕๔๗. จดหมายเหตุความทรงจำ กรมหลวงนรินทรเทวี. พระนคร : องค์การค้าของคุรุสภา, ๒๕๑๖. กาญจนาคพันธ์ (ขุนวิจิตรมาตรา) ภาพประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. พระนคร : ไทยวัฒนาพานิช, ๒๕๐๕. กาญจนาคพันธ์, ภูมิศาสตร์วัดโพธิ์, พระนคร : บำรุงสาส์น, ๒๕๑๖. จิตรา ก่อนันทเกียรติ. พระพุทธ พระโพธิสัตว์ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ของจีน. พิมพ์ครั้งที่ ๒ พระนคร : สำนักพิมพ์จิตรา, ๒๕๔๒. เจ้าพระยาทิพาวงศ์, พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์. พระนคร : หอสมุดแห่งชาติ, ๒๕๐๖. เป็นต้น

คณะผู้จัดทำหนังสือตุ๊กตาศิลาจีน วัดโพธิ์ ประกอบด้วย ที่ปรึกษาพระธรรมปัญญาบดี (ถาวร ติสฺสานุกโร ป.ธ.๔) จักรพันธุ์ โปษยกฤต วัลลภิศร์ สดประเสริฐ ผศ.ดร.เสาวณิต วิงวอน บรรณาธิการ พระศรีวิสุทธิวงศ์ (สุรพล ชิตญาโณ ป.ธ.๙) ผู้เรียบเรียง ประทุม ชุ่มเพ็งพันธุ์ ผู้ตรวจแก้ ปริวรรต ธรรมาปรีชากร ประพฤทธ์ ศุกลรัตนเมธีผศ.ดร.ประพจน์ อัศววิรุฬหการ ศานติ-นวรัตน์ ภักดีคำ ผู้แปล ศ.ดร.สิทธา พินิจภูวดล อำนาจ บุญศิริวิบูลย์ กรกช พรวิศิษฏ์สกุล ผู้ประสานงาน พระมหาวิเชียร สิริวฑฺฒโน ขนิษฐา วงศ์พานิช ดร.ศศิธารา พิชัยชาญณรงค์. ผู้ถ่ายภาพ บรรจบ ไมตรีจิตต์ เกรียงไกร ไวยกิจ สาทิพย์ ทองนาค โดกกรวด นพดล กันบัว ผู้ช่วยถ่ายภาพ จุฑาทิพย์ อังศุสิงห์ เต็มศิริ ภู่จำปา ภุชงค์ ฮงภู่ ปิยนันท์ กันต์ไพเราะ ผู้อัดขยายภาพ บรรจบ ไมตรีจิตต์ ผู้ออกแบบ พันธุ์ศักดิ์ จักกะพาก บรรจบ ไมตรีจิตต์ ธน ภู่อารีย์ ณัติ ศันสนีย สกุล

นอกจากความรู้ต่างๆดังกล่าวแล้วข้างต้น ผู้เรียบเรียงยังยกบทกวีนิพนธ์โคลงดั้นปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ ครั้งรัชกาลที่ ๓ พ.ศ.๒๓๘๘ พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส กวีนิพนธ์กลอนโต้ตอบระหว่างสุนทรภู่อกับกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ คำกลอนเฉลิมพระเกียรติ รัชกาลที่ ๓ ของพระยาไชยวิชิต (เผือก) ซึ่งบทกวีนิพนธ์ได้ให้ความรู้ที่แม่นยำ เช่น ตุ๊กตาศิลาจีนส่วนหนึ่งมาจากประเทศจีน โดยบรรทุกเรือสำเภาที่ไปค้าขายขากลับเป็นอับเฉากันเรือโคลง อีกส่วนหนึ่งทำขึ้นในเมืองไทย โดยมีช่างจีน ทั้งช่างไม้ ช่างปูน ช่างเขียน ช่างสลัก ได้อพยพเข้ามาตั้งหลักแหล่งดำรงชีวิตในเมืองไทยเป็นจำนวนมาก (เพราะในยุคสมัยนั้น เมืองจีนมีคนยากจนอดอยากกันมาก) ช่างจีนบางส่วนเข้ามาเป็นการชั่วคราว เช่น โคลงดั้นปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ กล่าวถึง ศิลาที่ก่อสร้างอาคารสถาปัตยกรรม และตุ๊กตาจีน นำมาจากจังหวัดราชบุรี เพชรบุรี สุโขทัย ลพบุรี สระบุรี อ่างศิลา เกาะสีชัง ชลบุรี เช่น บทที่ว่า

“บำนาญท่านจ่ายจ้าง     เจ๊กกระทำ จีนแฮ
แปรเปลี่ยนมารแบกทรง           ทรวดเยื้อง
หินเขาชื่อสำเภา                     พื้นฉลัก รูปฤา
ถะละแปดรูปเพี้ยนเบื้อง           แบบบรรพ์”

และบทกวีนิพนธ์ของพระยาไชยวิชิต (เผือก) กล่าวว่า

“อันวัดวาอาวาสประหลาดสร้าง         ยักย้ายหลายอย่างโบสถ์วิหาร
ช่อฟ้าหางหงส์ทรงบุราณ                           ไม่ทนทานว่ามักจะหักพัง
พระอารามนามราชโอรส                           หน้าบันชั้นลดลายฝรั่ง
กระเบื้องเคลือบสอดสีมีพนัง                      เป็นอย่างนอกออกปลั่งปลาบปลิว
ลางหลังตั้งวงเป็นทรงเก๋ง                          จีนสำเพ็งพวกแซ่แต้จิ๋ว
วิชาช่างจ้างทำเป็นแถวทิว                         แจกติ้วให้ตั๋วตั้งครัวเลี้ยง”

ดังกล่าวมาแล้วนี้ จะเห็นได้ว่า หนังสือเรื่องตุ๊กตาศิลาจีน วัดโพธิ์ เป็นวรรณกรรมสารคดีวิชาการเรื่องสำคัญ ที่เพียบพร้อมด้วยความรู้ ทั้งด้านศิลปกรรม สถาปัตยศิลป์ ประติมากรรม จิตรกรรม ประวัติศาสตร์ศิลป์ วัฒนธรรม ความเชื่อ พุทธศาสนา ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ (ไทย-จีน) ขนบประเพณี วัฒนธรรมแห่งราชสำนักจีน วัฒนธรรมการดำรงชีวิตของชาวจีน และชาวไทย ภาษา วรรณคดี ระบบการปกครองและการบริหารประเทศของจีน ซึ่งมีพระมหากษัตริย์ และขุนนางฝ่ายต่าง ๆ วิถีแห่งศิลปะในบางยุคสมัยของจีน เช่น ยุคสมัยจิ๋นซีฮ่องเต้ แห่งราชวงศ์ฉิน ยุคสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง ยุคสมัยราชวงศ์ซาง ราชวงศ์ซ่ง ประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์ระหว่างชาวยุโรปกับประเทศในเอเชีย เรื่องมาร์โคโปโลที่มีประวัติศาสตร์กล่าวว่า เคยเข้ามาอยู่ในราชสำนักจีนนานถึง ๑๗ ปี และนักวิชาการในปัจจุบันตรวจสอบเรื่องนี้ใหม่ และไม่เชื่อว่า มาร์โคโปโลเดินทางมาเมืองจีนจริง และความรู้อื่น ๆ อีกมาก มีบรรจุไว้ในหนังสือเรื่องตุ๊กตาศิลาจีน วัดโพธิ์

หนังสือตุ๊กตาศิลาจีน วัดโพธิ์ นี้ นับได้ว่าเป็นหนังสือที่ทรงคุณค่าสูงมากของวงวิชาการศิลปะในปัจจุบัน เป็นหนังสือที่ผู้ได้ครอบครอง ได้อ่านศึกษาจะได้รับทั้งความรู้ ความเพลิดเพลิน และความภาคภูมิใจที่ประเทศไทยมีวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เป็นแหล่งรวมมรดกศิลปะของที่คนไทยทุกคนควรชื่นชม และสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงรังสรรค์สมบัติศิลป์อันล้ำค่าไว้ให้เป็นมรดกแก่อนุชนชาวไทยทุกยุคทุกสมัย และจะเป็นมรดกสมบัติคู่ชาติไทยตราบกาลนาน

Create Date : 30 มีนาคม 2554
Last Update : 30 มีนาคม 2554 20:01:50 น.		0 comments
Counter : 2371 Pageviews.
Share Tweet