ภูมิแพ้ ความหวังดีเกินไปของระบบคุ้มกัน  

รู้จักระบบกันภัยในร่างกาย
     ระบบภูมิคุ้มกัน (Immune system) ประกอบไปด้วยเซลล์พิเศษและสารเคมีหลายชนิดที่ทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบ โดยมีหน้าที่หลักคือป้องกันการรุกรานและกำจัดสิ่งแปลกปลอมต่างๆไม่ให้ทำอันตรายร่างกาย  กระจายอยู่ทั่วทั้งร่างกาย เช่น เยื่อบุตา เยื่อบุจมูก เยื่อบุทางเดินหายใจ เยื่อบุทางเดินอาหาร ทั้งยังทำงานร่วมกับอวัยวะและต่อมต่างๆที่เกี่ยวข้องอีก เช่น ต่อมทอนซิลที่ปกป้องระบบหายใจตอนบน ต่อมไทมัสศูนย์กลางผลิตเซลล์นักฆ่า(เชื้อโรค)  ต่อมน้ำเหลือง ม้ามที่สร้างภูมิคุ้มกัน ไขกระดูกแหล่งผลิตเม็ดเลือดขาว เป็นต้น

     ในการคุ้มภัย ร่างกายทำงานผ่านทหาร 2 กลุ่ม คือฟาโกไซท์-กลุ่มทหารกองปราบ(Phagocytes) ที่จะตรงไปเข้าล้อมและกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่หลุดรอดเข้ามาในทันที  แต่ถ้าหากผู้บุกรุกมีจำนวนมากหรือร้ายกาจจนทหารกองปราบสู้ไม่ไหว ร่างกายก็จะต้องพึ่งทหารอีกกลุ่มหนึ่งคือลิมโฟไซท์ (Lymphocytes) ซึ่งประกอบด้วยทหารอีก 2 กลุ่มย่อย คือ ทีเซลล์หรือเซลล์นักฆ่า   ( T-lymphocytes or killer cell ) ที่เป็นสายลับเฉพาะกิจออกตามล่าเพื่อเก็บตกศัตรูที่ยังคงเหลือ
     แต่ถ้าหากร่างกายยังคงเพลี่ยงพล้ำ ก็จะเป็นหน้าที่ของบีเซลล์ (B-Lymphocytes) หน่วยเฉพาะกิจตัวสุดท้ายที่สามารถกวาดล้างข้าศึกด้วยการสร้างแอนตี้บอดี้เฉพาะโรคขึ้นมาเพื่อทำลายผู้รุกรานให้สิ้นซาก
 
ภูมิแพ้ : ภาวะการเป็นศัตรูกับสิ่งที่ไม่เป็นอันตราย
     สำหรับผู้ที่เป็นภูมิแพ้ ระบบภูมิคุ้มกันจะไม่ทำงานเป็นปกติ เพราะมันจะตื่นตัวต่อสารต่างๆที่เข้าสู่ร่างกายอยู่ตลอดเวลา จึงออกอาการทำลายสารต่างๆเหล่านั้นราวกับกำลังห้ำหั่นกับศัตรู  ผลก็คือคุณจะมีอาการไอ จาม น้ำมูกไหล เป็นผื่นลมพิษ ฯลฯ ทั้งๆที่มันทำไปด้วยความหวังดีที่จะปกป้องตัวคุณเอง ทางการแพทย์จึงอธิบายความหมายของโรคภูมิแพ้(Allergy)ว่าเป็นภาวะภูมิไวเกินไปต่อสารที่ไม่เป็นอันตราย หรือ Hypersensitive
      สาร(ที่ไม่เป็นอันตราย)ที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ในผู้ที่เป็นภูมิแพ้นั้นเรียกว่า สารก่อภูมิแพ้ (Allergen) เช่น ละอองเกสร อาหารบางชนิด ฝุ่นละออง โปรตีนจากขนสัตว์เลี้ยง และไรฝุ่น เป็นต้น  เมื่อสารเหล่านี้เข้ามาในร่างกาย ระบบภูมิคุ้มกันจะเริ่มต้นทำงานเหมือนกับการต่อสู้กับเชื้อโรค โดยเฉพาะการสร้างแอนตี้บอดี้เฉพาะขึ้นมากำจัดสิ่งนั้นทั้งๆที่สิ่งนั้นไม่เป็นอันตราย
 
อาการแบบไหนเรียกว่าแพ้
     กลุ่มอาการของโรคภูมิแพ้(ไม่ว่าจะแพ้อะไรก็ตาม)สามารถเกิดขึ้นได้ในอวัยวะต่างๆ เช่น คันตา เคืองตา น้ำตาไหล ตาบวม จนอาจเป็นริดสีดวงตาได้ จาม น้ำมูกไหล คันจมูก คัดแน่นจมูก บางครั้งอาจเกิดร่วมกับการคันในลำคอ เพดานปาก คันหู ตาบวม ซึ่งแตกต่างจากอาการหวัดตรงที่ไม่มีไข้ ไม่มีอาการเจ็บคอ เป็นๆหายๆ และมีอาการเรื้อรัง บ้างมีอาการหืด หายใจมีเสียงวี้ด แน่นหน้าอก เหนื่อยหอบง่าย  ไอเรื้อรังโดยเฉพาะกลางคืนและเช้ามืด เป็นผื่นคัน ลมพิษ หรือผื่นผิวหนังอักเสบ หรือมีอาการปวดท้อง อาเจียน ถ่ายเหลว ถ่ายมีเลือดปน

ดูแลตนเองเมื่อเป็นภูมิแพ้
1. หลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้ 
     วิธีการนี้ใช้ได้ผลเป็นอย่างดีโดยเฉพาะผู้ที่แพ้สารก่อภูมิแพ้ไม่มากชนิด เช่น หากคุณแพ้ฝุ่น ก็ต้องรักษาความสะอาดของบ้าน จัดบ้านให้โปร่ง ไม่มีข้าวของรกรุงรัง ใช้วัสดุที่ไม่เป็นที่สะสมของฝุ่นละอองอย่างเช่นไนลอน พลาสติก แทนผ้า เป็นต้น
2. รักษาด้วยยา
     ยารักษาโรคภูมิแพ้แบ่งได้เป็น 2 กลุ่มคือ ยาที่ใช้ป้องกัน และยาบรรเทาอาการ การรักษาด้วยยาให้ได้ผลดีจำเป็นต้องทำควบคู่ไปกับการหลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้ด้วย
3.วัคซีนภูมิแพ้
     การฉีดวัคซีนภูมิแพ้ใช้ระยะเวลาในการรักษาทั้งสิ้นนาน 3-5 ปี แต่จะมีข้อยกเว้นสำหรับเด็กเล็ก ผู้สูงอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป  ผู้ป่วยที่ต้องใช้ยาซึ่งอาจรบกวนการทำงานของวัคซีนภูมิแพ้ เพราะอาจทำให้รักษาด้วยวิธีนี้ได้ผลไม่เต็มประสิทธิภาพ แต่การรักษาด้วยวิธีนี้ค่อนข้างใช้ได้ผลกับผู้ป่วยภูมิแพ้ชนิดที่เป็นภูมิแพ้อากาศ และโรคหืดเท่านั้น  ค่าใช้จ่ายจะเฉลี่ยอยู่ที่ 100-200 บาทต่อการฉีดวัคซีน 1 เข็ม

ระบบคุ้มกันแข็งแแรง คือร่างกายแข็งแรง
     หลักการดูแลสุขภาพนั้นจำเป็นต้องทำให้เป็นกิจวัตรอย่างสม่ำเสมอ ทั้งเรื่องอาหารการกิน การใช้แรงด้วยการออกกำลังกายหรือการทำงานบ้าน จัดการสภาพแวดล้อมให้น่าอยู่ มองโลกในแง่ดีและมีจิตใจที่ดีงาม  เมื่อร่างกายไม่ต้องเหน็ดเหนื่อยกับการต่อสู้อย่างสูญเปล่า ระบบบำบัดของคุณก็จะฟื้นสภาพและซ่อมแซมตนเองเพื่อเตรียมพร้อมต่อการทำงานอย่างสมบูรณ์และเป็นปกติต่อไป

อ่านเพิ่มเติมในคอลัมน์ Health นิตยสาร Health & Cuisine ปีที่ : 3 ฉบับที่ : 27 เดือน
: เมษายน 2546

Create Date : 18 มกราคม 2553
Last Update : 18 มกราคม 2553 19:23:48 น.		0 comments
Counter : 571 Pageviews.
Share Tweet