วิกฤตปัญหาขยะกับนโยบายของว่าที่ผู้ว่าฯกทม.

ในแต่ละปี กรุงเทพมหานครใช้งบประมาณไม่น้อยกว่า 3,000 ล้านบาทในการจัดการขยะ ส่วนใหญ่เป็นค่าใช้จ่ายในการจัดเก็บและฝังกลบ วิกฤตที่เกิดขึ้นขณะนี้คือบ่อฝังกลบขยะของกรุงเทพมหานครต่างๆ เริ่มที่จะเต็มหรือไม่เพียงพอที่จะสามารถรองรับปริมาณขยะในอนาคตได้ต่อไป ซึ่งเป็นสิ่งท้าทายต่อกรุงเทพมหานครที่จะต้องเร่งหาทางออกให้ได้อย่างโดยเร็ว

เนื่องในวาระการเลือกตั้งตำแหน่งผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ในวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ.2556 นี้ ประชาชนควรช่วยกันพิจารณาเลือกผู้สมัครที่มีความสามารถในการกำหนดทิศทางและนำพากรุงเทพมหานครให้พ้นจากปัญหาวิกฤตขยะนี้ ดังนั้น กรีนพีซ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จึงได้มีการรณรงค์ในโครงการ “ผู้ว่า (ไม่ทิ้ง) ขยะ” เพื่อสนับสนุนให้ผู้ที่กำลังจะมาเป็นผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครให้มีนโยบายการจัดการขยะที่เหมาะสมและยั่งยืน โดยทางกรีนพีซได้มีการจัดทำการประเมินวิเคราะห์นโยบายหาเสียงของผู้สมัครฯ เรื่องการบริหารจัดการขยะในกรุงเทพ เพื่อให้สังคมรับรู้ถึงแง่มุมต่างๆของนโยบายนั้นๆ อันจะเป็นเป็นเครื่องมือในการประกอบการตัดสินใจเลือกผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และการติดตามการนำนโยบายไปปฏิบัติในอนาคต

ว่าที่ผู้ว่าฯคนไหนจะพากทม.พ้นวิกฤตปัญหาขยะ

ลบล้างมายาคติของเตาเผาขยะเพื่อกรุงเทพฯและประเทศไทย

การบริหารจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน คืองานพื้นฐานหลักในการพัฒนาเมือง ทั้งนี้ผู้สมัครรับเลือกตั้งผู้ว่าฯ ส่วนใหญ่ได้วาดฝันให้กรุงเทพฯกลายเป็นมหานครระดับโลก แต่ความฝันนั้นจะไม่มีวันเป็นจริงได้เลยถ้ากรุงเทพมหานครยังไม่สามารถแก้ปัญหาขยะได้ดีกว่านี้  แม้ผู้สมัครฯเกือบทั้งหมดจะมีการนำเสนอนโยบายและโครงการด้านการจัดการขยะในนโยบายหาเสียงหลัก ซึ่งแสดงให้เห็นว่าผู้สมัครฯให้ความสำคัญในเรื่องวิกฤตขยะกรุงเทพฯ อย่างไรก็ตามเบื้องต้นพบว่านโยบายของผู้สมัครฯเกือบทั้งหมดยังขาดเป้าหมายที่ชัดเจน ขาดแผนปฏิบัติจัดการอย่างองค์รวมที่จะเป็นหลักประกันถึงความสำเร็จในการแก้ปัญหา ขาดการเน้นการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการตัดสินใจและร่วมมือปฏิบัติ  ขาดความกล้าหาญที่จะนำเครื่องมือนโยบายใหม่ๆ ที่จะนำไปสู่การลดปริมาณขยะมาใช้ อาทิ เครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์ และการนำหลักการผู้ก่อมลพิษเป็นผู้จ่ายมาใช้ ที่จะสามารถลดปริมาณการเกิดขยะได้เป็นอย่างดีหากใช้ควบคู่กับเครื่องมืออื่นๆ ที่มีอยู่แล้ว

ทั้งนี้ ผู้สมัครฯ ส่วนใหญ่กลับเน้นให้ความสำคัญการแก้ปัญหาที่ปลายทาง เน้นโครงการลงทุนขนาดใหญ่ เช่น โครงการสร้างโรงงานเผาขยะ โดยสร้างมายาคติ “เตาเผาขยะปลอดมลพิษ”  บ้างก็อ้างว่าจะใช้เตาเผาขยะขนาดเล็กสำหรับชุมชน แต่ที่มากที่สุดเห็นจะเป็นโรงงานเผาขยะผลิตเพื่อกระแสไฟฟ้า ทั้งนี้  เทคโนโลยีการเผาขยะเหล่านี้ล้วนมีพื้นฐานการทำงานที่คล้ายกัน  และในปัจจุบันยังไม่มีเทคโนโลยีใดของเตาเผาขยะที่สามารถทำให้การเผาขยะได้ปลอดมลพิษได้ 100 เปอร์เซนต์ การเผาขยะทำให้เกิดมลพิษทางอากาศและเถ้าอันตรายซึ่งก็ต้องนำไปฝังกลบอยู่ดี  ผลจากการเผาขยะเหล่านี้หมายถึงอันตรายต่อสุขภาพประชาชนและปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ไม่ได้หมดไป ที่สำคัญ การเผาขยะเป็นการบั่นทอนความพยายามในการลดและคัดแยกขยะเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ จึงไม่ได้เป็นการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน

ในขณะที่ประเทศที่พัฒนาแล้วซึ่งมีกฏหายสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวดกำลังลดวิธีกำจัดขยะโดยการเผาเพราะต้องเผชิญปัญหาการจัดเก็บเถ้าขยะอันตราย ในประเทศกำลังพัฒนาที่ใช้การเผาขยะในการกำจัดขยะนั้น ต้องเผชิญปัญหาสุขภาพและสิ่งแวดล้อมที่ตามมา เช่น  ชาวบ้านรอบโรงงานเป็นโรคมะเร็งจากสารพิษไดอ๊อกซินที่เกิดจากการเผา อากาศและแหล่งน้ำเป็นพิษต่อประชาชน ไม่สามารถใช้อุปโภคบริโภคได้ สำหรับประเทศไทยแล้ว เรามีมาตรฐานการควบคุมสิ่งแวดล้อมที่ยังไม่เคร่งครัดพอ ไม่ครอบคลุมการควบคุมสารพิษ ไม่ควบคุมปริมาณการปล่อยโดยรวม และมีปัญหาด้านการตรวจสอบติดตามด้านมลพิษ  จึงไม่ควรอย่างยิ่งที่จะรีบสรุปใช้เทคโนโลยีมักง่ายอย่างเตาเผาขยะ ที่มีราคาแพงและไม่มีหลักประกันถึงปัญหามลพิษที่จะตามมา  

กรีนพีชหวังเป็นอย่างยิ่งว่า การการประเมินวิเคราะห์นโยบายหาเสียงของผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นผู้ว่าฯ เรื่องการบริหารจัดการขยะในกรุงเทพฯในครั้งนี้  จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านและอนาคตของกรุงเทพฯไม่มากก็น้อย

กรีนพีซเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรียกร้องต่อกรุงเทพมหานคร ดังนี้

1. ให้ความสำคัญเรื่องปัญหาขยะอย่างแท้จริง โดยมีการวางเป้าหมายให้กรุงเทพฯเป็นเมืองที่มี “ขยะเหลือศูนย์” ซึ่งสามารถทำได้โดยเน้นการใช้มาตรการเชิงรุก เช่น การลดปริมาณขยะ การนำขยะไปรีไซเคิล และการนำขยะกลับมาใช้ใหม่  
2. นำเครื่องมือนโยบายทางเศรษฐศาสตร์มาใช้ในการบริหารจัดการขยะอย่างยั่งยืน ตามหลักการ “ผู้ปล่อยมลพิษเป็นผู้จ่าย”   เช่น การสร้างแรงจูงใจให้คนเข้าร่วมโครงการที่เกี่ยวกับการลดและแยกขยะ การเก็บภาษีมลพิษกับผู้ผลิตขยะ เป็นต้น
3. กรุงเทพมหานครควรเปลี่ยนนำงบประมาณลงทุนในโครงการกำจัดขยะด้วยเทคโนโลยีที่เป็นอันตรายและสิ้นเปลือง เช่น การสร้างโรงงานเผาขยะ มาใช้สนับสนุนโครงการ “ขยะเหลือศูนย์” ซึ่งสามารถปรับแผนงานของโครงการให้เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมของแต่ละชุมชนในกรุงเทพฯ
   

หมายเหตุ***
หลักเกณท์ในประเมินวิเคราะห์การบริหารจัดการขยะอย่างยั่งยืน(Adapted from Conceptual Framework For Municipal Solid Waste Management In Low-Income Countries. UNDP/UNCHS. August 1996)

Create Date : 03 มีนาคม 2556
Last Update : 3 มีนาคม 2556 10:54:00 น.		0 comments
Counter : 2229 Pageviews.
Share Tweet