สำหรับวันนี้ต้องขออนุญาตท่านผู้อ่านอีกครั้งในการนำเสนอผลงานของท่านอาจารย์ดีพร้อมไชยวงศ์เกียรติ อีกมุมมองหนึ่งที่เกี่ยวกับการใช้จุลินทรีย์ที่นำมาใช้ในการแก้ไขปัญหาด้านการเกษตรเพื่อลด ละ เลี่ยง เลิก การใช้สารเคมีที่เป็นพิษ จุลินทรีย์เหล่านี้นั้นมีประโยชน์ค่อนข้างมากเพียงแต่เกษตรกรบางกลุ่มยังเข้าไม่ถึง และยังไม่เคยได้สัมผัสจึงมีความคิดบางเสี้ยวบางส่วนว่าไม่สามารถที่จะทดแทนยาฆ่าแมลงหรือสารเคมีกำจัดศัตรูพืชได้ลองค่อยศึกษาค้นคว้าข้อมูลเพิ่มขึ้นทีละนิดครับแล้วท่านจะเห็นลางๆว่าแนวโน้มการใช้สารเคมีที่เป็นพิษนั้นจะค่อยๆ หมดไปอย่างแน่นอนครับ .......

โดย อาจารย์ดีพร้อม ไชยวงศ์เกียรติ

นายกสมาคมนักวิจัยและเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย

ข้าราชการบำนาญภาควิชาจุลชีววิทยามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

โรค แมลงศัตรูเห็ด ประกอบด้วยราต่างๆ ที่นึ่งฆ่าเชื้อไม่หมดและถูกนำโดยแมลง ไร ที่เข้าสู่ถุงเห็ด แมลงที่มากัดกินเส้นใย เช่น แมลงหวี่เห็ดหนอนผีเสื้อกินดอกเห็ด หนอนด้วงปีกแข็งกัดกินดอกเห็ด ไรต่างๆ เช่น ไรไข่ปลาไรขาวใหญ่ ไรดีด ศัตรูเห็ดเหล่านี้ทำลายเห็ดจนไม่มีผลผลิตเห็ดจำหน่ายหรือทำให้ผลผลิตลดลงทั้งปริมาณ และคุณภาพ

การใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชแบบเดิมมีการใช้เคมีกำจัดศัตรูพืช ทั้งสารเคมีกำจัดแมลง รา ไร ฉีดพ่นที่โรงเรือนชั้นวางถุง และวัสดุที่ถุงเห็ด กองวัสดุ ที่ดอกเห็ดตามที่ผู้ปลูกเห็ดว่าจำเป็น

ผลต่อผู้ปลูกเห็ดกำจัดศัตรูเห็ดขณะนั้นได้ แต่อาจมีผลเสียหายทำให้เส้นใยยุบ ได้ดอกเห็ดน้อยลงผู้ปลูกเห็ดไม่กล้ากินเห็ดของตนเอง ฉีดพ่นสารแล้วแพ้ยาโรงเพาะเห็ดเหมือนเป็นห้องรมยาชั่วคราว เหม็นยา เข้าไปแล้วรู้สึกอึดอัดหายใจไม่ออก ไม่กล้าฉีดพ่นเอง ต้องจ้างเขาฉีดและมีมากแม้พ่นยาแล้วก็ควบคุมศัตรูเห็ดไม่ได้ เพราะมีการระบาดใหม่มาจากพื้นที่ใกล้เคียง ไม่ได้ปรับค่ากรด-ด่าง (พีเอช) ของน้ำก่อนผสมสารกับน้ำเกิดอัลคาไลฮัยโดรลัยสีส เมื่อน้ำผสมกับยาหรือยาปลอดเปอร์เซ็นต์ไม่ถึงตามฉลากหรือสารเสื่อมคุณภาพ สุขภาพเกษตรกรเสื่อมลง ขาดทุน เลิกกิจการ

แนวทางการควบคุมโดยชีววิธีศัตรูเห็ดแต่ละอย่างมีจุลินทรีย์ในธรรมชาติที่คอยควบคุมอยู่บางอย่างมีการขายเป็นสินค้าสำเร็จรูปอยู่แล้วเช่น บีที (บาซิลลัส ธูรินจิเอนสิท) ซึ่งควบคุมตัวอ่อนของแมลงแต่ราคาและวิธีการใช้ทำให้สิ้นเปลืองมากถ้าพัฒนาวิธีการขยายเชื้อบีทีด้วยน้ำมะพร้าวอ่อนอย่างที่แนะนำในประเทศเปรู(ไทยรัฐ, ๘ ก.ค. ๒๕๔๔ หน้า ๑๑) ก็จะสามารถสร้างวิธีการควบคุมศัตรูเห็ด (และศัตรูพืชผัก)ด้วยวิธีง่ายๆ ใช้วัตถุดิบในประเทศได้ผลดี ประหยัดและปลอดภัย

แนวทางการคัดเลือกเชื้อบีทีมาใช้งานวิธีการขยายเชื้อแบบง่ายๆ อย่างที่ทำในเปรูนั้นโดยนำน้ำมะพร้าวนั้นมาเป็นอาหารให้กับเชื้อบาซิลลัสเชื้อบาซิลลัสที่จะนำมาทดสอบนี้ได้จากหนอนผักที่ตายในแปลงผักอำเภอดำเนินสะดวกแยกเชื้อจากหนอน นำมาทำเชื้อบริสุทธิ์ เลี้ยงจนเกิดสปอร์มากมายในอาหารเหลวนำไปทำเป็นผงแห้งมีซีโอไลท์ผงเป็นตัวพา แล้วนำมาทดสอบเมื่อได้ผลดีเป็นที่พอใจก็ผลผลิตเผยแพร่ไปถึงเกษตรกรต่อไปนับได้ว่าเป็นเชื้อบีทีสายพันธุ์หนึ่ง

การคัดเลือกบาซิลลัสกำจัดเชื้อราพบว่ามีหลายสถาบันต่างทำการคัดเลือกหาบาซิลลัส ซับธิลิสสายพันธุ์ที่ตนต้องการก็จะตั้งชื่อและหมายเลขกำกับเชื้อไว้ ปัจจุบันมีมากมายของชมรมถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรก็มีสายพันธุ์พลายแก้ว ที่พบโดยนายพลายแก้ว เพชรบ่อแก อำเภอพระยืน จังหวัดขอนแก่น จากการทดสอบหลายร้อยครั้งได้ผลดีกว่าบาซิลลัสจากแหล่งอื่นๆ ทั้งหมดที่มีอยู่ในประเทศไทยในปัจจุบันทั้งการยับยั้งเชื้อราและบักเตรีโรคพืช ช่วยกระตุ้นการเกิดดอกเห็ดได้ด้วยปัจจุบันเป็นที่นิยมของเกษตรกร และเรียกกันสั้นๆ ว่าเชื้อพลายแก้ว

การคัดเลือกเชื้อบาซิลลัสกำจัดไรเป็นการคัดเลือกเชื้อที่มีคุณสมบัติในการสร้างสารไคติเนส ซึ่งสามารถย่อยไคตินเนื่องจากไรวัยอ่อนผนังตัวบาง การถูกน้ำย่อยไคติเนสสัมผัสทำให้อ่อนแอและตายได้ง่ายเมื่อใช้กลุ่มบาซิลลัสที่สร้างไคติเนสได้เก่งหลายชนิดรวมกันพบว่ามีผลช่วยกันทางบวก เมื่อหมักบาซิลลัสกลุ่มนี้ด้วยมะพร้าว พบว่ากำจัดไรไข่ปลาได้ดีมาก การทดสอบในฟาร์มเห็ดหลายสิบฟาร์มได้ผลดีทุกฟาร์มขณะนี้ตั้งชื่อบาซิลลัสกลุ่มที่กำจัดไรไข่ปลาว่า บาซิลลัส ไมโตฟากัสชื่อนี้ตั้งเอง ไม่เป็นทางการใช้ไปพลางก่อน ต่อไปอาจใช้ชื่อว่า ไมโตฟากัส บาซิลลัส

การหมักเชื้อด้วยน้ำมะพร้าวอ่อนเดิมของประเทศเปรูค้นพบคือ นำมาปราบยุงก้นปล่องที่เป็นพาหะของโรคมาลาเรียนักวิทยาศาสตร์ได้นำมะพร้าวทั้งผลมาเพาะเชื้อแบคทีเรีย ชื่อ บีทีไอซึ่งทำโดยนำเชื้อบีทีไอ ฉีดลงผลมะพร้าว น้ำมะพร้าวจะทำหน้าที่เป็นอาหารเพาะเชื้อเพิ่มปริมาณเป็นทวีคูณภายใน ๓ วัน หลังจากนั้น นำไปฆ่าลูกน้ำยุงก้นปล่องซึ่งเชื้อบีทีไอนี้สามารถฆ่าลูกน้ำได้เฉพาะเจาะจงโดยลูกน้ำจะกินเข้าไปและเชื้อแบคทีเรียนี้จะเข้าไปทำลายเยื่อบุทางเดินอาหารของลูกน้ำได้เฉพาะเจาะจงโดยลูกน้ำจะกินเข้าไปและเชื้อแบคทีเรียนี้จะเข้าไปทำลายเยื่อบุทางเดินอาหารของลูกน้ำทำให้ลูกน้ำตายลงก่อนจะเจริญเป็นยุงอย่างเต็มตัว โดยจากการทดสอบพบว่าสามารถฆ่าลูกน้ำในบ่อตายหมด และสามารถควบคุมยุงได้ ๔๕ วันแต่เชื้อแบคทีเรียบีทีไอนี้ไม่มีพิษต่อปศุสัตว์และคนเชื้อแบคทีเรียบีทีไอเป็นเชื้อที่รู้จักกันมานานกว่า ๒๐ ปี สามารถเพาะได้จากเครื่องมือวิทยาศาสตร์แต่จะมีค่าใช้จ่ายสูง ดังนี้นการที่นักวิทยาศาสตร์นำมะพร้าวมาทดแทนเครื่องมือวิทยาศาสตร์ เป็นการลดค่าใช้จ่ายซึ่งนับว่าเป็นนวัตกรรมใหม่ที่ช่วยแก้ปัญหานะรดับพื้นบ้านได้อย่างดี(ที่มาของข้อมูล : ไทยรัฐวันที่ ๘ ก.ค.๒๕๔๔, หน้า ๑๑)

ในประเทศไทยทำง่ายๆคือ เฉาะมะพร้าวอ่อน แง้มฝาขึ้น ใส่เชื้อผงสปอร์บาซิลลัส ๑-๒ ช้อนชา (๕-๑๐ กรัม)ปิดฝาลงพอให้อากาศเข้าได้ เก็บไว่ในที่ร่ม ๔๘ ชั่วโมง นำมาผสมน้ำเปล่า ๑ปิ๊ปตามปริมาตรที่จะใช้ (จะผสมน้ำเปล่ามากหรือน้อยนั้น ขึ้นอยู่กับความรุนแรงและการแพร่ระบาดของโรค แมลง)

มนตรี บุญจรัส

ชมรมเกษตรปลอดสารพิษ www.thaigreenagro.com

Create Date : 25 พฤษภาคม 2555
Last Update : 25 พฤษภาคม 2555 8:05:17 น.		1 comments
Counter : 7524 Pageviews.
Share Tweet