ทูล ทองใจ (1 มีนาคม พ.ศ. 2472 - 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538) มีชื่อจริงว่า น้อย ทองใจ นักร้องเพลงลูกทุ่งชาวสมุทรสงคราม เข้าสู่วงการจากการชักนำของ เบญจมินทร์ (ตุ้มทอง โชคชนะ) โดยอัดแผ่นเสียงเพลงแรกชื่อ "พี่ทุยหน้าทื่อ" ก่อนจะโด่งดังกับเพลงโปรดเถิดดวงใจผลงานของเบญจมินทร์เช่นเดียวกันก่อนที่จะมาฝากให้อยู่กับวงดนตรีจุฬารัตน์ ของครูมงคล อมาตยกุล และได้รับการสนับสนุนจากครูไพบูลย์ บุตรขัน

ทูล ทองใจ เสียชีวิตเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2538 จากอาการเส้นโลหิตในสมองแตก

เกียรติยศ

ทูล ทองใจ ได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทานจากเพลง

รักใครไม่เท่าน้อง (พ.ศ. 2509) นางรอง(พ.ศ. 2514) ผลงานของครูพยงค์ มุกดา และ อยากบอกรักแต่ไม่กล้า (พ.ศ. 2522) ผลงานของ มงคล อมาตยกุล

ได้รับรางวัลพระราชทานจาการกึ่งศตวรรษลูกทุ่งไทย จากเพลง "น้ำตาเทียน" ของครูไพบูลย์ บุตรขัน และเพลง "โปรดเถิดดวงใจ" ของครูเบญจมินทร์ ในปี พ.ศ. 2532

ผลงาน

ชุด โปรดเถิดดวงใจ

1 เดือนต่ำดาวตก

2 จอมขวัญใจ

3 โปรดเถิดดวงใจ

4 น้ำตาเทียน

5 ยังรักยังหลง

6 เนื้อทิพย์

7 รังรักในจินตนาการ

8 ขนิษฐา

9 จูบซับน้ำตา

10 แสบทรวง

11 ซุ้มรักเก่า

12 ใจหาย

13 รักจนขาดใจ

14 กระท่อมชาวไร่

ชุด นิราศเวียงพิงค์

1 นิราศเวียงพิงค์

2 คืนอำลา

3 คืนนั้นสวรรค์ล่ม

4 จินตนารำลึก

5 นกเขาขันฉันครวญ

6 หวนคะนึง

7 รักฝังใจ

8 นางแก้ว

9 ฝันสวาท

10 เหนือดวงชีวา

11 แล้วจะรู้ว่าพี่รัก

12 ดอยสาวครวญ

ชุด อ่านหัวใจ

1 อ่านหัวใจ

2 เชลยรัก

3 ห้องรัก

4 กลิ่นสไบนาง

5 กลิ่นปรางนางหอม

6 พี่ทุยหน้าทื่อ

7 เธอรู้หรือเปล่า

8 ปรางชมพู

9 ไกลน้อง

10 ไพรรำพึง

11 รสสวาทวาย

12 น้ำตานาง

13 รักสุดหัวใจ

14 รอยรักในอารมณ์

ชุด เหนือฝัน

1 เหนือฝัน

2 ไพรระกำ

3 คืนพี่ครวญ

4 แขไข

5 กระท่อมวิปโยค

6 มนต์เมืองเหนือ

7 ใครทำเธอร้องไห้

8 สวรรค์จำลอง

9 ในห้องหัวใจ

10 ตัดสวาท

11 แก่งสะพือ

12 วาสนา

13 มนต์สวาท

14 อยากบอกว่ารัก

15 เทวี

16 สวนสน

ชุด นางรอง

1 รางรอง

2 นางหงส์

3 นางครวญ

4 นางอาย

5 สาส์นรักฉบับล่า

6 กอดหมอนนอนเพ้อ

7 ในฝัน

8 นางห้าม

9 นางนอน

10 เทพธิดาหลงฟ้า

11 เรือนหอสีฟ้า

12 ยังรักเธอคนเดียว

13 กลับมาเถิดดวงใจ

14 แว่วเสียงชะนี

ชุด อันเป็นดวงใจ

1 อันเป็นดวงใจ

2 ขอบฟ้ากำแพงดิน

3 คืนนั้น

4 บ่วงมาร

5 ปรารถนา

6 กลิ่นแก้มนาง

7 จูบมัดจำ

8 จากเหนือเมื่อหมนาว

9 น้องนางเมืองใต้

10 สุดาดอกฟ้า

11 ลืมพี่

12 กระดังงาลนไฟ

13 ดอกทานตะวัน

14 ฝากหัวใจ

เกร็ด ชีวิต

- ถูกเรียกว่า เจ้าชายรัตติกาล ,

- หลายบทเพลงมีเนื้อหาในเชิงอีโรติก^[1]

- ยึดแนวเสียง ชาญ เย็นแข สมยศ ทัศนพันธ์ และวัลลภ วิชุกร

- เพลงหลายเพลงที่แต่งโดยครูไพบูลย์ บุตรขัน เคยให้นักร้องคนอื่นร้องมาก่อน เช่น มนต์เมืองเหนือ ขับร้องโดย สมยศ ทัศนพันธ์ เพลง น้ำตาเทียน ขับร้องครั้งแรก โดยสมจิตร ตัดจินดา

- เพลงโปรดเถิดดวงใจ มีครูเบญจมินทร์ ประพันธ์คำร้องทำนอง โดยเบญจมินทร์ มีครูมงคลเล่นเปียโน ส่วนเสียงแอคคอเดียนเป็นของ ชาญชัย บัวบังศร

- นคร ถนอมทรัพย์ (กุง กาดิน) เคยกล่าวว่าสไตล์การร้องของครู ทูล ทองใจ ไม่ใช่ลูกทุ่ง

- บางแห่งจัดให้ทูล ทองใจ เป็นนักร้องไทยสากลลูกกรุง

- เป็นนักร้องในยุคแรก ๆ ที่ขายได้ล้านแผ่น

- ถ้าไปตามชนบท จะได้ยินเพลงของ ทูล ทองใจ เปิดตอนเช้ามืด

- ความโด่งดัง ของ ทูล ทองใจ โด่งดังมากจนตอนที่ไปร้องเพลงที่เชียงใหม่ ผู้ว่าราชการจังหวัด นำช้างมาต้อนรับเลยทีเดียว

- ทูล ทองใจ บันทึกแผ่นเสียงไว้มากกว่า 700 เพลง เพลงที่มีชื่อเสียง เช่น โปรดเถิดดวงใจ(เพลงแรกที่ดังและดังระดับตำนาน),ในฝัน, เหนือฝัน, ปรารถนา, กลิ่นปรางนางหอม, น้ำตาเทียน(บันทึเสียงครั้งแรกโดยสมจิตร ตัดจินดา) มนต์เมืองเหนือ (บันทึกเสียงครั้งแรกโดย สมยศ ทัศนพันธ์), รังรักในจินตนาการ, นิราศเวียงพิงค์, คืนนั้นสวรรค์ล่ม, เสียงดุเหว่าแว่ว, กระท่อมชาวไร่, บ่วงมาร ,ตัดไม่ขาด(เพลงเดียวกับที่ สุเทพ วงศ์กำแหงร้อง),กระท่อมวิปโยค, พี่ทุยหน้าทื่อ (เพลงแรกที่บันทึกเสียง) , คืนอำลา, คืนนั้น ,คืนพี่ครวญ, นางรอง (รางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน) , นางอาย ,นางครวญ, นางห้าม , นางนอน , นางหงส์ ,รักใครไม่เท่าน้อง (แผ่นเสียงทองคำพระราชทานเพลงแรก) , จูบมัดจำ , อ่านหัวใจ ,สอนพี่ให้รัก,นกเขาขันฉันครวญ, แว่วเสียงชะนี,อันเป็นดวงใจ , ความรักครองใจ , เหนือดวงชีวา ,รักสุดหัวใจ,รักจนขาดใจ, รอยรักในอารมณ์ ,แล้วจะรู้ว่าพี่รัก,เธอรู้หรือเปล่า, กลิ่นแก้มนาง , รักฝังใจ,กระต่ายเต้น,เทพธิดาหลงฟ้า,ปรางชมพู , กลิ่นสไบนาง , ห้องรัก, ซุ้มรักเก่า , แสบทรวง , สาส์นรักฉบับล่า , ลืมพี่ , เดือนต่ำดาวตก , แสงจันทร์แห่งความหลัง,น้ำเหนือบ่า , เพลงรักเพลงคิดถึง,สวนสน ,ดอกทานตะวัน,กระดังงาลนไฟ, ความหลังฝังใจ , ไพรระกำ , ไพรรำพึง , เดินดงหลงป่า , ความหลังฝังใจ, อยากบอกรักแต่ไม่กล้า (บันทึกเสียงครั้งแรกโดย ไชยยศ อมาตยกุล ในเพลง ในดวงใจ) , แขไข , ไกลน้อง , จอมขวัญใจ, ผานางคอย, แก่งสะพือ, จากเหนือเมื่อหนาว, น้องนางเมืองใต้, สุราษฎร์ธานี เป็นต้น-->

อ้างอิง

• เจนภพ จบกระบวนวรรณ. เพลงลูกทุ่ง, TK Park Music Library ชุดดนตรีไทย. กรุงเทพ : สำนักงานอุทยานการเรียนรู้, พ.ศ. 2550. 176 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 978-974-8218-83-0