Q อาหารที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ (low-Gl diet) ช่วยลดน้ำหนักได้จริงหรือ

A : "ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าอาหารที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ (low-glycaemic index-(GI) diet จะช่วยลดน้ำหนักได้ ถึงแม้ว่าอาหารที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำจะทำให้กลูโคสซึมเข้าสู่กระแสเลือดช้า ลง ซึ่งส่งผลกระทบต่อสัญญาณความหิว จึงทำให้รู้สึกอิ่มนานก็ตาม" ดร.โทนี่ สเตียร์ แห่งสถาบันวิจัยโภชนาการมนุษย์ในเคมบริดจ์ กล่าว

     "แต่การพึ่งค่าดัชนีน้ำตาลเพียงอย่างเดียวอาจสร้างความสับสนได้ ไขมันมีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ ดังนั้น ช็อกโกแลตบาร์ 1 แท่งมีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำกว่าขนมปังขาว 1 แผ่น แต่เราไม่อาจนับช็อกโกแลตเป็นอาหารลดน้ำหนัก ทางที่ดีควรเน้นอาหารที่ไม่ผ่านกระบวนการแปรรูปดีกว่าเช่น โฮลเกรนและอาหารที่มีไฟเบอร์สูง หันไปทานอาหารเช้าที่ทำจากข้าวโอ๊ตแทนคอร์นเฟล็กซ์ทานขนมปังธัญพืชแทนขนมปัง ขาว ทานมันฝรั่งอบแท่นมันฝรั่งบดเติมถั่วต่างๆ ในสตูว์ อาหารเหล่านี้มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ ทานแล้วรู้สึกอิ่มท้อง แถมให้แคลอรีต่ำ"

Q ดิฉันลองลดน้ำหนักมาสารพัดวิธีแล้ว แต่ล้มเหลวหมดเป็นเพราะอะไรคะ

     A : "ไม่เป็นอะไรหรอกครับ ความจริงน้ำหนักทุกกิโลที่หายไปควรนับเป็นชัยชนะแห่งความสำเร็จ เวลาที่เราพยายามลดน้ำหนัก หมายถึงเรากำลังทำสงครามกับสัญชาตญาณดิบที่สุดของเรา" ดร.เดวิด แอชตัน ผู้อำนวยการด้านการแพทย์แห่งสถาบัน The Healthier Weight Centre กล่าว

     วิวัฒนาการของมนุษย์ทำให้เราเก็บสะสมไขมันในร่างกาย กินจุและกินบ่อยเท่าที่จะทำได้ เห็นได้ชัดจากการที่เราต้องออกไปหาอาหาร แต่ก็มีผลเสีย เพราะในปัจจุบันอาหารเข้าถึงและหาได้ง่าย ดังนั้นการหลีกเลี่ยงไม่ให้น้ำหนักตัวเพิ่มเป็นสิ่งที่ทำได้ยาก เพราะเราถูกตั้งโปรแกรมมาให้กิน ทางแก้คือฝึกนิสัยการกินเสียใหม่ เช่น ควบคุมสัดส่วนของอาหารที่กิน ตรวจสอบอาหารและปริมาณที่กิน ซึ่งจะช่วยเปลี่ยนแปลงแรงผลักดันที่เกิดจากความต้องการของร่างกาย

Q อะไรคือวิธีลดไขมันหน้าท้องที่ได้ผลที่สุด

     A : ไขมันส่วนเกินรอบเอวเป็นปัจจัยเสี่ยงที่จะก่อให้เกิดโรคหัวใจและเบาหวาน เพิ่มสูง ขึ้น และมีโอกาสเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งมดลูกมากขึ้น การลดน้ำหนักช่วยได้ ทุกกิโลที่หายไปเท่ากับรอบเอวเล็กลง 1 เซนติเมตร ซึ่งการออกกำลังกายก็มีประโยชน์เช่นกัน ขณะที่คุณไม่สามารถลดน้ำหนักได้ฉับพลันทันที แต่การออกกำลังกายแบบแอโรบิกช่วยสลายไขมันที่เอวได้โดยตรง

     "เวลาออกกำลังกาย ไขมันที่รอบเอวจะสลายออกไปได้มากกว่าไขมันบริเวณอื่น ทำให้สามารถทนต่อการเพิ่มขึ้นของกลูโคสได้ (glucose tolerance) จึงลดความเสี่ยงในการเป็นเบาหวาน" ดร.ไซมอน วิลเลียมแห่ง The Association for Study of Obesity กล่าว

Q ทุกคนในครอบครัวดิฉันอ้วนกันหมด ฉันก็ต้องอ้วนเหมือนกันใช่ไหมคะ

     A : คนแทบทุกคนสามารถมีน้ำหนักตัวที่เหมาะสมได้ เพียงแต่บางคนอาจต้องใช้ความเพียรพยายามในการลดน้ำหนักมากกว่าคนอื่น ประมาณ 30% ของน้ำหนักมีพันธุกรรมเป็นตัวกำหนด ที่เหลือขึ้นอยู่กับรูปแบบการใช้ชีวิต ซึ่งก็ตรงกับคำพูดของดร.จอร์จ เบรย์ ผู้เชี่ยวชาญของโรคอ้วนของสหรัฐฯ ที่กล่าวว่า "พันธุกรรมก็เหมือนกับปืนที่บรรจุกระสุน ขณะที่สิ่งแวดล้อมคือการเหนี่ยวไกปืน"

     อย่างไรก็ตาม ศจ.เจน วอร์เดิล ผู้อำนวยการหน่วยพฤติกรรมสุขภาพแห่งมหาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอนย้ำว่า แต่ 30% ดังกล่าวก็ยังเป็นส่วนที่มีความสำคัญ และยังเป็นตัวชี้วัดความยากในการลดน้ำหนัก

     เป็นที่ทราบกันว่าสำหรับคนบางคนแล้วกลไกควบคุมอย่างพันธุกรรมเป็นตัว บอกว่า พวกเขาจะรู้สึกหิวเมื่อไหร่ และแม้จะหันมากินอย่างพอเหมาะแล้วก็ไม่ได้ผล นั่นเพราะพันธุกรรมเป็นตัวกำหนดและอธิบายว่าทำไมบางคนถึงห้ามใจตัวเองใน เรื่องอาหารได้ยากกว่าคนอื่น

Q จะมีวิธีควบคุมความอยากอาหารได้อย่างไร

     A : "ทั้งหลายทั้งปวงต้องควบคุมสภาพแวดล้อม" ดร.เดวิด แอชตัน บอก "การห้ามตัวเองไม่ให้กินช็อกโกแลตหรือโดนัท คงไม่มีวิธีได้ดีไปกว่า การพาตัวเองอยู่ห่างไกลจากของกินเหล่านี้ หากมีอาหารเหล่านี้อยู่ใกล้มือ คุณก็จะนึกว่าคุณจำเป็นต้องกินมัน แต่แท้จริงนั่นคือความต้องการไม่ใช่ความจำเป็น พยายามทำให้ของกินเหล่านี้เป็นของหายากสำหรับคุณ อย่าให้มีอาหารชวนอ้วนอยู่ในบ้าน หาของว่างเพื่อสุขภาพติดตัวไว้เวลานึกอยากกินช็อกโกแลตหรือขนมหวาน เวลานึกอยาก ให้ดึงความสนใจตัวเองไปหาสิ่งอื่น เช่น โทรหาเพื่อน ฟังเพลง หรือไปเดินเล่น" ดร.แอชตันแนะนำ

     "เราพบว่าเมื่อคนเราพ่ายแพ้ต่อความอยากแล้ว มักจะมานั่งนึกเสียใจในภายหลังว่าสิ่งที่ทำลงไปไม่คุ้มค่า ฉะนั้นควรกันไว้ดีกว่าแก้"

Q สุดท้ายฉันก็ลดน้ำหนักสำเร็จ แต่จะทำอย่างไรไม่ให้กลับมาอ้วนอีก

     A : ก่อนอื่นต้องจำไว้ว่า การรักษาน้ำหนักให้คงที่ต้องอาศัยความมานะพยายามพอๆ กับการลดน้ำหนัก

     "เราต้องระมัดระวังตลอดเวลา" ดร.เดวิด แอชตันกล่าว "อย่าชะล่าใจว่าคุณแก้ปัญหาเรื่องความอ้วนได้สำเร็จ หากคิดว่าการลดน้ำหนัก 8 สัปดาห์จะช่วยเปลี่ยนพฤติกรรมการกินของคุณได้ตลอดไปเป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้"

     นักวิจัยสหรัฐฯ ของสถาบัน The Weight Control Registry พบว่าการกินอาหารที่มีไขมันต่ำ การออกกำลังกายเป็นประจำ และหมั่นจับตาเรื่องน้ำหนักตัว ระมัดระวังเรื่องอาหารการกิน ไม่หวนกลับไปกินตามใจปาก ชั่งน้ำหนักทุกวัน

     "ข้อดีของการชั่งน้ำหนักทุกวัน ทำให้สามารถจับตาดูความเปลี่ยนแปลงน้ำหนักตั้งแต่เมื่อวาน" ศจ.เจน วอร์เดิลกล่าว "ในแต่ละวันน้ำหนักตัวจะขึ้นๆ ลงๆ ไม่แน่นอน แต่หากสังเกต พบว่าน้ำหนักเพิ่มขึ้นมานานกว่า 2-3 วัน ให้ควบคุมอาหารจนกว่าน้ำหนักจะลดลงตามเดิม"

Q จะมีวิธีการหยุดคนที่มาทำลายความพยายามในการลดน้ำหนักของดิฉันได้อย่างไร

     A : ตัวก่อกวนที่ทำให้การลดน้ำหนักไม่ได้ผลมีมากมายเช่น ถ้าสามีบอกว่าเขาชอบที่คุณมีหุ่นแบบนี้ หรือมีเพื่อนคอยเตะถ่วงการไดเอตของคุณให้ช้าออกไปอีกหนึ่งสัปดาห์ หรือผู้เป็นแม่คอยพูดกรอกหูว่าคุณอ้วนมา แต่เกิดแล้ว ยังไงก็ไม่มีทางผอม

     "ถึงแม้จะมีปัจจัยบวกมากมายในการลดน้ำหนัก แต่ขณะเดียวกันปัจจัยบวกเหล่านั้นก็อาจถูกคุกคามโดยคนรอบข้าง" ดร.เดวิด แอชตันกล่าว

     "พยายามทำให้พวกเขาเข้าใจความคิดของคุณ โดยชี้ให้เห็นว่าการลดน้ำหนักมีความสำคัญต่อคุณมาก รวมถึงขอความช่วยเหลือที่เป็นรูปธรรมจากพวกเขาเช่น เลิกไปช้อปปิ้งทุกอาทิตย์ ระวังการกระทำที่คอยบ่อนทำลาย เช่น การชักชวนให้กินอาหารมันๆ หรือคำแนะนำอย่างเช่น ลดน้ำหนักแค่นี้พอแล้ว หรือคำวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับตัวคุณ แต่อย่าทำเพียงแค่เพิกเฉยต่อการกระทำเหล่านั้นของคนรอบข้าง แต่จงยืนยันให้พวกเขาเห็นว่าคุณต้องการการเปลี่ยนแปลง ซึ่งจะส่งผลดีต่อตัวคุณและต่อคนที่อยู่รอบข้าง"