ตัวอย่างกลุ่มพืชสวนครัว
อันเป็นตำรับยาสรรพคุณเด็ด ได้แก่ กระชาย ข่า กระเพราแดง
ซึ่งหมอแผนโบราณท่านตั้งชื่อเฉพาะให้ว่า ยาตรีกาฬพิษ อันหมายถึงยาที่ประกอบขึ้นด้วยสมุนไพร 3 ชนิด ช่วยดับพิษอันเป็นโทษได้

กระชาย
เมืองไทยเรามี 3 ชนิด คือ กระชายเหลือง กระชายดำ และกระชายแดง
แต่ในทางยาไทยถือว่า กระชายเหลืองมีสรรพคุณดีที่สุด
และเป็นกระชายชนิดเดียวกับที่แม่ครัวนำมาหั่นเป็นฝอย ๆ ใช้ปรุงแกง
หรือน้ำยาขนมจีนให้มีรสชาติดี แต่ที่สำคัญนั้นคือ
กระชายเป็นยาบำรุงกำลังชั้นเลิศ จนได้ชื่อว่าเป็นโสมไทยเลยทีเดียว
ในรากกระชายยังมีน้ำมันหอมระเหยจำพวก คาดาโมนิน (cardamonin) และซินีโอล
(cineol) ช่วยแก้อาการปวดมวนในท้องได้เป็นปลิดทิ้ง

ยาตัวแรกในพิกัดยาจึงไม่ใช่สมุนไพรลึกลับ
และไม่ต้องจ่ายสตางค์ซื้อหาราคาแพงกิโลละหลายร้อยบาทแต่อย่างใด
เดินเข้าตลาดสดทั่วไทยก็หาได้

ข่า
ในที่นี้ก็คือ เหง้าข่าตาแดงที่นำมาทำต้มข่าไก่รสแซ่บนั่นเอง
คนเฒ่าคนแก่รู้จักนำแง่งข่าแห้งมาฝนกับน้ำปูนใส เอาน้ำกินแก้ป่วง
ซึ่งก็คืออาการท้องร่วงและอาเจียนอย่างรุนแรง
หรือจะโขลกคั้นน้ำผสมเหล้าโรงทาแก้ลมพิษ สำหรับผู้หญิงหลังคลอดบุตรใหม่ ๆ
หมอตำแยจะเอาน้ำคั้นจากข่าสดผสมน้ำมะขามเปียกแทรกเกลือนิดหน่อย
ให้กินเพื่อขับเลือดเสียเลือดเน่าที่ตกค้างในมดลูก

กระเพราแดง
คือ กระเพราที่มีลำต้นและใบสีม่วงแดง
คนไทยเรานิยมใช้ใบกระเพรามาปรุงแกงเลียง เพื่อช่วยประสะน้ำนมให้แม่ลูกอ่อน
คำว่า "ประสะ" ในที่นี้ก็หมายถึง
ช่วยทำให้น้ำนมสะอาดและมีน้ำนมออกมากพอสำหรับเลี้ยงทารก
นอกจากนี้น้ำคั้นใบกระเพราหรือกระเพราทั้งต้น ยังใช้กินเพื่อขับเหงื่อ
แก้ไข้ ขับลม แก้ท้องเสีย และยังใช้ทาแก้โรคปวดข้อ แก้กลากเกลื้อน
ใช้หยอดหู แก้อาการปวดหูได้ด้วย เพราะน้ำกระเพรามียูจินอล (eugenol)
เหมือนที่มีอยู่ในน้ำมันกานพลู

สมุนไพรสวนครัวทั้ง 3 ชนิด
เมื่อนำมาปรุงเป็นตำรับจะมีสรรพคุณพิเศษและออกฤทธิ์แรงขึ้น คือ
ช่วยแก้พิษจากไข้ตัวร้อนจัด แก้พิษตานซางในเด็กเล็ก แก้โลหิตเป็นพิษ
ลดอาการปวดมวนท้อง เนื่องจากบิดและท้องร่วง แก้บิดมูกเลือด
นอกจากนี้ยังช่วยแก้อาการเหน็บชา และรักษาอาการกามตายด้านได้ผลดี

การปรุงยา
มี 2 วิธี คือ ปรุงสดและปรุงแห้ง วิธีปรุงสดทำได้ง่าย คือ นำพืชผักทั้ง 3
ชนิด (ซึ่งหาซื้อได้จากตลาดสดทุกแห่ง) มาอย่างละเท่า ๆ กัน
ใส่ครกตำรวมกันจนแหลก คั้นเอาน้ำกินครั้งละ 1 ช้อนโต๊ะ สำหรับผู้ใหญ่
เด็กกินขนาดลดลงตามส่วน กินวันละ 3 เวลา ก่อนอาหาร

ส่วนวิธีปรุงแห้งนั้น ใช้รากกระชายแห้ง แง่งข่าแห้ง
สำหรับกระเพราแดงควรใช้ส่วนรากมาทำแห้ง ซึ่งสามารถเก็บไว้ได้นานกว่าส่วนใบ
หรือจะใช้กระเพราแดงทั้งต้นตากแห้งก็ได้ นำสมุนไพรแห้งทั้ง 3 ชนิด
มาแยกบดให้เป็นผงละเอียด แล้วแบ่งผงสมุนไพรมาอย่างละเท่า ๆ กัน
คลุกเคล้าให้เข้ากัน
กลายเป็นผงยาตรีกาฬพิษซึ่งสามารถนำไปบรรจุแคปซูลเพื่อสะดวกใช้ได้ด้วย
วิธีกิน สำหรับผู้ใหญ่ใช้ผงยา 1
ช้อนชา ละลายน้ำสุกอุ่น ๆ กิน 3 เวลา ก่อนอาหาร เด็กลดลงตามส่วน
หรือถ้าเป็นแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม ให้กินครั้งละ 2 แคปซูล
สำหรับผู้ใหญ่

คนไทย
รุ่นใหม่ แม้จะไม่มีความรู้เรื่องสมุนไพรเท่าใดนัก
แต่ทุกคนต้องรู้จักพืชผักก้นครัวทั้ง 3 ชนิดนี้
เพียงแค่รู้เพิ่มอีกนิดหนึ่งว่า กระชาย ข่า กระเพราแดง
เมื่อมารวมกันแล้วสามารถกลายเป็นตำรับยาโบราณขนานเอก
ซึ่งใช้กันมานานนับพันปีแล้ว

ขอ
ให้ช่วยกันบอกต่อ ช่วยกันใช้
เพื่อรักษาภูมิปัญญายาไทยตำรับนี้ไว้คู่บ้านคู่ครัว ชั่วลูก
สืบหลานตลอดกาลนานเทอญ.

กระชายเหลือง ชื่อวิทยาศาสตร์ Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
ข่าตาแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Alpinia nigra (Gaertn.) B.L. Burtt
กระเพราแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Ocimum sanctum Linn.

Create Date : 03 ตุลาคม 2553
Last Update : 3 ตุลาคม 2553 12:18:38 น.		0 comments
Counter : 3822 Pageviews.
Share Tweet