อาจพูดได้ว่า อวสานหงสา เป็นภาคเสริมของ ยุทธหัตถี เนื่องด้วยว่าตอนแรก ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช 5 ถูกประกาศออกมาว่าจะเป็นภาคสุดท้าย แต่ความยาว2ชั่วโมงกว่าของหนังก็ไม่อาจสรุปเนื้อหาให้จบลงแบบสมบูรณ์ได้ เราจึงได้เห็น อวสานหงสา เข้าฉายตามเสียงเรียกร้องของแฟนภาพยนตร์ในปีถัดมา

ใน ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช 6 เป็นเรื่องราวต่อจาก ยุทธหัตถี ปี พ.ศ. 2135 หลังพ่ายศึกพระเจ้านันทบุเรงระบายพระโทสะที่สูญเสีย มังกะยอชวา รา­ชบุตรและอุปราช ทรงรับสั่งให้ประหารแม่ทัพนายกองที่กลับจากศึกยุทธหัตถี7ชั่วโครต แถมยัง สังหารพระนางสุพรรณกัลยาและพระโอรสจนสิ้นพระชนม์ สมเด็จพระนเรศวรจึงนำทัพนับแสนจากอโยธย­าบุกมาตีหงสาวดีหมายแก้แค้นให้พระเชษฐภคินี โดยตีเมืองเมาะตะมะเป็นที่มั่น และได้ตัว เม้ยมะนิก ราชธิดาของพระเจ้าศิริสุธรรมราชา อดีตเจ้าเมืองเมาะตะมะ มาช่วยรวบรวมไพร่พลชาวมอญเข้าด้วยกับไทย

ด้านพระเจ้านันทบุเรงตั้งแต่เสียพระโอรสไปก็ควบคุมสติไม่ได้ หัวเมืองลูกอย่าง อังวะ แปร ยะไข่ ต่างก็ตีตัวออกห่าง ขุนนางกับแม่ทัพในวังก็ไม่เหลือคนดีมีฝีมือเลย มีเพียง เมงยาสีหตู พระเชษฐาต่างมารดาเจ้าเมืองตองอู กับ นัดจินหน่อง ลูกชายที่ยอมยกทัพมาพาตัวพระองค์หนีจากกรุงหงสาวดีไปหลบภัยอยู่ที่เมืองตองอู แม้พระนางเมงเกงสอภรรยาของเมงยาสีหตูแม่นัดจินหน่องจะไม่เห็นด้วย แต่สมเด็จพระนเรศวรก็ไม่ยอมลดละ ยกทัพตามไปเปิดสงครามไกลถึงเมืองในหุบเขาลึก

อวสานหงสา เป็นภาคที่สั้นที่สุดใน6ภาค เพราะเป็นการขยายความสานต่อเรื่องราวจาก ยุทธหัตถี เท่านั้น เนื้อหาบิดจากประวัติศาสตร์เล็กน้อย เน้นดราม่ามากกว่าแอ็คชั่น แต่ตัวหนังเองไม่ได้มีโครงหลักเป็นชิ้นเป็นอัน มีการนำฟุตเทจเก่ากลับมาใช้ปะปนกับฟุตเทจถ่ายใหม่ ที่ชัดเจนคือฉากที่มีตัวละคร พระยาศรีไสยณรงค์ หรือ พระศรีถมอรัตน์ คู่หูของ ออกพระชัยบุรี แสดงโดย พ.ท. คมกริช อินทรสุวรรณ โผล่ออกมาหลายฉาก ซึ่งตัวจริงท่านเสียชีวิตไปแล้วตั้งแต่ปี2554 บากฉากจึงดูโดดๆไม่ปะติดปะต่อ กระตุก ขาดความลื่นไหล รวมถึงแต่ละซีนมีแสงสว่างไม่เท่ากัน ส่วนเทคนิคภาพพิเศษยังไม่เนียน ฉากกับตัวละครดูลอยๆแบบเห็นได้ชัดเจนพอสมควร ข้อดีเป็นระบบเสียงที่แน่น ปืนกระหึ่ม กลองดังระรัว

น่าเสียดายอีกอย่างคือการที่แต่ละภาคมีตัวละครมาก ทำให้ ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เป็นหนังที่ใช้ตัวละครค่อนข้างเปลืองและไม่คุ้มค่า บ่อยครั้งในแต่ละภาคเราจะเห็นตัวละครหลายตัวที่โผล่มาเหมือนจะมีความสำคัญแต่กลับหายสาบสูญไปไม่มีการต่อยอด โดยในภาคนี้เป็น เมงยาสีหตู(แสดงโดย นิรุตติ์ ศิริจรรยา) กับ เม้ยมะนิก(แสดงโดย ปันปัน เต็มฟ้า) เป็นตัวละครใหม่ที่น่าสนใจ น่าจะมีบทบาทมากกว่านี้ ในทางกลับกันเราดันได้เห็นนักแสดงดาวร้ายรุ่นเก๋าหลายคนในกองทัพยะไข่โผล่อออกมาปล้นสเบียงอโยธยา ซึ่งต่อมากลับพบว่าเป็นฉากที่ไม่ได้มีความสำคัญใดๆเลย

มาที่เรื่องของการแสดง เป็นอีกภาคที่ต้องยกธงให้ฝ่ายพม่ารามัญชนะฝ่ายไทย จักรกฤษณ์ อำมะรัตน์ ถ่ายทอดอารมณ์ของพระเจ้านันทบุเรงออกมาได้ดีจนคนดูสงสาร ครอบครัวตองอูก็เด่นโดยเฉพาะ รัชนี ศิระเลิศ ที่เล่นเป็น พระนางเมงเกงสอ สีหน้าของเธอสร้างความจดจำได้ดี ฝ่ายไทยนอกจากนักแสดงนำที่น่าพูดถึงก็มี ปราบต์ปฎล สุวรรณบาง ในบทออกพระชัยบุรี บุคลิกตาบอดหนึ่งข้างและถอดเสื้อตลอดเวลาทำให้เขาโดดออกมาจากนักแสดงคนอื่นๆ อีกคนที่ขาดไม่ได้คือ สรพงษ์ ชาตรี ในบท พระมหาเถรคันฉ่อง เขาช่วยลดดีกรีความร้อนแรงของหนังและปรับภาพความดุดันของ พระนเรศ ลงได้มาก ส่วนตัวชอบความสมจริงที่ แอฟ ทักษอร อุ้มท้องรับบท มณีจันทร์ ซึ่งในเรื่องก็ตั้งครรภ์เช่นกัน

ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อวสานหงสา ลดทอนความเป็นประวัติศาสตร์ลง เพิ่มความเป็นภาพยนตร์มากขึ้น ตอนจบมีการสอดแทรกเรื่องธรรมมะพร้อมกับเชิดชูภาพชาตินักรบของ พระนเรศวร ที่ก็ทำออกมาได้ซาบซึ้งในระดับหนึ่ง เพียงแต่มันมีความยืดเยื้อเกินไปในบางช่วง และห้วนเกินในบางตอน จึงไปไม่ถึงคำว่าประทับใจ ทว่าอย่างไรเสียถึง ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช 6 จะไม่ได้มีฉากจบที่สมบูรณ์ แต่ ภาพยนตร์ชุดตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ได้จบลงโดยสมบูรณ์แล้ว