ตอนที่แล้วเราไปดูM42กันแล้ว ตอนนี้ลองมาทำความรู้จักกลุ่มดาวอีกกลุ่มนึงกัน

เรายังคงอยู่กันที่ชายทะเลชะอำแล้วเราก็หันหน้าไปทางทิศตะวันออกจำได้ไหม จากกลุ่มดาวนายพรานเรามองสูงขึ้นไปอีกเยื้องซ้ายมือเล็กน้อย ของกลุ่มดาวนายพรานประมาณ 20 องศา เราจะเห็นดาวสว่างเด่นอยู่ดวงหนึ่งสีออกไปทางแดงๆ หากดูให้ดีๆดาวบริเวณนี้จะเรียงตัวเหมือนตัว “วี” ในภาษาอังกฤษ ตรงนี้คืออีกกลุ่มดาวหนึ่งซึ่งเป็นกลุ่มดาวกลุ่มหนึ่งในกลุ่มดาวจักรราศี ราศีนี้คือพฤษภ

ใช่แล้วนี่คือกลุ่มดาววัวหรือTaurusนั่นเอง ดาวดวงแดงๆที่สว่างเด่นอยู่นี้มีชื่อเรียกเฉพาะว่า “อัลเดอร์เบอร์รัน” หรือเรียกกันเล่นๆว่า “ตาวัว” เพราะมันคือลูกตาของวัว ไม่เชื่อก็ลองดูรูปข้างล่างครับ

ลองกางเฉพาะนิ้วชี้กับนิ้วก้อยออกเหมือนในรูป ซึ่งหากเราเหยียดสุดแขนระยะห่างระหว่างนิ้วชี้กับนิ้วก้อยจะประมาณ15องศา จากนั้นก็กะๆดูให้เลยปลายนิ้วมาหน่อยก็จะเป็น 20 องศา(กดที่รูปเพื่อขยาย)

ในวงกลมคือกระจุกดาวลูกไก่ หรือ Pleiades (กดที่รูปเพื่อดูขยาย)

กระจุกดาวลูกไก่ Sketch ผ่านกล้องสองตาขนาด 70x15
โดย Rony delaet ชาวเบลเยี่ยม

ส่วนคำว่ากระจุกดาวก็ตามชื่อเลยครับมันก็คือดาวที่อยู่รวมกันเป็นกระจุก ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Star Cluster ถ้าเกาะกันอยู่แบบหลวมๆเค้าก็เรียกว่ากระจุกดาวเปิด หรือ Open Star Cluster ตัวอย่างก็เช่นกระจุกดาวลูกไก่นี้ แต่หากเป็นกระจุกที่เกาะกันแน่นจนมีรูปร่างออกไปทางกลมๆ ก็จะเรียกว่ากระจุกดาวทรงกลม หรือ Globular Star Cluster ตัวอย่างที่พอจะมองเห็นด้วยตาเปล่าในที่ๆฟ้าดีๆมืดๆ ก็คือ โอเมก้าเซ็นทอรี่ ในกลุ่มดาวเซ็นทอรัส แต่เนื่องจากโอเมก้าเซ็นทอรี่ลับขอบฟ้าทิศตะวันตกไปก่อนพระอาทิตย์ตกดินในเดือนพฤศจิกายนก็เป็นที่น่าเสียดายที่ไม่มีโอกาสเห็นตอนหน้าหนาว ผมจะแนะนำกระจุกดาวยักษ์ใหญ่อันนี้เมื่อมีโอกาส

เอาละเมื่อเราเห็นด้วยตาเปล่าแล้วก็ยกกล้องสองตาส่องดูได้เลย ลองดูแล้วสังเกตดูว่าลักษณะที่คล้ายๆกระบวยเมื่อมองดูด้วยตาเปล่านั้นดาวอยู่จำนวนมากเมื่อเราดูด้วยกล้องสองตา ดาวแต่ละดวงมันสว่างเท่ากันหรือเปล่า เหมือนกับในรูปที่ผมเอามาให้ดูไหม แล้วลองประมาณคร่าวๆว่าเราเห็นดาวในบริเวณของกระจุกดาวนี้กี่ดวง เป็นการฝึกหัดความละเอียดและช่างสังเกตไปด้วยในตัว

อ้อกระจุกดาวลูกไก่นี้เป็นวัตถุท้องฟ้าลำดับที่45ของคุณทวดแมสซายเออร์ และโดยทั่วไปก็จะรู้จักกันในนาม Messier45 หรือ M45

ภาพถ่ายกระจุกดาวลูกไก่โดยคุณปลานิล แสดงให้เห็นเนบูล่ารอบๆดาว

ลองเปรียบเทียบดูระหว่างภาพที่เห็นจริงด้านบน, ภาพถ่ายและแผนที่ด้านล่าง

แผนที่ของดาวและเนบูล่าในกระจุกดาวลูกไก่

(จาก Pocket Sky Atlas, สำนักพิมพ์ Sky & Telescope)

หากดูจากรูปถ่ายก็จะเห็นว่ามีสีฟ้าๆอยู่รอบๆดาวหลายๆดวง สีฟ้าๆนั้นคือเนบูล่า ซึ่งค่อนข้างยากที่จะเห็นด้วยตาเปล่า (ผมก็ไม่เข้าใจว่า Rony เจ้าของรูปวาดด้านบนมันเห็นได้ไงด้วยกล้องสองตา แต่ผมเชื่อนะว่าเค้าเห็นจริง) ต้องอาศัยท้องฟ้าที่ใสมากๆ และไม่มีแสงไฟรบกวนจากตัวเมือง ซึ่งสถานที่แบบนี้ค่อนข้างห่างไกล นอกจากนั้นก็ต้องใช้ทักษะการดูของจางๆมากเป็นพิเศษ ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องที่เป็นไปไม่ได้หากเราตั้งใจและพยายามครับ

Rony delaet’s web site //www.geocities.com/rodelaet/

อัลบั้มภาพถ่ายของคุณปลานิล //panilastro.multiplay.com

โปรแกรมดูดาว Stellaium //www.stellarium.org/

คู่มือ Stellarium ภาษาไทย โดย LESA Project //www.lesacd.in.th/1/celestial_sphere/stellarium/stellarium.html