"เอาตัวเองให้รอดเหอะ แล้วค่อยเสนอหน้ามาบอกคนอื่น"

ผมเคยโดนด่ามาแบบนี้ เชื่อว่าผู้ให้หลายๆคนก็เคยโดนว่าแบบนี้
เพราะการเสนอหน้าของเราเอง ให้ในสิ่งที่ตนเองมีมาก(ใจ)
ให้ในสิ่งที่ตนเข้าใจมาแบบง่ายๆ แบ่งปันกันแบบง่ายๆ(ทักษะ ความรู้)
....ไม่เว้นแม้กระทั่ง หลายๆครั้งที่เรานึกด่าตัวเอง ว่า....
เอาตัวเองยังไม่รอด แล้วจะเสนอหน้าทำไม?

เราคงเอาตัวรอดเพียงคนเดียว
ถ้าบนโลกใบนี้ทุกอย่างเทียมเท่ากัน ไม่มีใครคิดต่างกัน
ทุกคนมีวิถีชีวิตที่เหมือนกัน กิน นอน แบบเดียวกัน ทำตัวเหมือนๆกัน
เหมือนกันกับลิงหรือสัตว์อื่นๆบนโลก
ที่อยู่เพียงเพื่อขยายเผ่าพันธ์และเอาชีวิตให้รอด
ด้วยพื้นฐานความจำเป็นง่ายๆของชีวิตเพียงไม่กี่อย่าง

ถ้าเป็นแบบนี้เผ่าพันธ์มนุษย์ คงไม่มีใครชี้นำใคร
ไม่มีใครแนะนำใครถึงมุมมองที่ตนเห็น
ไม่มีมุมมองใหม่ๆมาเล่าขาน ไม่มีการเรียนรู้ใหม่
คงมีแต่การเรียนรู้ตามกันมา หากินกันเอง
ขาดการสร้างสรรค์ ขาดซึ่งการให้และการพึ่งพาซึ่งกันและกัน

เพราะทุกคนล้วนแต่ต้องการเอาตนเองให้รอด
รอดจากสังคมนั้น โดยไม่สนคนรอบข้างหรือใครผู้ใดที่ผ่านสายตา



แต่สังคมมนุษย์ในมิตินี้หาเป็นเช่นนี้ไม่

ความแตกต่างยังคงมีอยู่ในตัวมนุษย์
เมื่อมีกลุ่ม มีชุมชน มีคนรอบข้าง สังคม
มีการกระทำแบบส่วนรวมในสถานที่นั้นๆยอมรับ

เมื่อความแตกต่างเกิดขึ้น การให้ การชี้แนะ การแนะนำ
การส่งเสริมให้ผู้ที่สนใจ อยากรู้ อยากเป็นจึงเกิดขึ้น
มันเป็นการส่งผ่านข้อมูล แลกเปลี่ยนข้อมูลซึ่งกันและกัน
หาใช่การเสนอหน้าเข้าไปยุ่ง กับผู้ที่มีอารยธรรมสูงกว่า(หรือเปล่า?)
ที่ไม่ยอมรับความต่างอื่นๆบนโลกใบเดียวกัน

"ให้กับผู้ที่ต้องการ" ไม่รู้ซิ ผมคิดแบบนั้น
ให้สิ่งที่เขาต้องการมีคุณค่ามากกว่า ให้กับคนที่มองไม่เห็นคุณค่า
จากนั้นก็ทิ้งๆขว้างๆ

......นี่แค่โลกใบเดียวกัน
คงยังไม่ต้องพูดไปถึงจักรวาลเดียวกัน หรือคนละจักรวาล
คงไม่ต้องกล่าวถึงมิติที่คู่ขนาน หรือ มิติที่ซ้อนทับ
ไม่ต้องกล่าวถึงความสั้นยาวของเวลาที่แต่ละคนมีไม่เท่ากัน



นี่ผมมายืนอยู่กลางหมู่บ้านที่นำเอกลักษณ์ของแต่ละชนเผ่ามารวมกันแล้วหรือนี่
อย่างที่เคยบอกว่า โลกส่วนตัวของผมที่ค่อนข้างสูง
ทำให้ถูกหลุมดำดึงเข้าไปได้ง่ายๆ แค่เห็นอะไรผ่านตาก็จินตนาการกระจาย

"แล้วจินตนาการของป้าชาวเผ่าที่นั่งดูดยาสูบอยู่นี้ จะเป็นยังไนะ
เล่นอัดยาสูบไปซะขนาดนั้น ถ้าโชว์เป็นรอบก็ไม่เป็นไร
แต่ถ้าอัดยาติดๆกันมากๆ จิ้น(จินตนาการ)ของป้าแกคงกระจายไม่ออก
บรรยากาศคงมาคุน่าดู"

ก็แค่คิดกับแว๊ปแรกที่เห็นเท่านั้นเอง



เข้ามาถึงก็เห็นเด็กๆแต่งชุดชาวเผ่าวิ่งเล่นกันให้เพลิน
จะชัดที่สุดก็กลุ่มที่ยืนร้องเพลงเต้นรำกันบนชานบ้านกลางลาน
เต้นเสร็จหนึ่งเพลง ก็พากันเดินจูงแขนกันออกมารับทริป
ไม่รู้ว่าจะเป็นกิจกรรมช่วงวันหยุดยาวแบบประเทศไทยเราหรือเปล่า
ที่ให้เด็กๆได้มีกิจกรรมพิเศษ มาอยู่กับครอบครัวที่ประจำอยู่ที่นี่
ดูๆแล้ว คงหลายสิบครอบครัว ที่มาอยู่ประจำใช้ชีวิตแบบชนเผ่าของตนแต่ละเผ่า

บางคนไม่ได้เต้น แต่แต่งชุดประจำเผ่าวิ่งเล่นการละเล่นพื้นบ้านก็ดูสนุกดี
อย่างน้อยก็สนุกกันเป็นกลุ่ม ไม่นั่งสนุกคนเดียวกับเกมบนหน้าจอโทรศัพท์
หรือมัวแต่หมุนเกมเล่นบนแท๊บเล็ต แช๊ทกันจนมือหงิก
(เทคโนโลยีต่างๆดีนะครับถ้าใช้เป็นและถูกเรื่อง)



มองอีกมุมพวกเขาก็ขาดโอกาสในการมองเห็นโลกใหม่
ที่กำลังพัฒนาแบบก้าวกระโดด ชนิดข้ามคืนเทคโนโลยีก็เปลี่ยน
แต่สำหรับพวกเขาแล้ว โลกยังคงเดิม มีพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย
และศิลปะ วัฒนธรรมประจำชนเผ่า ที่น่าภูมิใจของพวกเขาเหล่านั้น

เขาคงไม่สนุกด้วย ถ้าเราจะเอาเรื่องของเราไปเล่าให้เขาฟัง
และถ้าผมติดอยู่ในป่าแล้วเผลอเล่าเรื่องของสังคมอื่นที่เหมือนมีมนต์วิเศษ
พวกเขาคงบอกผมเหมือนกันว่า "เอาตัวเองให้รอดเหอะ ไปหาของป่ามากินซะ"
นี่เองที่ผมคงเอาตัวไม่รอด แหงๆ แต่เชื่อว่าเมื่อถึงเวลานั้นก็คงไม่เกินความพยายาม
เพียงแต่เรายอมรับที่จะเรียนรู้หรือเปล่า เท่านั้นเอง
บางแห่ง บางที่ การฟังและเงียบ คงจะดีที่สุด



“ช่องที่เห็น เขาเจาะเอาไว้ล้วงสาวครับ”.....

นั่นไง ผมได้ยินเสียงแว่วๆมาใกล้ๆ
การล้วงสาวเป็นประเพณีหนึ่งของชาวเผ่านี้
คงเหมือนกับประเพณีของชาวลาวในประเทศไทย
ที่ถูกเกณฑ์ไปเป็นเชลยศึกในสมัยก่อนโน้น
แต่ถูกเรียกว่า "แหย่สาว" ที่ไทยใช้ไม้แหย่ แต่ที่นี่ ใช้มือแหย่

การแหย่สาวไม่ว่าจะไม้หรือมือก็เหมือนกัน คือ
เมื่อหนุ่มสาวชอบพอกัน ก็จะนัดให้หนุ่มมาล้วงมือที่ช่องนี้
ถ้ามาจีบหลายคน สาวจับมือคนไหนก็นั่นแหละ
บางทีไม่จับมือก็ได้ แต่ชายหนุ่มจะมีเทคนิคดีๆ คือเอากำไรไปวางไว้
ถ้าสาวใส่กำไรอันไหน ก็นั่นแหละ เป็นอันว่าบรรลุผล

และหลังจากนั้นทั้งคู่ก็จะพากันไปพลอดรักกันที่บ้านเสาเดียว



ว่ากันว่าเขามาคุยจีบกันเฉยๆน่ะ ไม่มีการผิดผี
เมื่อทั้งคู่ปีนบันไดขึ้นไป ก็ชักบันไดเก็บ
ให้หนุ่มๆที่อกหัก มองตามดูด้วยความจำยอม

แน่นอนแหละว่า จินตนาการผมกระจายขึ้นมาอีกรอบ
แต่ไม่บอกหรอกว่ากระจายไปแนวไหน

แต่ของชาวลาวเวียงจันทน์ในไทย จะใช้ไม้แหย่ข้างฝาบ้านสะกิดสาวคุยกัน
และคุยกันผ่านข้างฝาบ้านนั่นเอง ไม่มีเรือนเสาเดียวให้ชักบันไดเล่น



บ้านของบางชนเผ่า จะเป็นงานแกะสลักไม้เป็นรูปจระเข้
ที่ชนเผ่านี้เชื่อกันต่อๆมาว่าจะช่วยปกปักรักษา
และคุ้มครองให้คนในบ้านปลอดภัยจากอันตรายต่างๆ
บันไดบ้านของแต่ละเผ่าก็ต่างกัน
บางบ้านเป็นไม้ซุงท่อนเดียว นำมาบากเป็นขั้นๆ
บางบ้านใช้ไม้ท่อนมามัดกันทำเป็นท่อนไต่ขึ้นไป
ก็แล้วแต่เทคนิคของเผ่าใคร ว่าจะสร้างสรรค์แบบไหนอย่างไร



บางเผ่า มีลายทอผ้าประจำตระกูลวางเรียงกันไว้สำหรับขาย
ราคาที่เห็นบางผืนราคาไม่แพงเลยเมื่อเทียบกับความลำบากที่ต้องทอมือ
ด้วยเครื่องทอแบบภูมิปัญญาของชนเผ่า
ผ้าบางลาย(อย่างที่เห็นในรูป) ราคาสะดุ้งเล็กน้อย
ผืนนี้ 24,000 บาท ไม่ใช่เงินกีบนะ เงินบาท

สอบถามไปมาเจ้าของบอกว่า เป็นลายประจำเผ่า
ทำไม่ได้อีกแล้ว
เรียกว่า ชิ้นเดียวในโลก ประมาณนั้นเลย

ผมยืนดูลายผ้ากับพี่แอ้ ที่เป็นผ้าทอมือย้อมสีจากเปลือกไม้ผืนใหญ่
ราคาไม่แพงอย่างที่คิด แต่ก็ประมาณเงินเดือนข้าราชการในลาวทั้งเดือนทีเดียว
ที่ดูท่าทางคุณยายแล้ว ยังเสียดายผ้าผืนนี้ด้วยซ้ำไป
แต่ด้วยบอกราคามาแล้ว ไม่ลดด้วย

ผมถามพี่แอ้ว่า ถ้าให้พี่ถักแล้วขายราคานี้ พี่จะทำหรือเปล่า?
คำตอบที่ได้ เป็นคำตอบเดียวกับผม คือ "ไม่"
ไม่ใช่ไม่ขาย แต่ทำไม่ได้เลยต่างหาก....
ในที่สุด พี่แอ้ ก็เด็ดมา 1 ผืน ...สวยมาก




ผมไม่รู้หรอกว่าผู้คนที่อยู่ในนี้รวมๆกันแล้วมีทั้งหมดกี่ชีวิต
แต่แว่วๆมาว่ามีเกือบร้อยเหมือนกัน มีอาหารครบ 3 มื้อฟรีจากภัตตาคาร
สำหรับลูกหลานก็ทำงานที่ตาดผาส้วมรีสอร์ทนี่เลย

น่าเสียดายที่เม็ดฝนเหมือนจะเร่งไม่ให้ผมถามใครมาก
เสียดายการบรรเลงเพลงของลุง ที่ถือพิณประจำเผ่ามาเตรียมการแสดงโชว์
เสียดายอีกหลายๆอย่างที่ตามเก็บรายละเอียดได้ไม่หมด
เมื่อถึงเวลาที่ต้องเติมเต็มกระเพาะด้วยอาหารกลางวันกับร้านอาหาร
ที่อยู่ติดๆกับ ตาดผาส้วม ที่เรากำลังจะไปดูบรรยากาศของธรรมชาติ



บนสะพานไม้ไผ่ ที่เดินไปโยกไป ไม่ได้ทำให้ใครหลายๆคนหวาดกลัว
กลับเพลินกันซะอีกที่ได้มุมดีๆในการบันทึกภาพแห่งความทรงจำ
นั่งพักเก็บภาพถ่าย รับอากาศเย็นๆที่ลมพัดหอบเอาไอน้ำเข้ามาประทะใบหน้า

ก่อนที่จะถึงเวลาที่จะได้ที่นั่งเพื่อเพิ่มพลังก่อนกลับประเทศไทย



ความงามของ น้ำตกตาดผาส้วม ส้วมที่ไม่เหม็นหรือไว้ทิ้งของเสีย
แต่ในภาษาลาวแปลว่า ห้องนอน ห้องหอ หรือห้องรโหฐาน






ก่อนจบทริป ถ้าผมไม่ได้วาดรูปเลยคงต้องรู้สึกผิดอย่างมหันต์
ได้พี่แอ้ พยาบาลผู้มีใจงดงามไม่แพ้ตัวตนที่แท้จริง มาเป็นแบบให้
ผมใช้เวลาไม่นานนัก ก็ส่งภาพให้กับพี่แอ้ที่ดูเหมือนเจ้าตัวจะชอบแบบไม่ได้เอาใจ
พี่เขาคงชอบจริงๆนั่นแหละ ถึงแม้ว่าผมจะวาดออกมาไม่ดีแค่ไหนพี่เขาก็คงชอบ
เพราะวาดออกมาจากข้างใน...ข้างในทั้งแบบและคนวาด
นี่ถ้าผมรู้มาก่อนว่าพี่แอ้เสียสละให้กับผู้คนมามากมาย มือผมคงเกร็งแหงๆ
การเสียสละที่มากกว่าคำว่าหน้าที่...



ในที่สุดหลังจากการแวะซื้อสินค้าที่ระลึกจากสถานที่ต่างๆระหว่างทางกลับ
ก็มาถึงด่านช่องเม๊ก กลับเข้าสู่ประเทศไทย
การเดินทาง ความเหน็ดเหนื่อย ถูกความประทับใจบังทับหมด
สายลม อายหมอกยังคงครอบคลุมความทรงจำดีๆไว้สิ้น



ผมรอดแล้ว อย่างน้อยก็เอาตัวเองรอดจนจบทริปนี้
ไม่รู้ว่าจะได้ไปที่ไหนต่อ แต่เผมเชื่อแน่ว่า
ทุกที่เราสามารถสร้างสุขได้ทั้งตัวเราเองและส่งมอบต่อให้กับผู้อื่น

ขอขอบคุณบริษัทพรสกุลทัวร์ ที่ให้โอกาสในการเดินทางไปในทริปนี้ด้วย

ขอบคุณคณะกรรมการและเจ้าหน้าที่สหกรณ์ออมทรัพย์วชิรพยาบาลจำกัด
ที่มอบสิ่งดีๆให้ตลอดทริปการเดินทาง

ขอบคุณทุกท่านที่เดินทางไปด้วยกันในทริปนี้ที่แสนใจดี อบอุ่นและให้โอกาส

ขอบคุณทีมงานทั้งไกด์และสต๊าฟทุกท่านทั้งฝั่งไทยและลาว
ที่ร่วมงานกันจนสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ยอมรับเลยว่าน่ารักกันทุกคน

เป็นความประทับใจ ที่มิรู้ลืมครับกับทริปสำคัญทริปนี้

ALPHA FO ขอขอบคุณครับ




สำหรับลิงค์ตอนที่ผ่านมาตามนี้เลยครับ
• สบายดีปากเซ 4(ตอนจบ) : ชนเผ่าที่ตาดผาส้วม:29/07/11
• สบายดีปากเซ 3 : คอนพะเพ็ง ตาดฟาน:28/07/11
• สบายดีปากเซ 2 : หลี่ผี:27/07/11
• สบายดีปากเซ 1 : ปราสาทวัดพู:26/07/11