ประเด็นแรก คือ ผู้พิพากษาที่ดีคืออะไร? เราจะเห็นการต่อสู้กันของผู้พิพากษาแบบพระโพธิสัตว์ที่โอบอ้อมอารี ชั่งน้ำหนักการตัดสินโดยการพยายามทำความเข้าใจมนุษย์แต่ละคนๆ ซึ่งตัวตนของพวกเขาถูกประกอบสร้างทางสังคมมาแตกต่างกัน มีที่มาจากภูมิหลัง ฐานะ ความเป็นอยู่อันแตกต่างกัน มีการเข้าถึงโอกาสและความรู้ที่ไม่เท่าเทียมกัน ซึ่งเราก็คงปฎิเสธไม่ได้ว่าคนจนกับคนรวยนั้นเข้าถึงโอกาสได้ไม่เท่ากันจริง...ในขณะที่ผู้พิพากษาแบบ Lady Justice ที่ใส่ผ้าปิดตาเพื่อหลีกเลี่ยงการเลือกปฎิบัติจากการมองเห็นความแตกต่างทางภูมิหลัง เชื้อชาติ ศาสนา สถานะ ความเป็นอยู่ พร้อมทั้งถือตาชั่งและดาบเพื่อลงโทษทุกคนอย่างเท่าเทียม...ผู้พิพากษาแบบไหนที่ดีกว่ากัน?

นอกจากนี้ เรื่องความเป็นกลางของผู้พิพากษา เมื่อผู้พิพากษาก็เป็น "มนุษย์" คนหนึ่งที่ตัวตนของพวกเขาก็ผ่านการประกอบสร้างทางสังคมมาไม่เหมือนกัน มาจากภูมิหลังที่หลากหลาย ยึดมั่นในชุดความเชื่อที่แตกต่างกันไป ความยุติธรรมจากศาลนั้นจึงสามารถมีความเป็นกลางได้จริงหรือ? 

ประเด็นที่สอง คือ เรื่องสิทธิสตรี เมื่อนางเอกเป็นผู้พิพากษาหญิงแถมเป็นเฟมมินิสต์ซะด้วย แล้วยังทำงานในศาลที่สัดส่วนผู้พิพากษาส่วนใหญ่เป็นผู้ชายอีก ถ้าไม่แตะเรื่องอคติระหว่างเพศและการเลือกปฎิบัติระหว่างเพศในสังคมการทำงานก็คงจะไม่ได้แล้ว แม้จะไม่ใช่ละครเรื่องแรกที่พูดประเด็นนี้ แต่ที่น่าสนใจคือมีการเชื่อมโยงสิทธิมนุษยชนกับสิทธิสตรีเข้าด้วยกัน ทำให้คิดถึงสุนทรพจน์ของฮิลารี คลินตัน ในงานประชุม UN ปี 1995 ซึ่งเป็นที่นิยมในขบวนการเคลื่อนไหวเรื่องสิทธิสตรีช่วงต้นยุค 90's ที่ว่า "Women's rights are human rights" ... เรื่องสิทธิสตรีนี่เกาหลีอาจจะตามหลังโลกที่หนึ่งประเทศอื่นๆ อยู่ 20 กว่าปีเลยทีเดียว 

พอพูดเรื่องเฟมมินิสต์ นางเอกของเราที่ชอบต่อสู้เพื่อสิทธิสตรีก็มักจะถูกผู้ต่อต้านเฟมมินิสต์หาว่า "เกลียดผู้ชาย" อยู่ร่ำไป ช่างเป็นประโยคโจมตีที่คลาสสิกและน่าขำดีจริงๆ...จากละครเราจะได้เห็นประเด็นที่ผู้หญิงต้องทำงานหนักจนเกิดภาวะแท้งบุตร, คดีข่มขืน vs สมยอม, คดีภรรยาฆ่าสามี, คดีความรุนแรงในครอบครัว และ การโทษเหยื่อทั้งทางกฎหมายและทางสังคม นอกจากนี้ละครยังนำเสนอมุมมองจากผู้ชายที่ทำให้เรามองเห็นความคับข้องใจของผู้ชายเกาหลีอยู่เหมือนกัน เช่น หน้าที่หัวหน้าครอบครัว ภาระผู้หาเลี้ยงครอบครัวแต่เพียงผู้เดียว และการบังคับผู้ชายเกณฑ์ทหารที่ทำให้ต้องเสียเวลาไป 2 ปี จริงๆ แล้วความไม่เท่าเทียมทางเพศก็ส่งผลกระทบต่อทั้งเพศหญิงและชาย รวมถึงเพศอื่นๆ ด้วยเช่นกัน

ประเด็นที่สาม "คนรุ่นใหม่กับการเปลี่ยนแปลง"  เนื่องจากคนรุ่นเก่าที่อยู่มานานมักจะเคยชินกับระบบ อาจทำให้ "มองไม่เห็น" หรือไม่ก็ "เลือกที่จะไม่มอง" ปัญหาของระบบนั้นๆ แต่คนรุ่นใหม่มักจะมีความอดทนต่อปัญหาของระบบได้น้อยกว่า อาจจะเพราะคนอายุน้อยมักมองโลกในแง่ดี ทำให้กล้าขบถต่อกฎเกณฑ์มากกว่า และยังไม่ชินชากับความผิดพลาดของระบบจนถูกกลืนไปกับระบบนั้น ดังนั้นความเปลี่ยนแปลงทางสังคมหลายๆ อย่างในโลกจึงมักเกิดจากคนรุ่นใหม่ 

พัคชาโอรึมก็ด้วย เธอมองเห็นปัญหาของระบบและต้องการเปลี่ยนแปลงมันให้ดีขึ้น ทั้งๆ ที่มันอาจจะง่ายและปลอดภัยกว่า ถ้าเธอเลือกปิดตาข้างนึงแล้วทนๆ ไป พร้อมรับผลประโยชน์จากการยอมตามน้ำ แต่เธอเป็น Miss Hammurabi นี่นา ถ้าไม่ตาต่อตาฟันต่อฟันจะได้ฉายานี่มาได้อย่างไร ความกล้าบ้าบิ่นและการสู้ยิบตาของเธอทำให้หลายคนรำคาญ ทั้งเพื่อนร่วมงานที่กลัวโดนหางเลขไปด้วย ทั้งระดับสูงที่กลัวโดนขัดผลประโยชน์จากความตงฉิน แม้แต่ผู้ชมบางคนเองยังมองว่าเธอน่ารำคาญ...กระนั้นมันก็เป็นความน่ารำคาญที่จำเป็นต่อองค์กร...คงไม่มีใครอยากฟังเรื่องปัญหาหรือความผิดพลาด แต่ถ้าไม่ฟัง จะแก้ไขปัญหานั้นได้อย่างไร?

การกระทำของเธอยังต้องอาศัย "ความกล้าหาญทางจริยธรรม" ที่จะตัดสินใจพูดในสิ่งที่คนอื่นเลือกที่จะเงียบ ตัดสินใจสู้ในสิ่งที่คนอื่นเลือกที่จะยอมแพ้...หลายครั้งเธอผู้เป็นคนรุ่นใหม่อาจยังมีประสบการณ์ที่จำกัด อาจจะไม่ได้คิดหน้าคิดหลังให้ถี่ถ้วน และอาจมองไม่เห็นว่าผลการกระทำนั้นๆ จะนำไปสู่อะไรได้บ้าง ซึ่งเป็นสิ่งที่เธอต้องเรียนรู้ รับผิดชอบและก้าวต่อไปอย่างเข้มแข็ง ในขณะเดียวกันคนอื่นๆ เองก็สามารถเรียนรู้จากความกล้าหาญของเธอได้เช่นกัน

แม้การสู้ของเธอจะเหมือนการปาไข่ไปกระทบกับก้อนหิน หินคงจะไม่ถล่มครืนลงมาในทันใด แต่ก็สามารถนำสายตาไปสู่ร่องรอยที่ไข่ถูกปาไปกระทบบนหินก้อนนั้นได้ เพราะคนรุ่นใหม่กล้าที่จะชี้ให้เห็นถึงปัญหาและกล้าขบถต่อกฎเกณฑ์อันเป็นปัญหานั้นๆ คนรุ่นใหม่จึงเป็นความหวังของการเปลี่ยนแปลง ...โชคดีที่เธออยู่ในที่ๆ พอจะยอมรับฟังความคิดเห็นและเปิดรับการกระทำที่แตกต่างอยู่บ้าง น่าอิจฉาจริงๆ 

ส่งท้าย คิดว่าอีกประเด็นที่ทำให้ Miss Hammurabi น่าสนใจ คือเป็นหนึ่งในละครเกาหลีน้อยเรื่องที่ตัวละครนำชายเคารพการตัดสินใจของตัวละครหญิง ไม่มีฉากกระชากลากจูงมือผู้หญิง ไม่มีฉากตั้งใจแอบจูบหรือกอดโดยขาดการยินยอม (consent) ของฝ่ายใด (แต่ความฟินก็ไม่ได้น้อยลงเลย) ไม่มีการบังคับให้ทำอะไรที่นางเอกไม่ต้องการแม้ว่ามันจะเป็นสิ่งที่ (พระเอกคิดว่า) ดีก็ตาม พระเอกก็ไม่ชกต่อยทำร้ายร่างกายใครเลยด้วย คิดว่าเป็นข้อความจากละครถึงผู้ชมที่ดีมาก เท่ได้โดยไม่ต้องใช้ความรุนแรง ชอบจัง