Bloggang.com : : สมาชิกหมายเลข 4313444 : ประวัติน้ำยาล้างจาน

ประวัติน้ำยาล้างจาน

ประวัติน้ำยาล้างจาน
น้ำยาล้างจาน (washing-up liquid หรือ fairy liquid ) หรือที่รู้จักกันในชื่อสบู่ล้างจาน, น้ำยาล้างจาน, หรือน้ำยาล้างจาน เป็นผงซักฟอกที่ใช้ในการล้างจาน น้ำยาล้างจานสำหรับเครื่องล้างจานมีหลายรูปแบบ เช่น ตลับ, เจล, น้ำยา, ซอง, ผง และเม็ด

โดยทั่วไปแล้ว น้ำยาล้างจานจะเป็นส่วนผสมของสารลดแรงตึงผิวที่มีฟองสูง ระคายเคืองต่อผิวหนังน้อย ซึ่งผู้บริโภคส่วนใหญ่มักใช้ล้างแก้ว, จาน, ช้อนส้อม และอุปกรณ์ทำอาหาร นอกจากการใช้งานหลักแล้ว น้ำยาล้างจานยังใช้สำหรับการใช้งานที่ไม่เป็นทางการต่างๆ เช่น การสร้างฟอง การซักผ้า และการทำความสะอาดสัตว์ป่าที่ได้รับผลกระทบจากคราบน้ำมัน

น้ำยาล้างจานมีมานานแล้วในส่วนผสมที่หลากหลายและภายใต้สภาวะการใช้งานที่แตกต่างกัน ปัจจุบัน น้ำยาล้างจานส่วนใหญ่ใช้งานได้ดีที่สุดกับน้ำร้อน อย่างไรก็ตาม มีน้ำยาล้างจานชนิดพิเศษบางชนิดที่ออกแบบมาให้ใช้งานได้ดีกับน้ำเย็นหรือน้ำทะเล

ก่อนการประดิษฐ์ผงซักฟอกในเยอรมนีในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 ผู้บริโภคใช้โซดาซักผ้า (โซเดียมคาร์บอเนต) ในการล้างจาน การผลิตน้ำยาล้างจานเริ่มต้นขึ้นในช่วงกลางศตวรรษที่ 20 การผลิตน้ำยาล้างจานเริ่มต้นขึ้นในสหรัฐอเมริกาในช่วงทศวรรษที่ 1930–1940 ทีโพล ซึ่งเป็นน้ำยาล้างจานชนิดแรกในยุโรป เริ่มผลิตในปี พ.ศ. 2485

ในปี พ.ศ. 2548 ยอดขายปลีกน้ำยาล้างจานทั่วโลกมีมูลค่าเกือบ 1 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ

องค์ประกอบและความปลอดภัย

น้ำยาล้างจานอาจมีส่วนผสมของสารฟอกขาว เอนไซม์ และสารช่วยล้าง ส่วนผสมหลักคือน้ำ ส่วนส่วนผสมสำคัญคือผงซักฟอก น้ำยาล้างจานมีสารซักฟอกแทนสบู่ เนื่องจากสบู่จะทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุใดๆ ในน้ำจนเกิดเป็นคราบสบู่ นอกจากนี้ยังมีสารเพิ่มความข้นและสารคงตัวอื่นๆ ในน้ำยาล้างจานอีกด้วย

น้ำยาล้างจานสำหรับล้างมือใช้สารลดแรงตึงผิวเพื่อทำหน้าที่หลักในการทำความสะอาด แรงตึงผิวที่ลดลงของน้ำและความสามารถในการละลายที่เพิ่มขึ้นของส่วนผสมสารลดแรงตึงผิวสมัยใหม่ทำให้น้ำไหลออกจากจานได้อย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ สารลดแรงตึงผิวยังช่วยขจัดคราบไขมันและเศษอาหารเพื่อช่วยในการทำความสะอาดจาน นอกจากนี้ยังอาจทำให้เกิดฟอง

ส่วนผสมอื่นๆ อาจรวมถึงไฮโดรโทรป เกลือ สารกันบูด น้ำหอม สารต้านแบคทีเรีย และสีย้อม สารกันบูดช่วยป้องกันการแพร่กระจายของจุลินทรีย์ภายในน้ำยา ส่วนผสมต้านเชื้อแบคทีเรียทำให้แบคทีเรียไม่สามารถอยู่รอดบนพื้นผิวได้

น้ำยาล้างจานบางชนิดอาจทำขึ้นเองได้ โดยใช้ส่วนผสมต่างๆ เช่น โบแรกซ์ น้ำมันหอมระเหย น้ำมันยูคาลิปตัส น้ำมันปรุงอาหารที่เหลือ และสบู่ก้อน เป็นต้น
สิ่งของที่อาจเสียหายได้จากน้ำยาล้างจานบางชนิด (โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อใช้น้ำร้อนหรือเมื่อใส่ในเครื่องล้างจาน) ได้แก่ เครื่องเงินในครัวเรือน เครื่องแก้วชั้นดี วัตถุที่ปิดทอง พลาสติกแบบใช้แล้วทิ้ง รวมถึงวัตถุที่ทำจากทองเหลือง ทองสัมฤทธิ์ เหล็กหล่อ ดีบุก ดีบุก หรือไม้ ส่วนประกอบของน้ำยาล้างจานยังล้างออกยากกว่าจากพื้นผิวที่ขรุขระเมื่อเทียบกับพื้นผิวเรียบ ทำให้มีโอกาสเกิดการกลืนกินโดยไม่ได้ตั้งใจ

ในปี พ.ศ. 2553 สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ได้ตั้งข้อกังวลด้านสุขภาพเกี่ยวกับไตรโคลซาน ซึ่งเป็นสารต้านแบคทีเรียที่ใช้ในน้ำยาล้างจานบางชนิด ในส่วนอื่นๆ พบว่าไตรโคลซานสร้างปัญหาในโรงงานบำบัดน้ำเสีย โดยสามารถ "ทำลายจุลินทรีย์ที่ทำหน้าที่กำจัดตะกอนบางชนิดและส่งเสริมการดื้อยาในบางชนิด" ณ ปี 2014 อย่างน้อยหนึ่งรัฐในสหรัฐอเมริกาได้สั่งห้ามใช้ไตรโคลซานในน้ำยาล้างจาน

ผลิตภัณฑ์ล้างจานบางชนิดมีฟอสเฟต ฟอสเฟตทำให้จานสะอาดขึ้น แต่ก็สามารถทำให้เกิดการบานของสาหร่ายที่เป็นอันตรายได้เมื่อน้ำเสียถูกปล่อยกลับสู่สิ่งแวดล้อมธรรมชาติ ด้วยเหตุนี้ หลายแห่งจึงสั่งห้ามใช้ส่วนประกอบนี้ ฟอสเฟตยังอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพเมื่อสัมผัสผิวหนัง

น้ำยาล้างจานหลายชนิดมีส่วนผสมของน้ำหอมซึ่งอาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองหรือผิวหนังอักเสบจากการสัมผัส นอกจากนี้ยังอาจทำให้เกิดผื่นแพ้ที่มือ ผู้ที่มีผิวแพ้ง่ายควรใช้ถุงมือที่ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้เพื่อหลีกเลี่ยงการสัมผัสน้ำยาโดยตรง งานวิจัยล่าสุดพบว่าเมล็ดแบล็กเคอร์แรนต์มีประโยชน์ในการบรรเทาอาการภูมิแพ้ เนื่องจากมีคุณสมบัติไม่ชอบน้ำ สารลดแรงตึงผิวที่มีประจุลบยังแสดงผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจในการป้องกันการระคายเคืองผิวหนัง

การกลืนกินสารช่วยล้างจาน (ส่วนประกอบในเม็ดล้างจาน) โดยไม่ได้ตั้งใจอาจทำให้เกิดอาการอาเจียนได้

การออกแบบสารลดแรงตึงผิว

มีการเปรียบเทียบสารลดแรงตึงผิวชนิดต่างๆ ที่ช่วยลดแรงตึงผิวของน้ำ เพื่อหาน้ำยาล้างจานที่มีประสิทธิภาพสูงสุดิ การลดแรงตึงผิวช่วยในกระบวนการทำความสะอาด การศึกษาหนึ่งแสดงให้เห็นว่าการใช้สารลดแรงตึงผิวแบบแอนไอออนิกร่วมกับสารลดแรงตึงผิวแบบไม่มีประจุให้ผลดีกว่าการใช้สารลดแรงตึงผิวแบบแอนไอออนิกและแอมโฟเทอริกร่วมกัน การศึกษาอีกชิ้นหนึ่งพบว่าการใช้สารลดแรงตึงผิวแบบแอนไอออนิกและแอนไอออนิกร่วมกันให้ผลดีกว่าการใช้สารลดแรงตึงผิวแบบไม่มีประจุและแอนไอออนิกร่วมกัน สารลดแรงตึงผิวแบบแอนไอออนิกและแอมโฟเทอริกร่วมกันมีประสิทธิภาพน้อยที่สุดในสามชนิด

การใช้งานหลัก

น้ำยาล้างจานส่วนใหญ่ใช้สำหรับขจัดคราบอาหารออกจากจานและภาชนะที่สกปรก ผู้บริโภคมักจะขูดคราบสกปรก (เศษอาหารขนาดใหญ่) ออกจากจานก่อนใช้น้ำยาล้างจาน

การล้างจานด้วยมือ

ผู้บริโภคล้างจานด้วยมือเมื่อไม่มีเครื่องล้างจาน และเมื่อมีจานขนาดใหญ่ที่ "ทำความสะอาดยาก" หรือตามความชอบ

การล้างจานอัตโนมัติ

การล้างจานอัตโนมัติคือการที่ผู้บริโภคใช้เครื่องล้างจานหรืออุปกรณ์อื่นๆ โดยทั่วไปแล้วเพื่อความสะดวก สุขอนามัย หรือตามความชอบส่วนบุคคล การทำความสะอาดจะอาศัยสารลดแรงตึงผิวของผงซักฟอกน้อยลง และอาศัยน้ำร้อนจากเครื่อง รวมถึงสารก่อมะเร็ง สารฟอกขาว และเอนไซม์ของผงซักฟอกมากกว่า โดยทั่วไป สารลดแรงตึงผิวของผงซักฟอกสำหรับล้างจานอัตโนมัติจะมีฟองน้อยกว่า เพื่อป้องกันการรบกวนการทำงานของเครื่อง