Bloggang.com : jenifaae : ปราสาทตาเมือน....สต๊กก๊อกธม โบราณสถานมรดกวัฒนธรรม

ปราสาทตาเมือน....สต๊กก๊อกธม โบราณสถานมรดกวัฒนธรรม

     ร่องรอยประวัติศาสตร์ศิลปะสถาปัตยกรรมแต่ละยุคสมัยที่ปรากฏถ่ายทอดผ่านโบราณสถานมรดกวัฒนธรรมนั้นมีมนต์ขลังเป็นแหล่งความรู้สำคัญเชื่อมโยงผู้คนปัจจุบันได้เรียนรู้เข้าใจอดีต

     โบราณสถานที่ตั้งอยู่ริมตะเข็บชายแดนไทยกัมพูชาที่ผ่านมานอกจากกล่าวถึง ปราสาทตาเมือน โบราณสถานศิลปะขอมในพื้นที่กิ่งอำเภอ พนมดงรัก จ.สุรินทร์ ยังมีความเคลื่อนไหวการรักษาเฝ้าระวังปราสาทสด๊กก๊อกธม ปราสาทเขาน้อย โบราณสถานบริเวณชายแดนในพื้นที่ จ.สระแก้ว กลุ่มปราสาทตาเมือน สด๊กก๊อกธมตามที่มีการเสนอข่าวกรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษานับแต่ปี พ.ศ. 2478 เขมชาติ เทพไชย รองอธิบดีกรมศิลปากรเริ่มต้นพร้อมให้ความรู้บอกเล่าคุณค่าศิลปะสถาปัตยกรรมว่า โบราณสถาน ที่ตั้งอยู่บริเวณชายแดนต่างมีการแลกเปลี่ยนอารยธรรม รูปแบบศิลปะสถาปัตยกรรมระหว่างกัน กลุ่มปราสาทดังกล่าวนอกจากการขึ้นทะเบียนที่ผ่านมากรมศิลปากรได้บูรณะ รักษาคุณค่าความสำคัญของโบราณสถานเป็นระยะต่อเนื่องมา

     รวมทั้งคนในพื้นที่ชุมชน เจ้าหน้าที่ช่วยกันรักษาดูแลอย่างปราสาทสด๊กก๊อกธม ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านหนองหญ้าแก้ว จ.สระแก้ว ปัจจุบันไม่น่ามีปัญหาใด ๆ ตัวปราสาทอยู่ห่างออกไปเกือบสามกิโลเมตร อีกทั้งยังประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเช่นเดียวกับกลุ่มปราสาทตาเมือน ปราสาทใหญ่ ๆ ที่มีความสำคัญในเขตชายแดน

     กลุ่มปราสาทตาเมือน โบราณสถานกลุ่มนี้จัดเป็นโบราณสถานต่างกาลเวลาที่มีความสำคัญอีกแห่งหนึ่ง กลุ่มปราสาทตาเมือนมีจำนวน 3 หลังตั้งอยู่ในพื้นที่ไม่ไกลจากกัน ประกอบด้วย ปราสาทตาเมือน ตาเมือนธมและตาเมือนโต๊ด ปราสาทตาเมือน โบราณสถานที่เชื่อกันว่า สร้างขึ้นเป็นที่พักของคนเดินทาง หรือ ธรรมศาลา สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ซึ่งโปรดฯ ให้สร้างขึ้นจากเมืองยโสธรปุระ เมืองหลวงของอาณาจักรขอมโบราณ ไปยังเมืองพิมาย

      “ปราสาทหลังนี้สร้างด้วยศิลาแลง หินทรายปนกันมีลักษณะเป็นปรางค์เดี่ยวห้องยาวเชื่อมต่อกันมา มีหน้าต่างเรียงกัน จากจุดนี้ไม่ห่างจากกันจะมาถึงปราสาทตาเมือนโต๊ดได้ซึ่งโต๊ด หมายถึงเล็ก ปราสาทหลังนี้ค่อนข้างสมบูรณ์ลักษณะเป็นอโรคยศาลสมัยโบราณ จากจารึกและหลักฐานโบราณคดีน่าจะสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 18 สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

     ปราสาทแห่งนี้มีความน่าสนใจที่พื้นที่ห้องกลางของโคปุระพบศิลาจารึก จารึกด้วยอักษรขอมภาษาสันสกฤต ข้อความจารึกบอกถึงการประทานความไม่มีโรคแก่ผู้ที่นับถือดูแลปราสาท ฯลฯ ปัจจุบันได้มี การอ่านจารึกและเก็บรักษาไว้ที่หอสมุดแห่งชาติ”

      ศิลปะสถาปัตยกรรมที่ปรากฏ ปราสาทตาเมือนโต๊ด ประกอบด้วยปรางค์ประธานรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีมุขยืนทางด้านหน้าก่อด้วยศิลาแลงและหินทราย บรรณาลัยเยื้องไปทางขวาขององค์ปรางค์ล้อมรอบด้วยกำแพงศิลาแลง มีซุ้มประตู (โคปุระ) ทางด้านหน้าทิศตะวันออกด้านเดียว นอกกำแพงด้านหน้ามีสระน้ำเช่นเดียวกับอโรคยศาลอื่น ๆ

     ส่วนปราสาทขนาดใหญ่ ที่สุดในกลุ่มปราสาทตาเมือน ได้แก่ ปราสาทตาเมือนธม ซึ่งอยู่ใกล้กับชายแดนมาก ปราสาทหลังนี้ประกอบด้วยปรางค์สามหลังโดยปรางค์ประธานมีขนาดใหญ่สุด ส่วนอีกสองปรางค์อยู่ทางด้านหลังและทางขวา สร้างด้วยหินทราย ศิลาแลง ลวดลายจำหลักสวยงามปรากฏที่ปรางค์ประธาน

     ปราสาทตาเมือนธมแม้จะทรุดโทรมลงตามกาลเวลา แต่ยังปรากฏลวดลายศิลปะสถา ปัตยกรรมอย่างทางด้านตะวันออก ตะวันตกมีวิหาร 2 หลัง สร้างด้วยศิลาแลง อาคารทั้งหมดนี้มีระเบียงคดสร้างด้วยหินทรายมีโคปุระทั้ง 4 ด้านซึ่งโคปุระด้านใต้มีขนาดใหญ่สุด มีบันไดทางขึ้นจากเชิงเขา นอกระเบียงคดทางด้านทิศเหนือมีสระน้ำที่ลานริมระเบียงคดทางมุขทิศตะวันออกเฉียงใต้มีศิลาจารึกภาษาขอม และจากลักษณะลวดลายจำหลักสันนิษฐานว่าน่าจะสร้างขึ้นราว พุทธศตวรรษที่ 16

     “กลุ่มปราสาทเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงศิลปะสถาปัตยกรรม นอกจากนี้ยังมีจารึกซึ่งมีความน่าสนใจปรากฏให้คนรุ่นหลังศึกษา แสดงให้เห็นความเคารพศรัทธา และถึงจะอยู่ห่างไกล ไม่ค่อยเป็นที่รู้จักแต่มีคุณค่ามีร่องรอยประวัติศาสตร์ให้ศึกษา ส่วนการบูรณะที่ผ่านมาเป็นการจัดเรียงหินรักษาลักษณะเดิมขององค์ปราสาท”

     นอกจากกลุ่มปราสาทดังกล่าว สด๊กก๊อกธม โบราณสถานอีกแห่งหนึ่งที่ได้รับความสนใจ รองอธิบดีให้ความรู้ต่ออีกว่า ปราสาทสด๊กก๊อกธมมีความน่าสนใจในเรื่องประวัติศาสตร์มีจารึกปรากฏให้ศึกษาเช่นกันและแม้จะตั้งอยู่ใกล้ชายแดนแต่ก็ได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานทหารรักษาดูแล มีความปลอดภัยในการเข้าชม

     “ปราสาทสด๊กก๊อกธมมีชื่อเรียกที่ชาวบ้านกล่าวขานกันว่า ปราสาทเมืองพร้าว ด้วยว่าตั้งอยู่ในป่าทึบมองเห็นเป็นป่าดงพร้าวแต่พอเข้าไปใกล้กลับมองไม่เห็น ส่วนชื่อสด๊กก๊อกธมกล่าวกันว่าตั้งตามลักษณะภูมิประเทศซึ่งเป็นแหล่งน้ำขนาดใหญ่มีต้นกกขึ้นรกและจากเอกสารที่กล่าวถึงการสร้างขึ้นราวศตวรรษที่ 16 เป็นเทวสถานศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกายศิลปะขอมและบาปวนซึ่งเป็นที่รู้จักและแพร่หลายกันเมื่อครั้งที่นักโบราณคดีชาวฝรั่งเศสเอเตียน เอโมนิแยร์ ได้สำรวจ อ่านและแปลจารึกเผยแพร่”

     ปราสาทเก่าแก่หลังนี้นอกจากความงามทางศิลปะสถาปัตยกรรม ยังมีจารึกเป็นที่สนใจและช่วงที่ผ่านมาขณะเกิดสงครามภายในประเทศกัมพูชาในช่วงปี 2518 บริเวณปราสาทแห่งนี้ยังใช้เป็นศูนย์อพยพชั่วคราว จากนั้นในปี พ.ศ. 2536 มีโครงการขุดแต่งบูรณะปราสาทซึ่งถึงวันนี้ปราสาทแห่งนี้พร้อมเป็นแหล่งความรู้

     แม้จะผ่านกาลเวลามายาวนาน กลุ่มปราสาทตาเมือน สด๊กก๊อกธมยังคงคุณค่าความงามเป็นโบราณสถานทรงคุณค่า มรดกทางศิลปวัฒนธรรมที่มากไปด้วยองค์ความรู้.

ขอขอบคุณ
ที่มา : เดลินิวส์ออนไลน์ วันที่ 14 สิงหาคม 2551

H O M E

Create Date : 18 สิงหาคม 2551

Last Update : 18 สิงหาคม 2551 19:18:43 น.

0 comments

Counter : 4406 Pageviews.