ความฉลาด..

เป็นความสามารถอย่างหนึ่งในการดำรงอยู่

ส่วนปัญญา..

เป็นภาวะอย่างหนึ่งในการดำรงอยู่

 

ในโลกนี้ คนฉลาดมีไม่มาก คาดว่าประมาณหนึ่งในสิบ ส่วนคนมีปัญญายิ่งหายาก คาดว่าราวหนึ่งในร้อย ก็ดูเถิด แม้โสเครตีสที่เห็นพ้องกันว่าเป็นคนมีปัญญา ก็ยังยอมรับว่า หากยึดตามข้อเรียกร้องของความมีปัญญาแล้ว ตนนั้นไม่รู้อะไรเลย

 

ในชีวิตจริง คนที่ไม่เสียเปรียบคือ คนฉลาด 

ส่วนคนที่ยอมเสียเปรียบคือ คนมีปัญญา

 

คนฉลาด.. จะรักษาผลประโยชน์ของตนไว้ได้เสมอเมื่อทำงานกับคนอื่น เช่น ทำการค้า พวกเขาจะค้าขายได้ดีจนได้กำไรงาม

ส่วนคนมีปัญญา.. จะไม่ยอมแสวงหาผลประโยชน์สูงสุดทางการค้าเด็ดขาด การค้าบางอย่าง แม้ต้องแถมเงินก็ยังยอม

 

คนฉลาด.. รู้ว่าตนทำอะไรได้ 

ส่วนคนมีปัญญา.. เข้าใจว่าตนทำอะไรไม่ได้

 

คนฉลาด..กุมโอกาสได้ รู้ว่าควรลงมือเมื่อใด

คนมีปัญญา..รู้ว่าควรปล่อยมือเมื่อใด

 

 

ดังนั้น หยิบขึ้นมาได้คือ “ฉลาด” 

แต่วางลงได้ จึงเป็น “ปัญญา”

 

คนฉลาด.. มักแสดงด้านที่เปล่งประกายของตน นั่นก็คือ ลอกคราบออกมา 

ส่วนคนมีปัญญา.. จะปล่อยให้คนอื่นแสดงด้านที่เปล่งประกาย

 

เช่นในงานสังสรรค์ คนฉลาด.. ปากไม่ว่าง พูดคุยได้เรื่อยๆ จึงเป็นกาน้ำชา  

ส่วนคนมีปัญญา.. หูไม่ว่าง ตั้งใจฟังคนอื่น จึงเป็นถ้วยน้ำชา น้ำในกาน้ำชาย่อมต้องเทใส่ถ้วยน้ำชา

 

คนฉลาด.. เน้นรายละเอียด ส่วนคนมีปัญญา.. เน้นองค์รวม

 

คนฉลาด.. วิตกกังวลมาก นอนไม่หลับกันโดยทั่วไป ดังนั้น คนฉลาดจะรู้สึกไวกว่าคนทั่วไป  

ส่วนคนมีปัญญา.. ลี้ห่างความวิตกกังวล ลุถึงขั้นที่ "ไม่ยินดีในวัตถุ ไม่เสียใจกับตนเอง" คนมีปัญญา จึงกินได้ นอนหลับ  

 

ดังนั้น คนฉลาด.. มักวายชนม์เร็ว ส่วนคนมีปัญญา.. จะไร้ทุกข์ไร้กังวล จึงมักอายุยืนนานกว่า

 

คนฉลาด.. ใคร่อยากเปลี่ยนแปลงคนอื่น ให้คนอื่นทำตามเจตนาของตน  

ส่วนคนมีปัญญา.. มักปล่อยไปตามธรรมชาติ  

 

ดังนั้น มนุษยสัมพันธ์ของคนฉลาด.. จะเครียดง่าย ส่วนของคนมีปัญญา.. จะผ่อนคลาย

 

คนฉลาด.. ส่วนใหญ่ฉลาดแต่กำเนิด ได้ประโยชน์ทางพันธุกรรม 

ส่วนคนมีปัญญานั้น.. ต้องอาศัยการเพียรบำเพ็ญ

 

ความฉลาด.. จะได้ความรู้มาก ส่วนความมีปัญญา.. ทำให้คนมีวัฒนธรรม กลับกัน คนยิ่งมีความรู้ ก็ยิ่งฉลาด ส่วนคนยิ่งมีวัฒนธรรม ก็ยิ่งมีปัญญา

 

ความฉลาด.. พึ่งหู ตา ที่เรียกว่าหูตาดูฉลาด

ส่วนปัญญา.. อาศัยจิตวิญญาณ ก็คือ ปัญญาเกิดแต่ใจ

 

วิทยาศาสตร์ ทำให้คนฉลาด

ปรัชญา สอนปัญญาให้คน

 

ความฉลาด.. นำมาซึ่งทรัพย์สินและอำนาจ 

ปัญญา.. นำมาซึ่งความสุข 

 

เพราะคนฉลาดมักมีความสามารถ และในความเป็นจริง ความสามารถเหล่านี้ จะแปรเป็นความมั่งคั่งกับอำนาจหากโอกาสอำนวย ทว่า ความมั่งคั่งและอำนาจกับความสุขนั้น บ่อยครั้งไม่เป็นสัดส่วนกัน  

 

ความสุขเกิดแต่ใจ ดังนั้น หากแสวงความสามารถ ความฉลาดก็เพียงพอ แต่หากแสวงหลุดพ้นจากทุกข์ ไม่มีปัญญาทำไม่ได้

 

คำจีน : ไม่ทราบผู้เขียน

แปล : วิภาดา กิตติโกวิท #MADMANBOOKS