เรื่องและภาพโดย นันทนา ปรมานุศิษฏ์

“เซาไม” (Siomay / Somay) เป็นอาหารว่างของชาวอินโดนีเซียที่พ่อค้ามักเข็นรถเข็นหรือขี่รถถีบมาขายกันข้างถนนโดยเฉพาะแถวๆ โรงเรียน เป็นของโปรดของนักเรียนให้ซื้อกินยามหิวหลังเลิกเรียน ต้นกำเนิดของซิวเมนั้นดัดแปลงมาจากขนมจีบของจีน โดยทำเป็นไส้ปลา กุ้ง หรือไก่ หรือจะผสมกันทั้ง 3 อย่างก็ได้ นอกจากนี้ยังสามารถใส่มันแกวขูดผสมลงไปได้ด้วย โดยจะยัดไส้ที่ผสมไว้นี้ในผักต่างๆ ทั้งมะระ กะหล่ำปลี และเต้าหู้ พร้อมไข่ต้ม และมันฝรั่ง นึ่งร้อนๆ อยู่ในลังถึงอยากกินแบบไหนก็ชี้เอา พ่อค้าก็จะคีบใส่จาน หั่นเป็นชิ้นๆ ตักน้ำจิ้มถั่วลิสงราด ใส่ซีอิ้วหวาน ซอสพริก และบีบส้มจี๊ดหรือมะนาวลงไปสักเสี้ยว

เซาไมนี้ดูไปก็เหมือนกับเครื่องยงโต่วฝุของสิงคโปร์ที่เป็นบรรพบุรุษของเย็นตาโฟในบ้านเรา ที่ทำจากเนื้อปลานวดผสมแป้งแล้วนำไปสอดไส้เต้าหู้ หรือผักต่างๆ ทำนองเดียวกับลูกชิ้นแคะ เพียงแต่หลากหลายกว่าตรงที่มีการสอดไส้ในผักต่างๆ นอกจากเต้าหู้ โดยเฉพาะเซาไมของบันดุง (Bandung) ที่มีหลายชนิดมาก นอกจากแบบนึ่งแล้วยังมีแบบทอดที่เรียกว่า “บาตากอร์” (Batagor) ซึ่งก็คือ เกี๊ยวกรอบนั่นเอง 

ปกติแล้วเซาไมจะทำมาจากปลาอินทรี (Ikan tenggiri) เพราะประเทศที่เป็นเกาะมีทรัพยากรทางทะเลอุดมสมบูรณ์ เซาไมของอินโดนีเซียนี้จะใส่แป้งมากพอๆ กับเนื้อปลา ดังนั้นเนื้อจึงเหนียวแน่นกว่าลูกชิ้นแคะหรือขนมจีบ แต่เราก็สามารถลดแป้งได้ตามชอบ

ก่อนอื่นก็ต้องเตรียมไส้กันอ่อนโดยผสมเนื้อปลากับหอมแดงสับ กระเทียมสับ พริกไทยป่น กุ้งแห้งป่น น้ำตาลทราย เกลือ น้ำปลา น้ำมันงา ไข่ไก่ และแป้งมันสำปะหลัง เติมน้ำทีละนิดน้ำ แล้วนวดให้เนียนดี แล้วนำมาห่อด้วยแผ่นเกี๊ยวเป็นขนมจีบ ที่เหลือก็จะยัดไส้เต้าหู้ และผักต่างๆ เช่นมะระ กะหล่ำปลี ฟักแม้ว แตงกวา เป็นต้น นำไปนึ่งพร้อมมันฝรั่งปอกเปลือก 

ทำน้ำจิ้มถั่วลิสงโดยผสมถั่วลิสงที่ทอดแล้วบด พริกแดงและกระเทียมสับ เติมน้ำแล้วปรุงรสด้วยน้ำส้มสายชู เกลือ และน้ำตาลปีบเคี่ยวสักพักให้ข้นดี ดูแล้วคล้ายน้ำจิ้มสะเต๊ะ

เมื่อของที่นึ่งสุกแล้วก็คีบใส่จาน ใส่ไข่ต้มลงไปด้วยสักฟอง แล้วหั่นทุกอย่างเป็นชิ้นพอคำ ราดน้ำซอสถั่วลิสง เหยาะซีอิ้วหวานลงไปอีกนิด ใครชอบเผ็ดก็ใส่ซอสพริกศรีราชาลงไปด้วย บีบส้มจี๊ดหรือมะนาวลงไปอีกหน่อย ปรุงรสกันเต็มที่แบบนี้ทำให้ติ่มซำแบบชวานี้มีรสชาติเข้มข้นครบรสถูกปากชาวไทย