BlogGang.com : : อริยทัศน์ - คุณค่า ๔ ประการจาก ข่าวหวย ๓๐ ล้านเมืองกาญจน์

ตลอด ๔-๕ เดือนที่ผานมาใครคือเจ้าของตัวจริงของหวย ๓๐ ล้าน ณ เมืองกาญจน์ กลายเป็นข่าวที่ขึ้นหน้าหนึ่งของหนังสือพิมพ์ใหญ่และทีวีเกือบทุกช่องช่วงเวลาของการรายงานข่าวก็กินเวลานาน ตามกันอย่างต่อเนื่องแทบจะทุกแง่มุม แม้นายกรัฐมนตรียังออกปากว่าสื่อเสนอแต่รายงานเรื่องนี้

ะกล่าวไปแล้ว คดีหวย ๓๐ล้านให้คุณค่าอย่างยิ่งแก่สังคมไทยอย่างน้อย ๔ ประการ คือ

๑. สังคมไทยเปลี่ยนนิสัยจากฟังง่ายเขื่อง่าย ฟังทันทีเชื่อทันที มาสู่การฟังความด้วยความคิด มีการตรวจสอบ มีการตั้งสมมติฐานด้วยความสงสัยมาก อย่างไม่เคยมีมาก่อนเรียกว่าเป็นการปรับใช้ "สื่อเพื่อการเรียนรู้สังคม"ที่เข้ากับยุคสมัยมาก แม้การเสนอข่าวที่ปรากฏตามสื่อมวลชน ก็ยังปรับเปลี่ยนหากนำเสนอแบบรายงานเหตุการณ์แบบเดิมๆ รายการก็ไม่ได้รับความนิยม แต่ต้องเน้นการนำเสนอบทชวนคิดตั้งข้อสังเกตุและขวนวิเคราะห์ ทั้งนำเสนอด้วยทีมงานข่าวของตนเอง และข้อคิดข้อสังเกตุจากผู้รู้ด้านต่างๆ เช่น กฏหมาย วิทยาการโทรศัพท์ จิตวิทยามีการเจาะลึกกับพยานผู้อยู่ร่วมเหตุการณ์ มีการจำลองสถานที่จริงในแง่มุมต่างๆตามข้อสังเกตุ จนทำให้คนไทยเกิดความคิดหลากหลายและมีข้อถกเถียง-ข้อสนับสนุนอย่างเป็นเหตุผล มากอย่างชนิดที่ไม่เคยมีมาก่อนอานิสงฆ์นี้ทำให้ ข่าวสารที่แพร่กระจายอยู่ในช่วงเดียว ต้องทบทวนแง่มุมการนำเสนอและรายการหลายรายการก็ต้องเปลี่ยนรูปแบบการนำเสนอไปจากเดิมมากอย่างน่าสนใจ

๒. หวยเป็นสินค้าไม่จำเป็น แต่สำคัญสำหรับสังคมไทย หวยเป็นกระดาษบันทึกเลข ซื้อขายเพื่อซื้อความเสี่ยง ในต่างประเทศใช้เพื่อระดมทุนเป็นครั้งคราวแต่ในเมืองไทยกลายเป็นสินค้าสร้างโอกาสและกำลังใจให้ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ ทั้งที่โอกาสถูกรางวัลจากการหมุนวงล้อซึ่งมีโอกาสเท่ากับความน่าจะเป็น ๑ ในร้อยหรือ ๑ ในพัน เดือนละ ๒ ครั้ง กระบวนการผลิต "หวย"เป็นกระบวนการที่ไม่ซับซ้อน นับแต่การผลิต การจัดเก็บ การขนส่งสินค้าการกระจายสินค้า ไปตลอดจนถึงการบริโภคไม่มีเทคโนโลยีชั้นสูงใดๆ อาจมีนวัตกรรมบ้างก็คือการถอดระหัสและใบ้หวยอยู่บ้างข่าวความขัดแย้งเรื่องใครคือเจ้าของเหตุ ๓๐ล้านจึงเห็นแง่มุมมากมายเมื่อใช้เทคโนโลยีมาจับพิสูจน์

ขณะเดียวกัน ก็น่าสังเกตุว่าหวยเป็นสินค้าที่ไม่สำคัญต่อชีวิตเลยแต่มีระดับการบริโภคที่น่าสนใจมากเพราะมีรายได้ต่อทุนและมีผลกำไรคืนทุน(ROI) มาก ซึ่งทำรายได้แก่รัฐปีละมากๆ (ปีพ.ศ.๒๕๕๙ รายได้นำส่งรัฐมากถึงสองหมื่นล้านบาท) [ก] องค์กรดูแลหวยเป็นองค์กรระดับชาติ มีบุคคลสำคัญเป็นกรรมการระดับนายพลเอก และนักบริหารภาครัฐระดับอธิบดีและปลัดกระทรวง ทำรายได้อย่างจริงจัง[ข]

๓. กาลามสูตรเกิดขึ้นจริง ใช้ได้จริง ในสังคมไทย ข่าวนี้กระตุ้นให้คนไทย ใช้หลักคิดเชิงเหตุผลกระบวนการสืบสวนสอบสวนมากอย่างไม่เคยมีมาก่อน โดยเฉพาะพึ่งหลักฐานพิสูจน์ได้และไม่เชื่อแม้จะเป็นเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบซึ่งมีฐานะน่าเชื่อถือไม่เชื่อแม้พยานหลายปากที่บอกเล่าเรื่องตรงกัน แต่เชื่อหลักฐานที่พิสูจน์ได้ตามหลักวิทยาศาสตร์และเหตุผลความจริง เราได้เห็นตัวอย่างการนำเสนอรายงานเหตุการณ์ คำสัมภาษณ์หลักฐานจากพยานบุคคลและพยานวัตถุ พร้อมๆ กับการตั้งข้อสังเกตุ การให้เหตุผลพิสูจน์การทำให้หลักฐานนั้นมีน้ำหนักน่าเชื่อถือ มากมายและหลากหลายแง่มุม ชนิดที่ทำให้ผู้ติดตามต้องตามเหตุการณ์ทีละขั้น ทีละตอน วันต่อวัน แสนระทึกใจ พร้อมๆ กับความจริงที่"ต้องมีหนึ่งเดียว" แต่กลับมีผู้อธิบายอย่างหนักแน่นเป็นสองอย่างความจริงจะมีสองอย่างได้อย่างไร ดังนั้นจึงต้องมีผู้หนึ่งผู้ใด โกหก

ปรากฏการณ์เช่นนี้ ทำให้สังคมเห็นว่า "ความโลภ" ของผู้ที่ไม่ใช่เจ้าของนั้น จริงจังและหนักแน่นอย่างมาก สังคมไทยได้เห็นความกล้าผิดๆ กล้าที่จะโกหก ทั้งที่ไม่มีความจริงแม้แต่น้อย ความพยายามโกหก นานกว่า ๔เดือน ระยะเวลาและเหตุการณ์แวดล้อมมิได้ทำให้คนโกหกละอายใจหรือเกรงกลัวแต่ทัณฑ์จากสังคมแม้แต่น้อยอีกทั้งการพิสูจน์ความจริงของทั้งสองฝ่ายก็ยังทำให้สับสนยิ่งเมื่อเจ้าหน้าที่ออกมาสรุปในตอนแรก ก็ยิ่งเห็นความบิดเบือนของระบบและเห็นความหละหลวมของการพิสูจน์ ด้วยหลักกูมากกว่าหลักการและข้อมูลวิทยาศาสตร์

๔. ปรากฏการณ์หวย๓๐ ล้านทำให้พฤติกรรมการซื้อ-ขายหวยของคนทั่วไปอย่างปกติเปลี่ยนไปเป็นความระมัดระวังและไม่เชื่ออะไรโดยง่าย ไม่ไว้ใจใครหรืออะไรง่ายๆ อีกต่อไป การซื้อง่าย ๆขั้นตอนการรับรางวัลที่มีระบุไว้อย่างชัดเจนกลายเป็นเรื่องสลับซับซ้อนอย่างเหลือเชื่อแม้เจ้าของสลากจะถูกรางวัลก็อาจไม่ได้รับเงิน ถ้ามีผู้คัดค้านและมีข้อพิสูจน์ทราบอย่างเป็นขั้นตอนและมีหลักฐานพยานชัดเจน จนอาจจะหาความจริงไมได้ ยิ่งเมื่อมีการเปิดเผยจากนักวิชาการ ผู้ศึกษาเรื่องอาชญากรรมว่าเหตุลักษณะนี้เคยมีการทำอย่างเป็นกระบวนการมาแล้วด้วย [ค] เรื่องง่ายๆแบบหวยกลายเป็นเรื่องยาก กินเวลานานกว่า ๔ เดือนและหากเราเป็นผู้เคราะห์ร้ายและไม่มีผู้ช่วยพิสูจน์ที่เข้มแข็งคนไทยผุ้นั้นจะเป็นเหยื่อของระบบและกระบวนการอยุติธรรม การโกหกและความโลภหนักขนาดไหน