พระพุทธศาสนาในโลกตะวันตก โดยพระศากยวงศ์วิสุทธิ์(อนิลมาน ธมฺมสากิโย)ผช เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
การเรียนการสอนพระพุทธศาสนาในโลกตะวันตกมีมาตั้งแต่ยุคล่าอาณานิคมจากหลักฐาน ทางโบราณคดีพบว่าพุทธศาสนาไปถึงยุโป กรีก ตั้งแต่สมัยพุทธกาล ปรากฏหลักฐานว่ามีฝรั่งชาวกรีก มาบวชสมัยนั้นแล้ว https://winne.ws/n22864
พระศากยวงศ์วิสุทธิ์(อนิลมาน ธมฺมสากิโย) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศราชวรวิหารอาจารย์มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย (มมร) วิทยากรในเวทีระดับประเทศและนานาชาติเป็นชาวเนปาล
บวชสามเณรที่เนปาลและอุปสมบท ณ วัดบวรนิเวศวิหาร โดยมีสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก เป็นพระอุปัชฌาย์ ได้รับอนุญาตให้เป็นสัญชาติไทยเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2558
สำเร็จการศึกษาศาสนศาสตรบัณฑิตจากคณะสังคมศาสตร์ มมร , ระดับปริญญาโทด้านมานุษยวิทยาจากมหาวิทยาลัยตรีภูวัน ประเทศเนปาล, ระดับปริญญาโท ด้านมานุษยวิทยาสังคม จากวิทยาลัยไครสต์คอลเลจ มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ประเทศอังกฤษ
โดยทุนพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชรัชกาลที่ 9 พ.ศ.2537 และระดับปริญญาเอก ด้านมานุษยวิทยาสังคมจากมหาวิทยาลัยบรูเนล
ประเทศอังกฤษโดยทุนพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเช่นกัน สำเร็จในปี 2543
ปัจจุบันพระศากยวงศ์วิสุทธิ์รับนิมนต์เป็นอาจารย์พิเศษอยู่ที่มหาวิทยาลัยซานตาคลารา สหรัฐอเมริกาและมหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ
โอกาสนี้มติชน จึงสัมภาษณ์ถึงการเรียนการสอนพุทธศาสนาในโลกตะวันตก ซึ่งมีสาระสำคัญดังนี้
✿o ความเป็นมาของการสอนพุทธศาสนาในโลกตะวันตก
เรื่องการเรียนการสอนพระพุทธศาสนาในโลกตะวันตกมีมาตั้งแต่ยุคล่าอาณานิคมจากหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าพุทธศาสนาไปถึงยุโป กรีก ตั้งแต่สมัยพุทธกาล ปรากฏหลักฐานว่ามีฝรั่งชาวกรีกมาบวชสมัยนั้นแล้ว
ชื่อว่าพระธรรมรักขิตแต่พุทธศาสนามาบูมจริงๆ ในยุคล่าอาณานิคมเอเชีย โดยมีการขนวัตถุโบราณ ของสวยของมีค่า คัมภีร์ ใบลาน ไปศึกษา หาความหมาย เกิดความสนใจในแง่เนื้อหาธรรมะ
เลยทำให้พวกฝรั่งมีวิชา/แขนงหนึ่งที่เรียกว่าพุทธศาสน์ศึกษา เป็นการศึกษาพุทธศาสนาเชิงวิชาการ ไม่ใช่ในแง่ความเชื่อหรือศาสนา
ปีค.ศ.1830 เริ่มขนหนังสือจากวัดเอเชียศึกษาภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต ภาษาขอมตลอดจนศึกษาคัมภีร์โบราณที่ขนจากซีกโลกตะวันออกไป มหาวิทยาลัยในยุโรปในสมัยนั้นเช่น อังกฤษ เริ่มสอนภาษาบาลี
ตั้งแต่ค.ศ.1881มีการแปลพระไตรปิฎกเป็นภาษาอังกฤขณะที่ประเทศไทยซึ่งตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 ในขณะนั้นยังเป็นใบลานอยู่หรือแม้แต่เยอรมันและออสเตรีย ก็มีการสอนภาษาบาลีแล้ว เรียกว่าเริ่มมีการเรียน
การสอนพุทธศาสน์ศึกษาในมหาวิทยาลัยตั้งแต่สมัยนั้นแต่ในไทยการเรียนการสอนอยู่ภายใต้คณะปรัชญา/ศาสนาเพิ่งมาปรากฏคำว่าพุทธศาสน์ศึกษาเมื่อ 15-20 ปีที่ผ่านมา ขณะที่ฝรั่งใช้คำว่าพุทธศาสน์ศึกษา
โดยตรงและศึกษาในเชิงวิชาการมานานแล้วความต้องการอาจารย์สอนในยุโรปหรืออเมริกาค่อนข้างเยอะโดยเฉพาะช่วงหลังๆ มหาวิทยาลัยทั้งหลายต่างเห็นคุณค่าของศาสนามากขึ้นยิ่งความคิดเรื่องศาสนศึกษา
พัฒนาขึ้นในวงการศึกษาทุกศาสนามีการเรียนการสอนขึ้น แต่ก็ขัดแย้งกับความเป็นจริงของสังคมด้วยว่าพอวิทยาศาสตร์ก้าวหน้าหรือมีความเจริญก้าวหน้าของโลกศาสนาอื่นไม่สามารถตอบโจทย์ได้ เช่น โลกร้อน
โรคเครียดซึ่งเป็นปัญหาที่ร้ายแรงที่สุดในโลกศาสนาอื่นไม่สามารถหาคำตอบได้ แต่ฝรั่งกลับมาเจอคำตอบในพุทธศาสนาทำให้ในวงการศึกษา พุทธศาสนากลายเป็นศาสนาที่ศึกษาแบบกว้างขวาง
ไม่ได้ศึกษาในเชิงศาสน์ ไม่ได้ศึกษาในเชิงความเชื่อหรือปรัชญา แต่ศึกษาในเชิง ศาสตร์ หรือองค์ความรู้ทำให้มหาวิทยาลัยชั้นนำและมหาวิทยาลัยทั่วไป ถ้าไม่มีการเรียนการสอนพุทธศาสนา
ก็เสียรายได้และกระทบต่อความเจริญก้าวหน้าของมหาวิทยาลัยเพราะทุกมหาวิทยาลัย นักศึกษาแสวงหาคอร์สนี้ทำให้มหาวิทยาลัยในอเมริกาเริ่มเปิดคอร์สพวกนี้ มีการวิจัย เขียนตำรา
ด้วยเหตุที่มหาวิทยาลัยในต่างประเทศขาดแคลนบุคลากรในระดับที่ค่อนข้างมากอาตมาเลยถูกทาบทามตั้งแต่สมัยที่ยังเรียนปริญญาโท คณะมานุษยวิทยาสังคมที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ประเทศอังกฤษ
เรียนยังไม่จบก็ถูกหมายหัวจากอเมริกาแล้วความจริงระหว่างที่เรียนอยู่ที่เคมบริดจ์ ก็มีให้ไปช่วยสอนตามมหาวิทยาลัยต่างๆเพราะความขาดแคลนบุคลากรโดยเฉพาะผู้ที่มีความรู้ในพุทธศาสนาและสามารถถ่ายทอด
องค์ความรู้ให้เขาได้ในภาษาที่เขารู้เรื่องซึ่งเป็นเรื่องยากเพราะบางทีพวกเราอาจมีความรู้ในทางพระพุทธศาสนาแต่ไม่มีศิลปะในการถ่ายทอดและวิธีการถ่ายทอดติดรูปแบบไทยหรือเอเชียซึ่งระบบการศึกษา
ของฝรั่งรับไม่ได้เราติดในแง่ศรัทธานำ แต่ฝรั่งไม่เอาศรัทธานำ เขาเอาศรัทธาเป็นตัวท้ายศรัทธาเกิดขึ้นเองหลังจากศึกษาจนเกิดผลสัมฤทธิ์แล้วเขาเริ่มจากความสงสัยและความท้าทาย คือ มาจากปัญญา
และเมื่อศึกษาแล้วปฏิบัติตามจึงกลายเป็นความศรัทธาเกิดขึ้น
เมื่อความต้องการมีมากทำให้มหาวิทยาลัยต่างๆ เปิดคอร์สพุทธศาสน์ศึกษามากมายไม่ว่าจะเป็นที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ดอย่างที่มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด ตอนนี้เปิดหลักสูตรพุทธศาสนา
สำหรับบุคคลทั่วไป7 สัปดาห์เริ่มเรียนวันที่ 24 มกราคม 2560 หรือมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ก็มีสอนเช่นกัน แทบทุกมหาวิทยาลัยเปิดสอนหมดเพียงแต่บางแห่งอาจอยู่ภายใต้ภาควิชาศาสนศึกษาหรือบางแห่ง
มีภาควิชาพุทธศาสน์ศึกษาโดยตรงอย่างมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียเบิร์กลีย์ มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ดก็มีภาควิชาพุทธศาสน์ศึกษาและล่าสุดประเทศไทยได้จัดตั้งศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาเถรวาทในมหาวิทยาลัย
มิชิแกนสหรัฐอเมริกา ซึ่งถือเป็นครั้งแรกในโลกที่มีการจัดตั้งศูนย์ที่เจาะลึกเถรวาทเรียกได้ว่าเป็นความก้าวหน้าในการเรียนการสอนพระพุทธศาสนาในโลกตะวันตก
✿พระที่รับนิมนต์ไปสอนพุทธศาสนาในต่างประเทศ
พระที่ได้รับนิมนต์ไปสอนมีจำนวนน้อยอาทิ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)ยุคหนึ่งได้รับนิมนต์ไปเป็นอาจารย์พิเศษที่มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา, มหาวิทยาลัยเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก
ประเทศรัสเซียก็มีพระอยู่รูปหนึ่งไปเป็นอาจารย์สอนอยู่ หรืออย่างมหาวิทยาลัยบาธ อังกฤษก็มีพระศรีลังกาไปสอนเป็นอาจารย์ประจำอยู่ที่ภาควิชาปรัชญา ส่วนอาตมานั้นได้รับนิมนต์ให้ไปสอนที่มหาวิทยาลัย
ในอเมริกาตั้งแต่สมัยที่ยังเรียนอยู่ที่เคมบริดจ์แต่ช่วงนั้นอาตมายังไม่รับนิมนต์ เพราะช่วงที่ไปเรียนปริญญาโทและเอกนั้น ไปด้วยทุนพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ถ้าเรียนจบแล้วรับนิมนต์
ไปสอนเลยก็จะดูเหมือนเรามุ่งแต่ความเจริญก้าวหน้าของตัวเองมากเกินไป เลยไม่ได้ตอบรับและเจ้าประคุณสมเด็จพระสังฆราชเริ่มประชวรด้วย อาตมาเลยกลับมาถวายงานจนเจ้าประคุณสมเด็จพระสังฆราช
ประทับรักษาที่โรงพยาบาลดูเหมือนไม่สามารถออกจากโรงพยาบาลได้และขณะนั้นทางอเมริกาก็ยังตื้อให้ไปสอนอยู่เรื่อยเมื่อคณะแพทย์ถวายการรักษาและเจ้าประคุณสมเด็จพระสังฆราชเองตรัสว่า
ไม่ต้องอยู่ดูแลที่นี่แล้วให้เป็นหน้าที่ของคณะแพทย์ และให้อาตมาไปเผยแผ่ศาสนาดีกว่าอาตมาก็เลยรับนิมนต์ไปสอนที่มหาวิทยาลัยในอเมริกา
✿๐ที่มาของทุนพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9
เป็นพระประสงค์ของสมเด็จพระสังฆราชที่อยากให้อาตมาศึกษาต่อตอนจะไป ทรงทราบถึงพระกรรณของในหลวง รัชกาลที่ 9 อาตมาเลยทำหนังสือกราบบังคมทูลลาฯ ไปเรียนพระองค์ทรงรับสั่งถามถึงที่มาที่ไป
ของทุนพอทราบว่าสมเด็จพระสังฆราชจะประทานทุนให้เอง พระองค์เลยมีกระแสรับสั่งว่าไม่ต้องเดี๋ยวท่านจะพระราชทานเอง ก่อนที่จะเดินทาง 3 วัน ทาง ม.ล.ทวีสันต์ ลดาวัลย์ ราชเลขาธิการในขณะนั้น
ได้อัญเชิญเช็คพระราชทานมาให้และฝากพระราชกระแสมาว่า ไม่ต้องคิดว่าจะไปกี่ปี ให้ตั้งใจเรียนให้จบถ้าทุนทรัพย์ไม่พอ ก็ขอให้บอกเป็นทุนส่วนพระองค์ที่ทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานตลอดระยะ
เวลาที่อาตมาเรียนปริญญาโทและเอกที่อังกฤษรวมระยะเวลา 4-5 ปี ปีละประมาณ 15,000-16,000 ปอนด์ อาตมาเรียนปริญญาโทที่เคมบริดจ์1 ปีปริญญาเอกย้ายไปเรียนที่มหาวิทยาลัยบรูเนลเพราะอาจารย์
เคมบริดจ์แนะนำว่าอาจารย์ที่นั่นดูแลวิทยานิพนธ์ดีกว่าแต่ปีสุดท้ายที่เรียนปริญญาเอกไม่ได้ขอพระราชทานทุนจากในหลวงเพราะยังมีเงินพออยู่
✿๐พุทธศาสนาเจริญในโลกตะวันตก
สาเหตุที่ศาสนาพุทธไปเจริญในต่างประเทศเพราะเขาไม่ได้เรียนพุทธศาสนาเพื่อไปเป็น พุทธฝรั่งบอกว่าเรียนพุทธศาสนาเพื่อเป็น คริสต์ที่ดี เป็น มุสลิมที่ดี อย่างมุสลิมเขาบอกว่าเรียนพุทธศาสนาแล้ว
ทำให้เป็นมุสลิมที่ดีพวกคริสต์เรียนพุทธศาสนา ก็เป็นคริสต์ที่ดีจนปัจจุบันในบริบทอเมริกาเกิดชื่อกลุ่มใหม่ๆ ขึ้นว่า Jubu(Jewbu) หรือ Jewish Buddhist คือในแง่ของพิธีกรรมยังเป็น
ยิวอยู่
แต่วิธีคิดวิธีดำเนินชีวิตเป็นพุทธเช่นเดียวกับในหมู่คริสต์ เกิดคำว่า ChristBu ในแง่พิธีกรรมก็ยังทำตามคริสต์ไปแต่การปฏิบัติหรือการคิดเป็นแบบพุทธ
✿๐ฝรั่งคิดว่าพุทธศาสนาเป็นปรัชญา?
หลายศาสนาเป็นแค่ปรัชญาแต่พุทธศาสนาไม่ใช่ปรัชญา อย่างวิทยาศาสตร์ยังขึ้นอยู่กับกาลเวลาแต่พุทธศาสนาเป็นสัจธรรมที่ไม่มีเงื่อนไขของกาลเวลา พิสูจน์ได้ตลอดเวลา ปฏิบัติได้และเมื่อปฏิบัติแล้ว
รู้ได้ด้วยตัวเองชาวตะวันตกตื่นเต้นกับพุทธศาสนามาก เลยมีการเรียนการสอนพุทธศาสนามากแต่พวกเราชาวพุทธหรือชาวเอเชียพอเห็นเขาศึกษาก็ตื่นเต้น ฮือฮาว่าเขาจะมาเป็นพุทธซึ่งไม่ใช่
ที่เขาศึกษาไม่ได้จะไปเป็นชาวพุทธแต่ศึกษาเพื่อแก้ไขปัญหาชีวิตประจำวัน ฝรั่งใช้ทุกวิทยาการที่มีอยู่เพื่อพิสูจน์ยิ่งพิสูจน์ยิ่งปฏิเสธไม่ออก ยิ่งพิสูจน์ยิ่งเจอเพชร เช่นเมื่อ 10 ปีก่อนองค์การอนามัยโลก(WHO)
ศึกษาวิจัยทั่วโลกว่าพัฒนาการของโลกในอนาคตเป็นอย่างไรและมีโรคใดบ้างเพื่อดักปัญหาได้ถูก ปรากฏว่าโรคร้ายแรงที่สุดในปีค.ศ.2020 ไม่ใช่มะเร็งหรือเอดส์ แต่กลายเป็นโรคเครียดเพราะวิถีชีวิตเปลี่ยนไป
ฝรั่งพยายามค้นคว้ายาเพื่อแก้ไขแต่พบว่า ยา รักษาโรคเครียดได้แค่ชั่วคราวเพราะความเครียดเกิดจากวิถีชีวิตที่เราสร้างขึ้นไปๆ มาๆฝรั่งที่ศึกษาพุทธศาสนาก็เลยทดลองใช้วิธี การเจริญสติ(mindfulness)
จนตอนนี้ทางการแพทย์พัฒนาขึ้นเรียกว่าMBCT หรือ Mindfulness-based Cognitive Therapy คือการบำบัดจิตบนพื้นฐานของการเจริญสติหรือการบำบัดจิตแก้ไขเรื่องความเครียด ตอนนี้วงการแพทย์
ใช้การเจริญสติเป็นพื้นฐานในการแก้ไขปัญหาทุกอย่างพอทดลองด้วยการเจริญสติ ปรากฏว่าสามารถแก้ไขโรคต่างๆ หายเป็นปลิดทิ้ง ทั้งโรคจิตโรคเครียด โรคมะเร็ง สารพัดโรคหายหมด ด้วยเหตุนี้เขาจึงศึกษา
ลึกลงไปว่าทำไมแค่การนั่งสมาธิถึงสามารถแก้ไขในสิ่งที่ยา แก้ไขไม่ได้ พบว่า changeyour mind, change your brain คือ ฝึกจิตแล้วเปลี่ยนสมองได้ด้วยเหตุนี้ทางวิทยาศาสตร์พยายามศึกษาคำว่า จิต(mind)
ฝรั่งไม่มีคำว่าmind มีแต่ soul (อัตตา/ตัวตน) แต่พุทธศาสนาเชื่อว่าไม่มีตัวตนแต่มีจิต(mind) ที่สามารถบังคับตัวตนให้เป็นไปในสิ่งที่เราต้องการได้จิตเป็นสิ่งใหม่สำหรับฝรั่ง แต่ของเราพูดถึงจิตมากว่า 2,500 ปีแล้ว
เรารู้ว่าตัวตน(soul)ดำเนินตามจิต พอฝรั่งมาเจอจิตคือการรับรู้ทางพุทธศาสนา นั่นคือใช้อายตนะไปกระทบกับสิ่งข้างนอกแล้วเราทำปฏิกิริยากับสิ่งเหล่านั้นอย่างไรถ้าเรามีความรู้ความเข้าใจหรือมีตัว ปัญญา มาก
ปฏิกิริยาต่อสิ่งนั้นก็ออกมาในทางฉลาดแต่ถ้าเราปัญญาน้อย เราก็จะกลายเป็นเหยื่อกับสิ่งที่มากระทบนี่คือสิ่งที่พุทธศาสนาสอนมานานแล้ว
พุทธศาสนาจึงกลายเป็นวิชาพื้นฐานที่ทุกคนต้องเรียนอาตมาเคยถามนักศึกษาที่ลงเรียนกับอาตมาคือที่มหาวิทยาลัยซานตาคลาราที่อาตมาสอนอยู่เป็นมหาวิทยาลัยคริสตังแต่คอร์สพุทธศาสนากลับเป็นคอร์สที่
ป็อบปูลาร์มากที่สุดเวลามหาวิทยาลัยประกาศว่าอาตมาจะไปสอนเทอมไหน (วิชาเลือก 5 หน่วยกิต)ปรากฏว่านักศึกษาลงชื่อเรียนเต็มคลาส 35 คนภายใน 15 นาทีจนบาทหลวงที่เป็นเพื่อนฝูงกันถามว่าคุณมีดีอะไร
ทำไมถึงเต็มเร็วเพราะของเขาขยายเวลาแล้วขยายอีกก็ยังไม่เต็มอาตมาเคยเจอถึงขนาดที่นักศึกษามาร้องไห้อ้อนวอนขอเรียนด้วยความอยากรู้เลยถามนักศึกษาว่า ทำไมพวกคุณถึงคลั่งวิชาพุทธศาสนากันมาก
เขาตอบว่าวิชานี้ขาดไม่ได้เลย ถ้าขาดวิชานี้ ทำอะไรไม่ได้อย่างฝรั่งที่เรียนวิชาเอกจิตวิทยา บอกว่าถ้าไม่ได้เรียนพุทธศาสนาเท่ากับไม่รู้เรื่องจิตวิทยาเลย ตอนนี้กลายเป็นว่านักศึกษาที่เรียนวิชาทางแพทย์
ก็ต้องมาเรียนวิชานี้เป็นพื้นฐานก่อนถ้าไม่ได้เรียน เท่ากับวิชาอื่นๆ ที่เรียนอยู่ไม่สมบูรณ์
✿๐โรงเรียนและมหาวิทยาลัยสอนพุทธศาสนากันหมด?
โรงเรียนรัฐในอเมริกาสอนกันหมดอย่างเวสโคสท์เฉพาะที่รัฐแคลิฟอร์เนียซึ่งมีโรงเรียนรัฐประมาณ 200-300 โรง ปรากฏว่าทุกโรงเรียนสอนกันหมดเขาสอนเจริญสติ(mindfulness)ตั้งแต่ระดับอนุบาล
แต่บางที่เกรงว่าผู้ปกครองจะเข้าใจผิดว่าจะไปล้างสมองเลยเลี่ยงไปใช้คำว่า secularmindfulnesss เพราะถ้าใช้แค่คำว่าmindfulness ยังมีโทนศาสนาฝรั่งจึงพยายามบอกผู้ปกครองว่าเป็น mindfulness
ทางโลกความจริงสอนเหมือนพุทธศาสนาเพียงแต่ถ้าไปบอกว่าเป็นพุทธศาสนาเขาจะคิดว่ามีความเชื่องมงายเข้าไปด้วย ฝรั่งเลยพยายามเลี่ยงตรงนี้อาตมาเคยคุยกับเพื่อน ถามว่าทำไมถึงใช้คำว่า
mindfulness(เจริญสติ) ทำไมไม่ใช้คำที่กว้างกว่านี้คือ Mindful Awareness(สติสัมปชัญญะ) คือสติ(ความจำ)อย่างเดียว ไม่พอ แต่ต้องมีเงาของสติ คือ สัมปชัญญะ(ความรู้ตัว ) ด้วยตอนนี้เพื่อนเลยหันมาใช้คำใหม่
ว่าMindful Awareness
อย่างระดับอนุบาล วิธีการสอนให้เด็กนอนครูเอาตุ๊กตาวางที่อก แล้วให้เด็กดูว่าเกิดอะไรขึ้นกับตุ๊กตาเด็กเห็นว่าขยับขึ้นลงเมื่อเราหายใจเข้า-ออก คือของฝรั่งไม่ได้บอกว่าหายใจเข้า
พุท หายใจออก โธแต่ให้ดูสภาพตรงนั้น หรือให้ดูที่ท้อง คือเอาเวทนานุปัสสนามาพัฒนาให้เด็กเรียนหรือถ้าเด็กซน วิธีการสอนก็ให้เด็กนั่งล้อมวง ครูตีกลองแล้วบอกว่าถ้าหยุดเมื่อไรที่เต้นอยู่ท่าไหนก็ต้องหยุด
ท่านั้นเด็กทุกคนก็เต้น แต่ในขณะเดียวกันหูฟัง แล้วพอหยุดเสียงกล้อง ก็หยุดในท่านั้นนี่คือการฝึกเรื่อง รู้ตัว หรือไม่ก็ให้เด็กนั่งวงล้อม ครูตีระฆังแล้วบอกว่าถ้าใครไม่ได้ยินก็ให้ยกมือขึ้น เราจะเห็นว่าเด็กแต่ละคน
ได้ยินเสียงไม่เท่ากันความละเอียดของเสียงระฆังที่ค่อยๆ หายไปของแต่ละคนจะไม่เท่ากัน เป็นการฝึกจิตให้เป็นสมาธิฝึกให้เด็กจดจ่อโดยไม่จำเป็นต้องใช้วิธีการนั่งสมาธิ หลังเข้าคอร์สมีการสัมภาษณ์พ่อแม่ว่า
เด็กเป็นอย่างไรบ้างพ่อแม่บอกว่าตอนแรกคิดว่าเป็นเรื่องของศาสนา เลยกลัว ไม่อยากให้ลูกเรียนแต่พอลูกได้เรียนแล้ว รู้สึกสุดยอดมาก อย่างตอนที่ทะเลาะกับสามี กลายเป็นลูกที่บอกว่าให้ไปนั่งสมาธิ
หรือบางคราวลูกบอกว่าอย่าโกรธ ให้นับหายใจ 1,2,3 แล้วจะหายโกรธ คือกลายเป็นเด็กสอนพ่อแม่
✿๐เป็นอาจารย์สอนพระพุทธศาสนาในมหาวิทยาลัยชั้นนำของโลก
ตอนเรียนจบดอกเตอร์ใหม่ๆมาเป็นอาจารย์สอนที่ มมร จากนั้นมหาวิทยาลัยมหิดล(มม.)นิมนต์ให้ไปช่วยสอนวิทยาลัยศาสนศึกษา วิชาพุทธศาสนาเถววาทตามมาด้วยวิชาพุทธศาสนาในตะวันตก
การอ่านคัมภีร์นอกจากนี้มีสอนในเชิงปรัชญา สอนทรัพยากรมนุษย์ที่คณะสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, สอนนิติปรัชญาที่มหาวิทยาลัยขอนแก่นรวมถึงช่วยแก้ไขหลักสูตร
ในทางจิตวิทยาให้กับแพทย์ที่โรงพยาบาลศรีธัญญาสอนนักศึกษามหาวิทยาลัยมิชิแกนที่มาเข้าค่ายพุทธศาสนากับสิ่งแวดล้อมที่เนปาลแล้วจึงรับนิมนต์ไปสอนที่ต่างประเทศในปีค.ศ.2002
สมัยปีค.ศ.2002ที่รับนิมนต์ไปสอนที่มหาวิทยาลัยซานตาคลารา สหรัฐอเมริกานั้น นักศึกษาสนใจเยอะมากคณบดีเลยถามว่าเอาไหมเปิดสอน 2คลาสเลย เราก็บอกได้ไม่มีปัญหา ก็เลยสอน 2 คลาส แต่นักศึกษา
ก็ยังแน่นพออีกครั้งเราก็บอกว่าไม่ไหว สอนแค่วิชาเดียว ไม่พัฒนา จะทำให้สมองฝ่อคณบดีเลยถามว่าเปลี่ยนวิชาไหม อาตมาเลยไปคิดออกแบบหลักสูตรใหม่ เป็นว่า Buddhism and Globalization คือ
วิชาพุทธศาสนากับโลกาภิวัตน์ ยุคนั้นยังไม่เคยมีวิชานี้ แต่พอมาปี ค.ศ.2003-2004 วิชานี้มีอยู่ทั่วโลกแล้วแต่ตอนนั้นยังเป็นวิชาใหม่ อาตมาเองก็ไม่แน่ใจว่าจะทำได้ไหมก็เลยถามพวกอาจารย์ที่สอนพุทธศาสนา
ในมหาวิทยาลังดังๆทั้งหมดที่รู้จักกัน ส่งหลักสูตรไปให้เขาช่วยวิจารณ์ว่าที่เราออกแบบดีไหมทุกคนตอบกลับมาว่า ฉันก็ไม่สามารถที่จะทำให้มันดีไปกว่านี้ได้อาตมาก็เลยเปิดวิชาใหม่ เป็นแอดวานซ์คอร์สหรือ
พุทธศาสนาระดับสูงเป็นการประยุกต์พุทธศาสนา คือ มองโลกไม่ว่าจะเป็นเรื่องเศรษฐกิจ สังคม การเมืองเทคโนโลยีผ่านเลนส์พุทธศาสนา
ทุกวันนี้เป็นอาจารย์พิเศษสอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยซานตาคลาราสหรัฐอเมริกาและมหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ อาจารย์สอบวิทยานิพนธ์ให้กับนักศึกษาที่พม่าโดยที่ซานตาคลาราสอนอยู่ 2 วิชา
คือBuddhismIntermediate-level(พุทธศาสนาระดับกลาง) ด้วยความที่ซานตาคลารา เป็นมหาวิทยาลัยคริสตังจึงบังคับนักศึกษาทุกคนที่จบจากมหาวิทยาลัยนี้จะต้องผ่านวิชาศาสนา 3 ตัว (religious study)
ภายใน4 ปี คือ ศาสนาเบื้องต้น ศาสนาระดับกลางและศาสนาระดับสูง โดย 3 ตัวนี้จะเลือกเรียนตัวไหนก็ได้แล้วแต่ซึ่งมหาวิทยาลัยมีให้เลือก 20-30 ตัวเลือก โดยอาตมาสอนอยู่ระดับกลางคือ
BuddhismIntermediate-level และอีกตัวเป็นระดับสูง (advanced) คือ Buddhism and Globalization (วิชาพุทธศาสนากับโลกาภิวัตน์)ส่วนที่มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด อาตมาสอนระดับปริญญาเอก
ในแง่มานุษยวิทยาคือสอนวิชาพุทธศาสนาในประเทศไทยในเชิงวิชาการมองภาพรวมพุทธศาสนาในประเทศไทยจากมุมมองทุกอย่างทั้งจากข้อมูลดิบและวิพากษ์ข้อมูลดิบว่าทำไมถึงเป็นภาพอย่างนั้น
นอกจากนี้ยังเป็นคลังสมองให้กับสประชาชาติโดยสหประชาชนกำลังขับเคลื่อนการพัฒนายั่งยืน ก็ให้อาตมาเป็นคลังสมองไปให้ข้อมูลส่วนยูเนสโก อาตมาเป็นวิทยากรในเรื่องสิ่งแวดล้อม world economic forum
กราบขอบพระคุณเรื่องราวอันทรงคุณค่าจาก พระศากยวงศ์วิสุทธิ์ (อนิลมาน ธมฺมสากิโย)
✽✼✻✺