ค่างห้าสี (Pygathrix nemaeus nemaeus)ค่างห้าสีค่างห้าสี จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อันดับวานร เป็นค่างที่มีสีสรรต่าง ๆ ห้าสีตามชื่อ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Pygathrix nemaeus nemaeus จัดเป็นสิ่งมีชีวิตเพียงชนิดเดียวที่อยู่ในสกุล Pygathrix
ตัวและหัวมีสีเทา แต่ตรงหน้าผากมีสีดำออกแดง หนวดเคราสีขาว หางและก้นสีขาว ผิวหน้าสีเหลือง หน้าแข้งสีแดง ได้ชื่อว่าเป็นค่างที่มีความสวยที่สุดในโลก
มีความยาวลำตัวและหางรวมกัน 53-63 เซนติเมตร จัดอยู่ในบัญชีแดงของ สหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) ซึ่งเป็นสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์
ตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมียราวสองเท่า และมีขนเป็นพู่ที่เอวทั้งสองข้าง ซึ่งตัวเมีย นิสัยเงียบขรึมขี้อาย ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง พบในพรมแดนระหว่างประเทศลาวและเวียดนาม
อาศัยอยู่ในป่าดิบชื้นลึกและป่าที่ราบสูงซึ่งมีความสูง 200-1,400 เมตร จากระดับน้ำทะเล อาหารหลักได้แก่ ดอกไม้ ยอดอ่อนของใบไม้ แมลง รวมทั้งผลไม้บางชนิด จากการศึกษาพบว่าค่างห้าสีสามารถกินอาหารได้ถึง 450 ชนิด
อยุ่รวมกันเป็นฝูงเล็ก ๆ ราว 4-5 ตัว การสืบพันธุ์ไม่แน่นอน ตั้งท้องประมาณ 196 วัน หรือ 7 เดือนครึ่ง ออกลูกครั้งละ 1 ตัว โดยลูกค่างจะมีสีทอง
ในสถานที่เลี้ยง สวนสัตว์พาต้าในประเทศไทย เป็นสถานที่แรกที่สามารถเพาะขยายพันธุ์ค่างห้าสีได้เป็นแห่งแรกในโลก
นอกจากนี้แล้ว ค่างห้าสี ยังมีชนิดย่อย ออกไปอีก 2 ชนิด คือ
ค่างสี่สี (Pygathrix nemaeus cinerea Nadler, ค.ศ. 1997) เป็นค่างชนิดใหม่ที่เพิ่งถูกค้นพบในปี พ.ศ. 2540 นี้เอง มีรูปร่างหน้าตาคล้ายค่างห้าสี รวมทั้งพฤติกรรมที่คล้ายกัน แต่มีข้อแตกต่างคือ บริเวณสะโพกซึ่งเป็นสีเทา ไม่เป็นสีแดงเข้มเหมือนค่างห้าสี
ค่างสามสี (Pygathrix nemaeus nigripes Milne-Edwards, ค.ศ. 1871) เหมือนค่างห้าสีและค่างสี่สี เพียงแต่บริเวณสะโพกจนถึงหน้าแข้ง และขาหน้าเป็นสีดำเข้ม
พบทางภาคใต้ของเวียดนาม บริเวณรอยต่อกับชายแดนกัมพูชา ออกหากินในเวลากลางวัน ไม่ค่อยลงมาบนพื้นดินเท่าไหร่นัก ในธรรมชาติประชากรของค่าสามสีมีน้อยมาก เนื่องจากถูกทำลายถิ่นที่อยู่และผลกระทบจากสงครามเวียดนาม
ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สิริสวัสดิ์จันทรวาร สิริมานรมณีย์ค่ะ