ในเด็กเล็ก หากลองได้สัมผัสและลิ้มลองรสชาติของยาสีฟันเด็กแล้ว มันต้องมีบ้างแหละที่แอบกินเข้าไป แหม … มันก็ช่วยไม่ได้นี่นา มีทั้งรสสตอเบอรี่ รสส้ม รสบลูเบอรี่ รสชาติหวานๆถูกปากเด็กๆนักแล และเชื่อว่าตอนเด็กๆ คุณก็เคยลองชิมยาสีฟันกันทุกคนแหละ ใครที่บอกว่าไม่เค๊ยไม่เคยกิน บอกเลยว่า “อย่ามาเนียน” !

แต่ยาสีฟันเด็ก ก็มีให้เลือกอยู่หลายแบบเนอะ แต่แบบที่ผสมฟลูออไรด์นี่สิ เราจะเริ่มให้เจ้าแสบที่บ้านใช้เมื่อไหร่ดี ? เพราะหากเป็นยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ อาจะส่งผลให้เกิดการสะสมในร่างกายได้ ดังนั้นเรามาทำความรู้จักกับเจ้าฟลูออไรด์กันก่อนเลยดีกว่า !

ฟลูออไรด์คืออะไร ?
เชื่อว่าทุกคน ต้องรู้จักกับคำว่าฟลูออไรด์อย่างแน่นอน แต่ก็มีคนเพียงไม่กี่คนเท่านั้น ที่จะสามารถบอกได้ว่า ฟลูออไรด์คืออะไร และมีคุณสมัติช่วยในเรื่องของอะไร ดังนั้น เรามาเรียนรู้เกี่ยวกับเจ้าฟลูออไรด์ไปพร้อมๆกันเลยจ้า

ฟลูออไรด์เป็นแร่ธาตุชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับป้องกันฟันผุ มีทั้งแบบชนิดที่รับประทานได้ และฟลูออไรด์แบบเฉพาะที่ โดยฟลูออไรด์ชนิดแบบที่รับประทานได้นั้น จะถูกส่งผ่านกระแสเลือดไปสู่ฟัน (systemic fluoride) ฟลูออไรด์ชนิดนี้ได้จากอาหาร น้ำ และผลิตภัณฑ์เสริม คือ ยาเม็ดฟลูออไรด์ ยาน้ำฟลูออไรด์ จะมีประโยชน์มากในระยะการสร้างฟันที่อยู่ในเหงือกตอนที่ฟันกำลังขึ้น

ส่วนฟลูออไรด์เฉพาะที่ คือ กาใช้ฟลูออไรด์ให้สัมผัสกับฟันโดยตรง สามารถทำได้โดยการแปรงฟันด้วยยาสีฟันฟลูออร์ การใช้น้ำยาบ้วนปากผสมฟลูออไรด์ การเคลือบฟลูออไรด์โดยทันตแพทย์ หรือการขัดฟันด้วยสารฟลูออไรด์ มีประโยชน์สำหรับเด็กและผู้ใหญ่ที่มีฟันขึ้นแล้วโดยจะช่วยลดหรือชะลอการเกิดฟันผุ

ฟลูออไรด์สามารถป้องกันฟันผุได้จริงหรือไม่
ฟลูออไรด์สามารถป้องกันฟันผุได้ โดยฟลูออไรด์จะไปสะสมอยู่ในฟัน ทำให้ผลึกเคลือบฟันแข็งแรงมากขึ้นทนต่อกรดที่ทำให้ฟันผุมากขึ้น นอกจากนี้ฟลูออไรด์ยังช่วยให้ฟันทนต่อกรดที่ทำให้เกิดฟันผุ และส่งผลต่อแบคทีเรีย ลดการเกาะติดของคราบจุลินทรีย์บนผิวฟัน

เลือกยาสีฟันผสมฟลูออไรด์หรือไม่ผสม จะต้องคำนึงถึงอะไร ?
ควรเลือกยาสีฟันที่ผสมฟลูออไรด์ โดยจะต้องใช้ให้ถูกวิธีและเหมาะสมกับอายุของเด็ก ในเด็กอายุช่วง 6 ปี ควรเลือกใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ โดยพ่อแม่จะต้องบีบยาสีฟันขนาเท่าเมล็ดถั่วก็พอ และสอนให้แฟรงฟันโดยห้ามกลืนยาสีฟัน เด็กที่อายุต่ำกว่า 3 ปี ผู้ปกครองควรดูแลเด็กแปรงฟันอย่างใกล้ชิด ยาสีฟันที่เหมาะสำหรับเด็ก จะมีปริมาณฟลูออไรด์ต่ำกว่า 1,000 ppm อยู่ในช่วง 500 – 850 ppm ในประเทศไทยกำหนดให้มีฟลูออไรด์ในยาสีฟันได้ไม่เกิน 0.11% หรือ 1,100 ppm รูปแบบที่ใช้มี 2 ชนิด คือ โซเดียมฟลูออไรด์และโซเดียมโมโนฟลูออไรด์ฟอสเฟต ยาสีฟันไม่มีฟลูออไรด์คืออะไร เหมาะกับใคร ?
ยาสีฟันไม่มีฟลูออไรด์ หรือเราเรียกกันว่า ยาสีฟันเด็ก เนื่องจากเด็กยังไม่สามารถควบคุมในเรื่องของการกลืนได้ไม่ดีนัก โดยเฉพาะเด็กที่อายุต่ำกว่า 7 ปี อาจจะกลืนยาสีฟันที่ใช้ในแต่ละครั้ง ซึ่งผลเสียอาจจะทำให้ฟันตกกระแล้ว ถ้ากลืนมาก ๆ จะก่ออันตรายต่อร่างกายได้

ยาสีฟันไม่มีฟลูออไรด์จะไม่สามารถป้องกันฟันผุได้ เพียงแต่ช่วยให้ฟันและช่องปากสะอาดเท่านั้น ดังนั้น เมื่อเด็กรับประทานอาหาร ขนมหรือหลังจากดื่มนมคุณแม่ควรให้เด็กบ้วนปากหรือดื่มน้ำตาม ในเด็กทารก ควรใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำทำความสะอาดช่องปากเพื่อลดการเกิดเชื้อโรคสะสมในช่องปากได้

ยาสีฟันฟลูออไรด์ให้ลูกเริ่มใช้เมื่อไหร่ ?
ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ แต่สำหรับเด็กเล็กที่อายุต่ำกว่า 6 ปี ควรใช้ยาสีฟันขนาดเมล็ดถั่วก็เพียงพอ โดยเฉพาะเด็กในช่วงวัยก่อน 2 ขวบ เด็กจะยังควบคุมการกลืนไม่ได้ สามารถป้องกันการกลืนได้โดยการใช้ผ้าสะอาดคอยเช็ดยาสีฟันและฟองออกทันทีขณะที่แปรงฟัน

การรับฟลูออไรด์ต่อเนื่องไปนานๆ จะมีอัตรายหรือไม่ ?
สารฟลูออไรด์ เป็นสารบำรุงฟัน และป้องกันการเกิดฟันผุ แต่รับประทานได้ในขนาดที่พอเหมาะ กได้รับมากเกินไป อาจจะเกิดปัญหาฟันตกกระ (Dental fluorosis) เป็นสีขาวขุ่นจนถึงสีน้ำตาล หากร่างกายได้รับฟลูออไรด์มากเกินไป อาจจะเกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียร ท้องเสีย ปวดท้อง หรือกระหายน้ำ โดยจะเกิดหลังจากรับประทานฟลูออไรด์ 30 นาที – 24 ชั่วโมง หากเกิดอาการดังกล่าว ให้ดื่มนมหรือพายามอาเจียรออก หากยังรู้สึกไม่ดี แนะนำให้รียปรึกษาแพทย์ค่ะ
ข้อควรระวังในการใช้ฟลูออไรด์ให้ปลอดภัยกับเด็ก
เก็บยาสีฟันฟลูออไรด์ให้พ้นมือเด็ก ใช้ยาสีฟันเด็กในปริมาณน้อย เท่าเมล็ดถั่วเขียวก็พอ ยาอมบ้วนปากผสมฟลูออไรด์ ไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 6 ขวบ ผู้ปกครองควรดูแลเด็กขณะแปรงฟันหรือใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์