ขี้เหล็ก

......

ชื่อสามัญ Siamese senna, Siamese cassia,

 Cassod tree, Thai copperpod จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว

ชื่อท้องถิ่น ขี้เหล็กแก่น ขี้เหล็กบ้าน ผักจี้ลี้ ยะหา

ขี้เหล็กใหญ่ ขี้เหล็กหลวง ขี้เหล็กจิหรี่

เดิมเป็นไม้ในบริเวณเอเซีย ในประเทศไทย มีปลูกทุกจังหวัด

ส่วนของดอกและใบขี้เหล็ก ใช้เป็นอาหาร

 ในหลายประเทศ ไทย พม่า อินเดีย และมาเลเซีย

 จัดเป็นอาหารพื้นบ้าน ขนานแท้ของไทย

ที่นับวันจะมีคนกินเป็นน้อยลง

เนื่องจากเป็นผัก ที่มีรสขม ชื่อไม่น่ากิน

ทั้งดอกตูมและใบอ่อน มีแคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก

เส้นใยอาหาร เบตาแคโรทีน และมีวิตามินสูง

ดอกขี้เหล็กถือว่า มีวิตามินสูงสุดในบรรดาผักพื้นบ้านไทย

 คือสูงถึง 484 มิลลิกรัม ต่อ 100 กรัม

ของส่วนที่กินได้ นับเป็นผักที่ช่วยสร้างภูมิต้านทาน

 ป้องกันหวัดในหน้าฝน ได้เป็นอย่างดี

ดอกและใบของขี้เหล็ก มีรสขม

ก่อนจะปรุงเป็นอาหาร ต้องนำไปต้ม

และคั้นน้ำออก ประมาณ 2-3 ครั้ง

กระบวนการต้มนี้ ทำให้วิตามินซีและวิตามินบีหลายชนิด

ในใบขี้เหล็ก แทบไม่หลงเหลืออยู่

เคล็ดลับการต้มให้จืดเร็ว เพื่อสงวนคุณค่าสารอาหารไว้

คือให้ใส่ลูกมะแว้งต้น หรือมะเขือพวงลงไป

ในหม้อต้มขี้เหล็ก ขณะน้ำเดือด ต้มสักครู่แล้วรีบตักขี้เหล็กขึ้น

 ล้างด้วยน้ำเย็น ก่อนนำไปปรุงอาหาร

ตำราการแพทย์แผนไทย ใช้แก้อาการท้องผูก

 ใช้แก้อาการนอนไม่หลับ ขับเสมหะ ขับปัสสาวะ บำรุงโลหิต

 และลดความดัน ใบขี้เหล็กมีสาร Anthraquinones

ที่มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ และเป็นยาระบายอ่อน ๆ

ส่วนใบอ่อนและดอกตูมมีสาร Anhydrobarakol

ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง

ช่วยให้รู้สึกสงบ คลายเครียด และหลับง่ายขึ้น

ขี้เหล็ก เป็นไม้ยืนต้นสูงประมาณ 8-15 เมตร

 ลำต้นมักคดงอ เปลือกมีสีเทาถึงน้ำตาลดำ

แตกเป็นร่องตื้น ๆตามยาว แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มแคบ

ส่วนลักษณะของผลขี้เหล็ก มีลักษณะเป็นฝักแบน

กว้าง 1.4 เซนติเมตร ยาว 15-23 เซนติเมตร

มีความหนามีสีน้ำตาล มีเมล็ดหลายเมล็ด

เสริมนิดนะคะและอย่าลืม คนที่เป็นโรคตับ

และไวรัสตับอักเสบทุกตัวไม่ควรกินขี้เหล็กนะคะ

  เพราะเขามีฤทธิ์เดชทำร้ายตับได้ค่ะ 

 ส่วนคนไม่เป็นโรคเกี่ยวกับตับ รับประทานเต็มที่ไปเลยค่ะ

































ขอบคุณที่มา fb. Siriwanna Jill
ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพค่ะ