ชายร้อยปีผู้ปีนออกทางหน้าต่าง แล้วหายตัวไป
The Hundredd-Year-Old Man Who Climbed
Out of the Window and Disappeared

Jonas Jonasson เขียน
นพดล เวชสวัสดิ์ แปล









หนังสือชื่อเรื่องย๊าวยาวเล่มนี้อ่านแล้วอารมณ์ดีอย่างเหลือเชื่อ มีอารมณ์ขันเหลือเฟือ นึกไม่ถึงว่าจะมีหนังสือที่เล่าเรื่องง่าย ๆ อ่านง่าย จินตนาการพิลึก ๆ ที่คิดไม่ถึง หัวเราะไปได้เรื่อย ๆ ขำความคิดแจ่มแจ๋วของชายชราอายุ 100 ปีคนนี้

ใช่แล้ว...อัลลัน ชายชราอายุครบ 100 ปีวันนี้กำลังเปิดหน้าหน้าห้องพักที่บ้านพักคนชรา ก้าวข้ามหน้าต่างออกไป ด้วยคิดว่าไม่อยากตายที่บ้านพักสุดท้ายหลังนี้ อยากไปตายที่อื่น สถานที่อื่น เวลาอื่น เขาเหลือเวลาอีกไม่กี่ชั่วโมงเพราะผู้อำนวยอลิซ ขี้โมโหจะจัดงานฉลองวันเกิดให้เขา อะไรจะเกิดขึ้นถ้าเขารู้ว่า อัลลัน เจ้าของวันเกิดหายตัวไป

อัลลัน ชายชราอายุร้อยปีกับกระเป๋าลากหนึ่งใบ เขาลากสังขารและกระเป๋าไปที่สถานีเพื่อหารถโดยสาร ไปไหนก็ได้เท่าที่เงินในกระเป๋าจะพาไปได้ เจอไอ้หนุ่มผมบลอนด์ผมยาว ผมเหนียวเหนอะหนะ มีหนวดหร็อมแหร็ม สวมเสื้อแจ๊กเก็ตยีนที่มีตัวอักษรว่า 'ไม่อีกแล้ว' ข้างหลังเสื้อ

เจ้าหนุ่มปวดอึ แต่ติดที่กระเป๋าใหญ่เกินกว่าจะลากเข้าไปในห้องน้ำด้วย มาเจออัลลัน ที่เอ่ยปากจะเฝ้ากระเป๋าให้และบอกไอ้หนุ่มว่า รีบ ๆ ไปทำธุระเถอะ เดี๋ยวจะเฝ้าให้ กลายเป็นว่า อัลลันนึกสนุกลากกระเป๋าของไอ้หนุ่มขึ้นรถโดยสารไปด้วย แสบจริง ๆ เลยลุง เจ้าคนขับรถก็ช่วยยกกระเป๋าที่เพิ่งขโมยมาขึ้นรถให้อีก จากนั้นแกก็นั่งรถไปยังจุดหมาย แต่เกิดลงกลางทางไปเจอเพื่อนใหม่ชื่อ ยูเลียสพ่อค้าเสาไม้วัย 70 ปี เกิดถูกคอไปนั่งก่งก๊งบรั่นดีและเล่าความหลังว่าทำอะไรต่อมิอะไรที่ผ่านมาในชีวิต

อัลลันเกิดครอบครัวชนชั้นกรรมาชีพ ออกโรงเรียนตั้งแต่สิบขวบไปทำงาน แม่ตายตอนเขาอายุสิบห้า พ่อผู้มีวิสัยทัศน์ บ้าการเมือง ฝักใฝ่ลัทธิสังคมนิยม เดินทางไปรัสเซียเพื่อโค่นล้มพระเจ้าซาร์ ปกป้องพวกบอลเชวิก ผู้คนที่นั่นอ่านหนังสือไม่ออก เหมือนจะบอกผ่านมายังทุกสังคมที่รัฐบาลไม่ต้องการให้คนอ่านหนังสือออก ไม่สนับสนุนเรื่องการศึกษา เขายังปักหลักไล่เลนิน เขาบอกเล่าเรื่องสงครามที่มีไปทั่วโลกจนกลายมาเป็นสงครามส่วนตัวระหว่างเขา ระหว่างใคร แต่พ่อของอัลลันตายแบบที่ภรรยาของเขาสบถว่า ตายแบบจ้าดง่าว แกจะตายให้มันง่าวน้อยกว่านี้ไม่ได้รึ ส่วนอัลลันโตเป็นหนุ่มก็สนใจเรื่องการทำชนวนจุดระเบิดในเหมืองหินของเขา มีเหตุโดนจับแบบบังเอิ๊ญและปรักปรำหาความผิดให้เขาไม่ได้ แต่ก็ถูกจับไปทำหมัน ถูกส่งตัวไปบำบัดในโรงพยาบาลโรคจิต อ่านหนังสือในคลินิกจนหมดทุกเล่ม อยากเห็นนิโกรตัวเป็น ๆ เขาอยู่ที่นี่สี่ปีก่อนกลับคืนสู่สังคม

ส่วนยูเลียสนั้นเคยเป็นผู้รับเหมาทำเสาไฟ โกงขนาดของต้นไม้ที่ทำเสาไฟ ขึ้นชื่อว่าโกง โกงเล็กโกงน้อยพระเจ้าก็ไม่เข้าข้าง วันที่เกิดเสาไฟล้ม ความจริงเปิดเผย เขาถูกตราหน้าว่าขี้โกงแต่นั้นมา

ขณะที่สองเฒ่านั่งเล่าความหลัง ไอ้หนุ่มผมยาวที่มีเสื้อโลโก้ว่า 'ไม่อีกแล้ว' ออกจากสุขาก็ไม่สุขารมณ์เพราะรู้ว่าโดนตาเฒ่าอัลลันขโมยกระเป๋า ฉันขำตอนอัลลันขโมยกระเป๋านั่นมาก เขาแค่นึกสนุก แต่ไอ้หนุ่มไม่สนุก ตามล่าลุง เราก็ตื่นเต้นตามเพราะแกเดินก็ยังไม่ค่อยจะไหว ลากกระเป๋าสองใบใหญ่ ๆ แล้วเจ้าหนุ่มผมยาวก็ตามมาเจอ แต่ก็เสียท่าลุง โดนจับยัดตู้แช่อุณภูมิต่ำกว่าจุดเยือกแข็งทั้งคืนเพราะอัลลันกับยูเลียสเมาเละทั้งคู่

เรื่องราวจะเป็นยังไง ขอไม่เล่า ทั้งของในกระเป๋าที่ขโมยมาและเจ้าหนุ่มผมเหนียวเหนอะหนะ หนึ่งในแก๊งค์ 'ไม่อีกแล้ว'นี้

เอาล่ะสิ...พอถึงเวลางานฉลองวันเกิดของอัลลันใกล้เข้ามา อลิซ ผู้อำนวยการบ้านพักคนชราโมโหหนักเมื่อรู้ว่าอัลลันหนี ปิดข่าวยังไงก็ไม่มิด ถึงเวลาตามหากันจ้าละหวั่น

เรื่องราวที่เล่าเรียบ ๆ เรื่อย ๆ แต่ฮากับมุกซื่อใสจนกลั้นหัวเราะไม่อยู่ มันคลาสสิกมาก ฉันขอข้ามเรื่องการดูแลผู้ชราวัย 100 ปีนี่ว่าจะอยู่ยังไง ช่วยเหลือตัวเองยังไงและใครจะมีอายุยืนแบบนี้ได้จะต้องปฏิบัติตัวยังไง สังคมรองรับพวกเขายังไงหรือเรามีวิธีการรับมือกับการที่เราอายุยืนยังไง เอาไว้เขียนคุยกันอีกที

ฉันเพียงสนใจการเขียน การเล่าเรื่องที่มีชีวิตชีวา มีเรื่องราวสารพัดที่เหมือนจะเป็นไปไม่ได้ ความคิดพิลึกกึกกือจากสมองแจ่มใสของชายวัยชรามิใช่คนแก่หงำเหงอะคนนี้ ฉันสนใจบรรดาสิ่งใด ๆ ในโลกที่ว่า อะไรจะเกิด ก็ต้องเกิด ... ลุงแกอยากทำอะไรก็ทำเลย อ่านแล้วอารมณ์ดี มีแรง เขาเขียนได้ยังไงนะ

บางคนมีเรื่องเล่าที่ควรค่าแก่การเล่าเพราะมันคุ้มค่าแก่การรับฟัง การจะเขียนเรื่องจริง เรื่องส่วนตัวนั้นฉันไม่รู้สึกรังเกียจ ไม่ต้องมาดูถูกว่ามันไม่ใช่วรรณกรรม เหมือนหนังดี ไม่จำเป็นต้องออสการ์ หนังเล็ก ๆ น่าดูมีมากมายมันแล้วแต่ผู้เสพด้วย เหมือนที่ฉันสนใจงานเขียนทั้งเรื่องจริงและนิยายในแง่ที่ว่า เล่ายังไงให้น่าอ่าน น่าฟัง มีสาระ ความผิดพลาดที่เป็นบทเรียน ความดีงามหรืออะไรต่อมิอะไรที่เป็นประโยชน์กับผู้อ่าน ดีทั้งนั้น แต่ด้วยวัยนี้ของฉัน เลือกอ่านหนังสือที่ชอบและโชคดีที่มีหนังสือที่ชอบให้อ่านมากมาย

ขอบคุณค่ะ
ภูพเยีย