โอลิมปัส บอดี้ แคป เลนส์ 15 มม f/8.0
มันคือฝาปิดบอดี้กล้อง ที่ถ่ายรูปได้

ถ้าไปหาเลนส์ Olympus Body Cap Lens 15mm f/8 ในแคตาล็อกเลนส์ของโอลิมปัสในหมวดเลนส์ละก็ ผิดที่นะครับ โอลิมปัสจัด BCL-1580 ไว้ในหมวดอุปกรณ์เสริมต่างหาก
และถ้าอยากจะได้ภาพอันงดงามเปี่ยมไปด้วยคุณภาพอันสมบูรณ์แบบทางออพติกส์จากเลนส์ ให้มองข้ามมันไปได้เลย เจ้านี่มันไม่ใช่อะไรแบบนั้น โปรดสังเกตว่ามันใช้ชื่อ Olympus Lens ไม่ใช่ Zuiko นั่นก็บอกถึงคุณภาพได้ประมาณนึงแล้ว

ถ้าจะให้เทียบให้ใกล้เคียงที่สุด มันจะใกล้กับเลนส์ของกล้อง Lomo, Holga, Lens Baby และบรรดากล้อง toy ทั้งหลายแหล่มากกว่า ไม่ค่อยคล้ายกับเลนส์กล้องดีๆ มียี่ห้อสักเท่าไหร่ ดูจากคะแนน DxOMark ได้ 2 คะแนน (ถึง 6 คะแนน ถ้าได้กล้องเซ็นเซอร์ดีๆ อย่าง E-P5 มาช่วย) ในขณะที่เลนส์พื้นๆ สามพันกว่าบาทอย่างแคนอน 50mm f/1.8 ยังได้ที่ 18 คะแนนกันเป็นอย่างต่ำ ดังนั้นอย่าไปหวังคุณภาพของภาพจาก BCL-1580

ที่จริงมันคือฝาพลาสติกปิดบอดี้ ที่มีเลนส์ทางยาวโฟกัส 15 mm ช่องรับแสงคงที่ f/8 อยู่ด้วย
ตัวเลนส์ประกอบไปด้วยชิ้นเลนส์เล็กๆ 3 ชิ้น ปรับโฟกัสด้วยคานเลื่อน พร้อมกับใช้เลื่อนปิดหน้าเลนส์ไปในตัว ไม่มีวงจรไฟฟ้า ไม่มีขั้วสัมผัส ไม่มีกระเดื่องกลไกอะไรที่จะสื่อสารกับกล้องทั้งสิ้น และไม่มีวิธีปรับช่องรับแสงเป็นค่าอื่น
สำหรับกล้องโอลิมปัสที่มีระบบกันสั่นในกล้อง หากจะให้ระบบกันสั่นในตัวกล้องทำงานได้ไม่ผิดพลาด ต้องไปกำหนดทางยาวโฟกัสในเมนูกันสั่นเอาเอง ให้กล้องรู้ก่อนว่าต้องทำงานอย่างไรกับเลนส์นี้

ส่วนการโฟกัส ถ้าตั้งคานโยกไว้ที่ตำแหน่ง hyper focal ระยะชัดจะครอบคลุมตั้งแต่ประมาณเมตรนึงไปสุดสายตา แต่แจ่มๆ คมๆ หวังผลได้เลย ก็สักเกือบๆ สองเมตรถึงสิบกว่าเมตร จุดที่ไกลกว่านั้นมันก็ชัดพอควร แต่จะไม่ค่อยคมเท่าไหร่ ผมว่าถ้าถ่ายวิว หรืออะไรระยะไกลสิบกว่าเมตรขึ้นไป เลื่อนคานปรับโฟกัสไปที่ infinity เลยภาพจะดีขึ้นนิดนึง ส่วนถ่ายอะไรใกล้ๆ สักไม่เกินวา ก็เลื่อนคานปรับโฟกัสมาใกล้ๆ ก็ได้ ภาพจะได้ชัดขึ้น ระยะโฟกัสใกล้ได้สุดของเลนส์ (รวม DoF) ประมาณเกือบๆ ฟุต
เลนส์มุมกว้างช่องรับแสงแคบ ได้ระยะชัดลึกมากมายขนาดนี้ บวกกับสไตล์ของเลนส์ที่ไม่ได้เน้นเรื่องคุณภาพทางออพติกส์มากนัก ควรตัดปัญหาและความยุ่งยากใดๆ โดยตั้งคานโฟกัสไว้ที่ตำแหน่ง hyper focal อย่างเดียวจะเหมาะกว่า ยังไงเวลาเราเอาไปถ่ายหมาหน้าบ้าน ภาพมันก็ชัดถึงดวงจันทร์อยู่แล้ว เอาพลังสมองไปใช้กับเรื่องความคิดสร้างสรรค์ดีกว่า




There is only you and your camera. The limitations in your photography are in yourself.
-- Ernst Haas --






คุณภาพ

เลนส์ให้ภาพที่ดีมากอย่างน่าแปลกใจแถวๆ กลางภาพ อัตราการแยกเส้นระดับ 1,500 lpm เอาไปเบียดไหล่กับเลนส์โปรในยุคฟิล์มก็ยังไหว ดีเกินไปด้วยซ้ำถ้าจะจัดเป็นเลนส์สำหรับงาน Lo-fi photography
ถ้าต้องการคุณภาพกันจริงๆ ภาพโดยรวมก็พอจะพึ่งพาอาศัยในยามจำเป็นได้อยู่ เพียงแค่เวลาที่ต้องถ่ายอะไรที่เป็นจริงเป็นจัง ต้องพยายามจัดส่วนสำคัญอยู่กลางภาพเข้าไว้ เพราะคุณภาพทางออพติกส์จะตกต่ำอย่างมาก หากพ้นกลางภาพไป
ความคมชัด รายละเอียด อัตราการแยกเส้น chromatic aberration, barrel distortion, light fall-off ที่ระยะประมาณครึ่งทางจากศูนย์กลางภาพเป็นต้นไป จะแย่ลงจนเห็นได้ชัด และระวังการถ่ายภาพย้อนแสงแรงๆ เพราะมันไม่สามารถควบคุม flare ให้อยู่ในขอบเขตจำกัดได้ หากแสงกระทบหน้าเลนส์เต็มๆ แสงแฟลร์จะลามไปครึ่งค่อนภาพได้
อีกอย่างหนึ่งคือเลนส์ตัวนี้ให้ภาพที่สีค่อนข้างจืด และคอนทราสต่ำนะครับ ยิ่งถ้าแสงน้อย สีจะยิ่งหมองหม่นมาก เป็นเลนส์ที่ไม่ค่อยจี๊ดจ๊าด จัดจ้านเหมือนเลนส์โอลิมปัส เลนส์ toy หรือโลโม่ทั่วไป เหมือนว่าภาพมันจะออกแนวมัวๆ นัวร์ๆ เหมือนกล้องโบราณ สไตล์ตะวันตก มากกว่าสีสันจัดจ้านแบบตะวันออกของกล้องโลโม่ อีกอย่าง เลนส์มันไม่ได้เน้นเรื่องถ่ายให้ภาพสวย ใส คมชัด นะครับ ดังนั้นอย่าไปใส่ใจคุณภาพมันมาก ต้องยอมรับในข้อจำกัดของมันก่อน ถึงจะใช้ได้สนุก





Do not mistake sharpness for truth, and burnish for finish.
--Peter Henry Emerson--





พูดถึงการใช้งาน

บอดี้แคปเลนส์ มันมีที่ใช้หลักๆ อยู่สองสามอย่าง นอกจากใช้เป็นฝาปิดบอดี้ ก็ใช้เป็นเลนส์ติดกล้อง ถ่ายง่าย พกง่าย ซุกๆ ไว้ในกระเป๋าสะดวกดี เอาไว้สำหรับเวลาไม่ได้ตั้งใจไปถ่ายรูป แต่ติดไว้เผื่อฉุกเฉินยังไงก็ได้ภาพมาถ้ามีเหตุจำเป็น ถึงจะไม่ดีเท่าเลนส์คิท แต่มันก็พกง่ายกว่ากันเยอะ และได้รูปดีกว่ากล้องจากโทรศัพท์มือถือแหละ

หากจะเอาไปถ่ายภาพที่ต้องการคุณภาพเช่นเดียวกับเลนส์แบบอื่นๆ ก็ทำได้พอไหวไม่เลวร้ายครับ แต่ช่องรับแสงมันคงที่ ทางยาวโฟกัสคงที่ คุณภาพทางออพติกส์มีข้อจำกัดเยอะ ถ้าจะรีดคุณภาพกันก็ต้องพึ่งพาความเข้าใจในอุปกรณ์ และความสามารถทางการถ่ายภาพ เพิ่มอีกหน่อย

การเปิดรับแสงเวลาใช้กับกล้องโอลิมปัสปรับถ่ายได้ทุกโหมดแหละ แต่จะปรับไปอย่างไรในทางปฏิบัติกล้องมันจะทำตัวเป็นโหมด A กับ M ที่ตั้ง f/8 ค้างไว้อยู่ดี
ปล่อยให้เราควบคุมค่าเปิดรับแสงได้ 2 ค่าคือ ISO และ shutter speed
หากเปิดระบบ Auto ISO ให้ทำงาน จะได้โหมด A ที่ทำงานเหมือน P กล้องจะพยายามรักษาความไวชัตเตอร์ที่ 1/100 ขึ้นไป ก็จะสะดวกมาก ไม่ต้องไปสนใจอะไรเลยเล็งแล้วกดอย่างเดียว และถ้า Auto ISO ใน โหมด M ก็จะทำงานเหมือน S ด้วย


แต่งานที่ผมว่าเหมาะกับเลนส์นี้มากๆ คือใช้งานมันเป็นเลนส์ Toy สำหรับการถ่ายภาพประเภท digital lo-fi photography เพื่อทำภาพอย่าง Pixlr-o-matic คาเมร่า360 อินสตาแกรม ใช้เป็นกล้องทอย กล้องโลโม่ ทำงานเอ็กซ์เพรสชั่นนิสม์ แอ็บสแตร็ก หรือที่มีการย้อมสี ใส่เกรน ภาพฟุ้งๆ ไม่คมชัดมาก โดยรวมคือภาพประเภทที่คุณภาพทางออพติกส์ไม่ได้เป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด

แต่ตามครรลองของการถ่ายภาพแบบ low fidelity ควรตั้งออโต้ให้มากที่สุด อย่าขยันปรับกล้องเอง ปิดระบบกันสั่น ปิดระบบลดน้อยส์ทุกระบบทั้ง NR/NF ใช้ Auto WB, วัดแสง ESP ลด sharpness ลงมาให้สุด จะตั้ง Auto ISO เพิ่ม default ISO สูงๆ และกำหนดเพดานความไวแสงสูงสุดขอบไปเลยก็ได้เพื่อเรียกเกรนให้ขึ้นเยอะๆ แล้วถ่ายในโหมด M หรือ S กำหนดความไวชัตเตอร์สูงๆ
หรือจะตั้งที่ ISO ต่ำๆ ค้างไว้ เพื่อใช้ P หรือ A ที่ความไวชัตเตอร์ช้าๆ หากต้องการ blur effect ก็ได้ แล้วแต่แนวทางที่ต้องการ

จะใส่ art filter ตอนถ่ายเลย หรือจะถ่าย RAW มาใส่ทีหลังก็ได้ตามถนัด หากจะไม่ใส่อาร์ตฟิลเตอร์ อย่างน้อยก็ควรปรับแสงสีคอนทราสเพิ่มสักหน่อย อย่าเอาภาพดิบๆ เดิมๆ มาใช้ เพราะภาพจากเลนส์นี้มันจืดชืด น่าเบื่อเหลือหลาย

ควรถ่ายด้วยโหมดออโต้ ใช้ไฮเปอร์โฟกัล แล้วไม่ต้องคิดเรื่องเทคนิค ปล่อยให้กล้องจัดการให้ ไม่ต้องปรับอะไรเอง อย่าไปสนใจกล้อง สนใจสิ่งที่อยู่ตรงหน้าที่กำลังสื่อสารกับเรา หันกล้องไป กะๆ เอาแล้วกดชัตเตอร์ไปเรื่อยๆ ไม่ต้องรีบดูรูป เปิดจอเท่าที่จำเป็น ไม่ต้องดูรูปก่อนถ่าย และหลังถ่ายทุกรูปก็ได้ ชดเชยแสงตามสัญชาติญาณ ไม่จำเป็นต้องให้ถูกต้องสมบูรณ์แบบทางเทคนิค เพราะ technical perfection เป็นสิ่งสุดท้ายที่ควรจะนึกถึง





A camera has interesting ideas of its own.
-- John Szarkowski--




สรุปท้าย

เลนส์คุณภาพพื้นๆ แต่มีบุคลิกเฉพาะตัวที่น่าสนใจ ค่อนข้างใช้งานเฉพาะกิจไปสักนิด เหมาะเอาไว้ใช้ถ่ายสนุกๆ หากซื้อได้ราคาแถวๆ พันห้า ไม่ใช่สองพันเหมือนราคาตั้ง ก็น่าจะหาติดกระเป๋ากล้องไว้ เผื่อเอาไว้ปิดบอดี้ หรือเอาไว้ใช้ตอนฉุกเฉินด้วยก็ได้
เหมาะมากสำหรับการถ่ายภาพในแนวสร้างสรรค์ ถ้าให้เลือกอุปกรณ์ถ่ายภาพใดๆ สักชุดเพื่อทำงานศิลปะแนวนี้ ผมคงจะเอากล้อง micro Four Thirds แบนๆ บางๆ ยี่ห้ออะไร รุ่นไหนก็ได้ ที่พกง่ายๆ ใช้ง่ายๆ และจากบรรดาเลนส์ทั้งหมดที่มีในโลก ผมจะเลือก Body Cap Lens 15 mm f/8 นี่แหละ.





The goal of art was the vital expression of self.
--Alfred Stieglitz--





Gallery
https://www.facebook.com/dhapana/media_set?set=a.10202233100337594.1073741847.1492667919&type=3


ประกาศลิขสิทธิ์
บทความนี้ และรูปในแกลเลอรี่ที่อ้างถึง เป็นลิขสิทธิ์ของ Nick Dhapana อนุญาตให้เผยแพร่ จำหน่าย จ่ายแจก ดัดแปลง อ้างอิง ส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือทั้งหมด ได้ เพื่อการค้า การกุศล เพื่อสาธารณะประโยชน์ และเพื่อส่วนตัว ได้โดยอิสระ แต่ทั้งนี้ต้องไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆ กับเว็บบอร์ด pantip.com
โดยอ้างอิงที่มาบทความมาที่เฟสบุ๊คนี้ ตามสัญญาอนุญาตใช้งาน Creative Commons: Attribution เวอร์ชั่นล่าสุด