การเดินทางของฉันเริ่มเดินช้าลงตั้งแต่เมื่อไหร่ไม่รู้ รู้เพียงว่าขอใช้เวลาสักหนึ่งวัน เพื่อเอื่อยเฉื่อยกับสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัว ไม่ว่าจะเป็นร้านค้า ถนนหนทาง ผู้คน ซึ่งแตกต่างกันออกไปตามแต่ละจังหวัด หากเรามีเวลามากพอที่จะได้อยู่ และสัมผัสมันด้วยรอยยิ้ม สถานที่นั้นก็จะมอบรอยยิ้มให้เราคืนกลับมาเช่นกัน

บ้านเก่า เมืองก่อน

ย้อนเวลากลับไปราว 100 ปี ย่านท่าหลวง แห่งนี้ที่ที่ฉันกำลังเดินอยู่ เป็นแหล่งศูนย์กลางการค้าของเมืองจันทบูร มีท่าเรือจอดเรือค้าขายหลายแห่ง ถนนสายแรกที่สร้างขึ้นคือ ถนนริมน้ำ มีกลุ่มอาคารบ้านเรือนที่แต่เดิมเรียกว่า "บ้านลุ่ม" สะท้อนให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองทางด้านการค้าขายทั้งในประเทศและระหว่างประเทศที่สำคัญของภาคตะวันออก โดยใช้แม่น้ำจันทบุรีเป็นเส้นทางหลัก ส่งผลให้สถาปัตยกรรมบริเวณชุมชนนี้ได้รับอิทธิพลมาจากตะวันตกและจีน แต่ก็ยังคงเอกลักษณ์ของความเป็นไทย โดยการใช้วัสดุและลักษณะการใช้งานของตัวอาคาร คือ ด้านหน้าและชั้นล่างใช้เป็นที่ค้าขาย ชั้นบนเป็นที่พักอาศัย และบ้านที่หันหลังให้แม่น้ำ จะมีท่าน้ำเล็กๆ เพื่อการอุปโภคในชีวิตประจำวันและสำหรับจอดเรือเพื่อการสัญจรและค้าขายอีกด้วย

ปัจจุบันเรายังคงเห็นความงามของบ้านเก่าแก่อยู่หลายหลัง โดยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มหลักได้แก่ บ้านไม้ บ้านปูน และบ้านปูนครึ่งไม้ อย่างที่เราเห็น บ้านขุนอนุสร หรือ บ้านเรียนรู้ชุมชน จะเป็นบ้านไม้ มีกลิ่นอายตะวันตก มีลวดลายเถาดอกไม้สวยงาม ที่นี่เป็นบ้านที่มีของโบราณ ภาพถ่ายสมัยก่อนให้เราเข้าไปชมซึ่งจะเปิดให้เข้าชมเฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์เท่านั้น ไม่ไกลกันจะมี ร้านขนมไข่ป้าไต๊ ขนมขึ้นชื่อของที่นี่ สายๆ ป้าแกถึงจะเปิดร้าน เดินไปเรื่อยๆ ก็ไปหยุดยืนมอง โรงเจเทียงเซ็งตึง บ้านไม้เก่าแก่ที่คงความขลัง เราเองก็ไม่ได้รีบร้อนอะไรมากนัก เริ่มต้นตั้งแต่ตรอกกระจ่าง เดินชมความสวยงามของบ้านโบราณที่มีให้เห็นทั้งสองข้างทางอย่างละเมียดละไม เดินผ่านตรอกตลาดชัยศิริ แวะ บ้านโภคบาล บ้านเก่าแก่อีกแห่งของย่านนี้ ซึ่งเปิดเป็นร้านขายโปสการ์ด ข้างร้านขายของที่ระลึก เสน่ห์จันท์ ที่อยู่หัวมุมถนน ไม่ใกล้ไม่ไกล สภากาแฟ ซึ่งที่นี่จะเป็นบ้านแรกๆ ที่รวมตัวกัน ลุกขึ้นมาอนุรักษ์ย่านท่าหลังและบ้านเก่าแก่นี้ไว้ ซึ่งสามารถเขียนโปสการ์ดและขอแผนที่หรือความรู้จากเจ้าของร้านได้อย่างออกรส เราเดินตรงไปเรื่อยๆ ผ่านบ้านหลวงประกอบนิติสาร เป็นบ้านปูน 2 ชั้น สถาปัตยกรรมแบบชิโนโปรตุกีส ซึ่งจะมีความสวยงามไม่แพ้เมืองเก่าในจังหวัดภูเก็ต

ผ่าน ร้านขายยาโบราณ ผ่านตรอกราชไมตรี เดินมอง โรงแรมอรุณสวัสดิ์ โรงแรมราคาถูกที่อดีตเคยมีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาแวะพักเป็นจำนวนมาก มีคนเล่าว่า หากย่านนี้บริเวณตรงกลางชุมชนไม่โดนไฟไหม้ไปเสียก่อน ที่แห่งนี้จะสวยกว่านี้มาก เพราะไม่ต้องมีตึกสมัยใหม่มาแทนที่ ผ่านตรอกตั้วเล่าเอี้ย สะดุดตากับ บ้านหมอชาญ ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบครึ่งปูนครึ่งไม้ โดยชั้นบนจะเป็นไม้แบบตะวันตก มีช่องลมที่ฉลุลวดลายขนมปังขิงสวยงาม มีลวดลายเถาดอกไม้ที่อ่อนช้อยให้ได้เห็นอีกด้วยเราทำได้แต่มองดูภายนอกเท่านั้น ข้างๆ กันมี ร้านไอติมจรวด สถาปัตยกรรมแบบชิโนโปรตุกีส แวะซื้อไอติมรสสละเย็นๆ สักแท่งดับร้อน ชมบ้านหลวงราชไมตรี บ้านครึ่งปูนครึ่งไม้เก่าแก่แต่ดูแข็งแรงมาก และอีกหลายหลังที่เดินชมกันอย่างละลานตา

เวลาล่วงมาบ่าย เราเดินกลับไปแถวๆ ตรอกประชานิยม เพื่อแวะร้านกาแฟยินดีอาภรณ์ ร้านกาแฟเล็กๆ ริมน้ำขนาดกะทัดรัด มีเมนูเครื่องดื่มดับร้อนมากมาย ที่สำคัญเติมพลังด้วยไข่ไอน้ำ ฟองละ 5 บาท อิ่มสบายๆ แถมได้รอยยิ้มของคุณยายคนขายมาอีกกระบุง สบายใจ เราเลือกที่จะนั่งพักตรงนี้ยาวๆ หรือใครจะแวะไปกิน ก๋วยเตี๋ยวกั้ง แถวๆ ทางเชื่อมที่จะข้ามแม่น้ำไปโบสถ์คาทอลิก วัดพระแม่ปฏิสนธินิรมล ที่เลื่องชื่อได้เช่นกัน ตกดึกสามารถนั่งแฮงค์เอ้าท์กันได้ข้างร้านกาแฟยินดีอาภรณ์จะมีร้านแฮงค์เอ้าท์ริมน้ำขนาดเล็ก บรรยากาศเหมือนโรงเตี้ยมเตี้ยๆ เปิดต้อนรับคนนอนดึกอีกด้วย

เมื่อความช้ามาทักทายชีวิตของเราก็รับๆ ไว้เถอะ เพราะความช้าจะทำให้เราเห็นความสวยงามของสถานที่ท่องเที่ยวได้มากยิ่งขึ้น

การเดินทาง
สามารถนั่งรถตู้อนุสาวรีย์ฯ (ฝั่งห้างเซ็นจูรี่) - จันทบุรี ลงที่คิวรถตู้แล้วนั่งมอเตอร์ไซค์รับจ้างมาลงที่ชุมชนริมน้ำจันทบูรได้ไม่ยาก

เรื่อง : ศรัญญา โรจน์พิทักษ์ชีพ / ภาพ : นวมินทร์ กุลประดิษฐ์