https://goo.gl/zuV8sO




ส้มมือ Buddha's hand

Scientific Name : Citrus medica L. var. sarcodactylis (Hoola van Nooten) Swing.
วงศ์ (Family) : RUTACEAE (วงศ์ส้ม)
Other Name : Buddha’s fingers, Fingered citron (ส้มนิ้ว)
ส้มมือ, ส้มโอมือ, ส้มนิ้วพระหัตถ์, ส้มหัตถ์พระเจ้า (佛手)


 

https://goo.gl/A0DrXe                                https://goo.gl/1RvSpi

‘ส้มมือ’ หรือ ‘ส้มโอมือ’ เป็นชื่อส้มชนิดหนึ่ง ในวงศ์ Rutaceae เป็นพันธุ์ไม้เก่าแก่ในตระกูลส้ม ซึ่งนับวัน
จะหาดูได้ยาก เพราะรูปร่างของผลส้มมือมีลักษณะพิเศษไม่เหมือนใคร คือ มีลักษณะเหมือนนิ้วมือเรียวยาว
ห้อยลงมา คล้ายพระหัตถ์หรือนิ้วพระหัตถ์ของพระพุทธรูป ซึ่งแปลกกว่าส้มทั่วไปที่มีลักษณะกลม


 

https://goo.gl/wJq5jp



ส้มมือ เป็นไม้พุ่ม มีหนามยาวแข็ง ใบประกอบลดรูปเหลือใบเดียว ขอบใบจักฟันเลื่อย ดอกสีขาว กลิ่นหอม
ผลรูปร่างแปลกกว่าส้มอื่น ๆ กล่าวคือ มีรูปร่างเรียวยาวห้อยลงมาเป็นแฉก ๆ คล้ายนิ้วมือ ขนาดใกล้เคียงกับนิ้วมือ
ผู้ใหญ่ หรือใหญ่กว่า และอาจมีความยาวได้ถึง 12 นิ้ว เมื่อสุกผลมีสีเหลืองสด เปลือกหนา คล้ายฟองน้ำ อย่างส้มโอ
เนื้อแห้งไม่ชุ่มน้ำ มีกลิ่นหอมอย่างมะนาว นิยมใช้ทำยาดมส้มโอมือ เครื่องหอม ผสมน้ำยาทำความสะอาด
ไม่ใช้ผลรับประทาน แต่อาจนำเปลือกมาใช้ผสมอาหารได้


 

https://goo.gl/L6neKa

มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชีย แต่ชาวตะวันตกรู้จักสรรพคุณของส้มมือมานานแล้ว จึงตั้งชื่อเป็นภาษาละตินว่า
‘medica’ หมายถึง สิ่งที่มีสรรพคุณทางยา ในประเทศจีนและญี่ปุ่นนิยมนำไปไว้ในห้องนอนและห้องน้ำเพื่ออบกลิ่น
ในประเทศอินเดียเรียกว่า ‘บารานิมบู’ (Bara nimbu) ภาษาอังกฤษเรียก Buddha's hand หรือ Buddha’s fingers
 ชาวจีนเรียกว่า ‘ฝอโส่ว’ (佛手) ซึ่งแปลว่า พระหัตถ์เช่นเดียวกัน


 

https://goo.gl/MWk49a

ใบ : เป็นใบประกอบแบบลดรูป ใบย่อยมีใบเดียว ออกเรียงสลับ มีขนาดกว้าง 4-5 เซนติเมตร ยาว 10-15 เซนติเมตร
ปลายใบและโคนใบมน ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย หลังใบเรียบ สีเขียวเข้มเป็นมัน ท้องใบสีอ่อนกว่า

 



https://goo.gl/nhoLrW                                 https://goo.gl/0dI3ce

ดอก : ดอกมีสีขาว กลิ่นหอมมาก ออกเป็นช่อตามซอกใบและกิ่ง ดอกร่วงง่าย
ด้านนอกของกลีบสีม่วงแดง เมื่อบาน เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 ซม.
ออกดอก ช่วง เดือนพฤษภาคม ถึง เดือนมิถุนายน


 

https://goo.gl/8SIvZs
 

ดอกสีขาว มีกลีบดอก 5-6 กลีบ กลีบหนาแข็ง กลีบดอกด้านนอกเป็นสีม่วงแดง โคนกลีบดอกสีขาวปลายกลีบ
ดอกเป็นสีม่วง และยังมีกลีบเลี้ยงดอกอีก 5 กลีบ ดอกมีเกสรเพศผู้เป็นเส้นสีขาวหรือสีเหลืองจำนวนมาก
อยู่ตรงโคน ติดกันเป็นกระเปาะ มีเกสรเพศผู้ 30 อัน





https://goo.gl/fdWRKi



ผล รูปรีขนาดใหญ่ มีผิวขรุขระเหมือนเปลือกส้มโอ ผิวเปลือกมีน้ำมันหอมระเหย กลิ่นหอมคล้ายกลิ่นมะนาว
ปลายเป็นแฉกคล้ายนิ้วมือที่งอกว่า 10 นิ้ว เปลือกสีเขียวเมื่อสุกสีเหลืองสด เส้นผ่าศูนย์กลาง 8-10 ซม. ยาว
12-15 ซม. ภายในผลสีขาว เนื้อแห้งไม่ฉ่ำน้ำ ไม่มีเมล็ด ไม่นิยมนำผลมารับประทานสดเหมือนส้มทั่วไป

https://goo.gl/pttvLk
 

การกระจายพันธุ์

Distribution : ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง ขึ้นได้ดีในดินที่มีอินทรียวัตถุสูง
ไม่ชอบแดดจัด ออกดอกเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน





Buddha’s Hand Citron & Meyer Lemon Marmalade
https://goo.gl/gYfsF6

เปลือกส้มมือนำไปประกอบอาหาร และทำเป็นยา เปลือกหั่นเป็นลูกเต๋าเล็ก เชื่อมในน้ำตาล เป็นขนม
ที่เรียกว่า Succade ทำแยม ในตะวันตกใช้เป็นเครื่องปรุงรส บ้างก็นำไปฝานตามยาวนำไปปรุงเป็นสลัด
หรือโรยบนอาหารประเภทปลา

 



https://goo.gl/DpDrtv



ชาวจีนและญี่ปุ่นมักใช้ส้มมือเป็นผลไม้มงคลในพิธีกรรมต่าง ๆ ทางศาสนา รวมทั้งใช้เป็นเครื่องหอมดับกลิ่นด้วย
คนไทยสมัยก่อนคุ้นเคยกับส้มมือที่นำมาใช้ทำเป็นยาดม เรียกกันว่า ‘ยาดมส้มโอมือ’ มีกลิ่นหอมเย็นชื่นใจ
ใช้สูดดมบรรเทาอาการเป็นลม หน้ามืดตาลาย แต่สมัยนี้ยาดมส้มโอมือไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก เพราะส้มมือที่นำมาใช้
ทำยาดมนั้นหายาก มีปลูกกันไม่กี่แห่งเท่านั้น ประกอบกับกลิ่นของยาดมส้มมือไม่เป็นที่นิยมกันในปัจจุบัน





https://goo.gl/wJq5jp

สรรพคุณทางยา
https://goo.gl/Yh46Yf

- ผิวผล มีน้ำมันหอมระเหย ใช้เปลือกแห้งทำยาดมส้มมือ สูดดมบำรุงหัวใจ บำรุงตับ ทำให้เลือดลมดี
บรรเทาอาการเป็นลม หน้ามืดตาลาย

- น้ำในผล มีรสเปรี้ยวคล้ายมะกรูด มีวิตามินซีสูง กินเป็นยาฟอกเลือดประจำเดือนสตรี
ใช้ผสมเป็นยากัดเสมหะ แก้ไอ แก้เลือดออกตามไรฟัน

อ้างอิง :
https://goo.gl/nmDpiL
https://goo.gl/9UZeF0
https://goo.gl/ozTijw

บทเพลงบรรเลงชโลมใจ