https://www.chemical-engineering.co/2012/12/12/styrax/




ชื่อวิทยาศาสตร์ : Styrax benzoides Craib
ชื่อวงศ์ : Styracaceae

ชื่ออื่น : กำยานไทย (กลาง), กำหยาน (เหนือ), เซ่พอบอ (กะเหรี่ยงเชียงใหม่),
เข้ว (ละว้า-เชียงใหม่), เกลือตานตุ่น (ศรีสะเกษ), ชาติสมิง (นครพนม),
กำมะแย กำยานสุมาตรา (นราธิวาส มาเลเซีย), สะด่าน (เขมร สุรินทร์)


กำยาน เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 20-25 เมตร ลำต้นตรง เรือนยอดโปร่ง
เปลือกลำต้นสีเทา มีขนเล็กน้อย เป็นไม้ที่มียางและดอกหอม


 

https://www.missouribotanicalgarden.org/gardens-gardening/



ใบ เป็นใบเดี่ยว ขึ้นเรียงสลับตามกิ่ง รูปทรงรี แกมรูปหอก ใบกว้าง 3-6 เซนติเมตร ยาว 6-15 เซนติเมตร
โคนสอบ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก เนื้อใบค่อนข้างหนา หลังใบสีอ่อนออกขาว มีขนประปราย

การขยายพันธุ์ : เพาะเมล็ด ชอบดินร่วน ความชื้นมาก

ดอก สีขาว มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อสั้น ๆ ยาว 6-10 เซนติเมตร ตามง่ามใบและปลายกิ่ง มีกลีบเลี้ยงติดกัน
เป็นรูปถ้วย ปลายดอกหยัก มี 5 กลีบ ยาวราว 1 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้ 10 อัน เกสรเพศเมีย 1 อัน
ออกดอกราวเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์


 

https://goo.gl/LjN3n7 - https://goo.gl/APdHDv



ผล มีลักษณะกลม สีเขียวอ่อน เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 เซนติเมตร เปลือกมีขนสั้นสีขาวปกคลุม
ผลแก่เปลือกจะแข็ง มีฝาหรือหมวกปิดขั้วผลซึ่งพัฒนาจากกลีบเลี้ยง มีเมล็ด 1-2 เมล็ด
เมื่อแห้งจะแตกเป็นสามส่วน


 

https://blog.blithewold.org/2007/06/page/2/

 

การกระจายพันธุ์ : พบขึ้นตามป่าดิบเขา ที่ความสูง 600-1,200 เมตร จากระดับน้ำทะเล
มีอยู่ทั่วไปในแถบร้อน เช่น แหลมมลายู เกาะชวา เกาะสุมาตรา เกาะบอร์เนียว และในประเทศไทย
ออกดอกเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ ติดผลเดือนมีนาคม-เมษายน






https://en.wikipedia.org/wiki/Styrax



ยางของต้นกำยานจะให้สารสำคัญที่เรียกว่า ชันกำยาน (Gum Benjamin) โดยเลือกจากต้นที่มีอายุ 3-6 ปี
เพราะในช่วงนี้ยางที่ออกมาจะมีกลิ่นหอมและมีสีขาวบริสุทธิ์ ซึ่งจัดว่าเป็นยางชั้นหนึ่ง เรียกว่า head benzoin
ส่วนต้นที่มีอายุ 7-9 ปี นั้น ยางที่ออกเป็นสีน้ำตาล เรียกว่า belly benzoin และสำหรับต้นที่มีอายุมากกว่า 9 ปี ขึ้นไป
ยางจะเป็นสีน้ำตาลดำ เรียกว่า foot benzoin ยางในช่วงนี้เป็นยางที่สกปรกใช้ไม่ได้

วิธีทำ โดยการใช้มีดหรือของมีคมกรีดที่ลำต้นหรือเปลือกของมันให้ยางออก แล้วปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 60 วัน
เพื่อให้ยางแห้งแข็งเสียก่อน แล้วแกะออกจากลำต้น เรียกว่า "น้ำตากำยาน"





https://goo.gl/APdHDv



ชันกำยาน ใช้เข้าเครื่องยา และทำเครื่องสำอาง มีสรรพคุณมากมาย ใช้เป็นยาฆ่าเชื้อโรคบางชนิด
แก้ไอ ขับเสมหะ ขับปัสสาวะ ห้ามเลือด เป็นยาฝาดสมาน ขับลม บำรุงหัวใจ ลดความเครียด คลายความวิตกกังวล
ทำให้รู้สึกสบายใจขึ้น ใช้ทำเครื่องหอม เผารมเพื่อให้กลิ่นหอมไล่ริ้นไรมดแมลง นอกจากนี้กำยานมักใช้เป็น
ส่วนผสมในตำรับยาแผนโบราณเพื่อแต่งกลิ่นและกันบูด





https://www.teenpath.net/content.asp?ID=4323



กำยานที่มีขายในท้องตลาดมี 2 ชนิด คือ กำยานสุมาตรา (Sumatra Benzoin) มีถิ่นกำเนิดในอินโดนีเซีย
และ กำยานญวน (มีถิ่นกำเนิดบริเวณอ่าวตังเกี๋ยของเวียดนาม) หรือกำยานหลวงพระบาง (เพราะเป็นกำยานที่
ผลิตมากที่แขวงหลวงพระบางของลาวในปัจจุบัน) กำยานญวณเป็นกำยานชนิดที่ดีที่สุด ฝรั่งเรียก ‘Siam Benzoin’
เพราะกำยานชนิดนี้ส่งออกไปขายจากราชอาณาจักรสยาม

ปัจจุบันการบำบัดรักษาสุขภาพด้วยกลิ่นหอม หรือที่เรียกว่า อโรมาเธอราพี (Aromatherapy) ได้รับ
ความนิยมเป็นอย่างมาก และหนึ่งในกลิ่นหอมที่นำมาใช้ก็คือ "กำยาน" นั่นเอง








อ้างอิง :
https://en.wikipedia.org/wiki/Styrax
https://pirun.ku.ac.th/~b5410403428/kumyan.html
https://www.thaikasetsart.com
https://www.biogang.net/biodiversity_view.php
https://www.qsbg.org/database/botanic_book%20full%
20option/search_detail.asp?Botanic_ID=886

♥♫GIOVANNI MARRADI - El Condor Pasa♥♫