Bloggang.com : Zhivago : ช้างที่ไม่ใช่ช้าง

ช้างที่ไม่ใช่ช้าง

น้องเคยเห็นช้างรึเปล่า ช้างมันตัวโตไม่เบา…

หนังเรื่องช้าง.. แต่ไม่มีช้างเลยสักตัว !

…..

ปี ค.ศ. 1999 เด็กนักเรียนมัธยมปลายสองคนในสหรัฐอเมริกาลากปืนยาวเป็นแรมโบ้เข้าไปยิง เพื่อน (เพื่อน ?) ในโรงเรียนมัธยม จากนั้น Michael Moore หยิบเอาเรื่องนี้ไปสร้างเป็นหนังสารคดีที่นอกจากจะได้รางวัลแล้วยังทำเงิน ให้กับ Moore เป็นจำนวนมาก

…วันก่อนได้หนังเรื่องหนึ่งของ Gus Van Sant มา ชื่อ “ช้าง-elephant” หลายคนบอกว่าเป็นหนังดีเรื่องหนึ่ง เขาว่าถ้าจะให้ได้อรรถรส ให้ดูเรื่องนี้ก่อนแล้วค่อยไปดู Bowling for Columbine ถึงจะได้ความรู้สึกเต็มร้อย

หนังทำออกมาแบบอินดี้ ตัวละครคัดเอาจากเด็กมัธยมในโรงเรียน ชื่อก็ใช้ชื่อจริง ไม่ต้องไปคิดชื่อใหม่ให้เสียเวลา เล่นหนังเสร็จก็กลับไปเรียนหนังสือต่อ ..มีแค่ดารานำคนเดียวเท่านั้นที่ถึงปัจจุบัน (ห้าปีต่อมา) เล่นหนังเรื่องอื่นต่อมาอีกจำนวนหนึ่ง บทก็มีไม่มาก อาศัยการแสดงที่เป็นธรรมชาติของตัวแสดงและเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่ตัวละครทำหรือพบเห็นเป็นการเล่าเรื่องมากกว่าจะใช้บทพูดในการสื่อความ หมาย

ถ้าเคยดู 11:14 มาก่อน หนังเรื่องนี้ใช้การดำเนินเรื่องที่คล้ายกัน หลายฉากในหนังเป็นการเล่าจากมุมมอง(เชิงกายภาพ)ที่แตกต่างกัน ภาพการเดินสวนกันของตัวละครสามตัวอาจถูกแสดงให้เห็นสามครั้งในสามมุมกล้อง การพบปะสังสรรค์และการมีปฏิสัมพันธ์ของตัวละครแต่ละตัวเสมือนภาพต่อชิ้นเล็ก ๆ ก่อนที่จะถูกเอามารวมเป็นภาพใหญ่อีกที

…..

เริ่มได้ความรู้สึกของ “ช้าง” ขึ้นมาบ้างหรือยัง ??

…..

หนังถ่ายช็อตยาว ๆ ต่อเนื่องกันหลายช็อต บางฉากถึงกับหลายนาทีเลยทีเดียว แถมด้วยดาราหน้าใหม่เข้าไปอีกยิ่งทำให้การดูฉากยาว ๆ พวกนี้ต่อเนื่องกันต้องลุ้นกันพอสมควร แต่ต้องยอมรับในฝีมือว่าแม้จะเป็นช็อตยาวก็ไม่ได้ทำให้ความลื่นไหลของ เนื้อหาและการแสดงลดน้อยลงไปเลย มิหนำซ้ำยังทำให้ความรู้สึกของความเป็นคนจริง ๆ ที่เดินผ่านประสบการณ์และเหตุการณ์ต่าง ๆ นั้นเด่นชัดยิ่งขึ้น และยิ่งรู้อยู่ล่วงหน้าว่าตัวละครเหล่านี้ต้องเจอกับอะไร ก็ยิ่งทำให้ความรู้สึกผูกพันที่ตัวละครเหล่านี้ต้องพบเจอมีมากยิ่งขึ้นไปอีก

แม้ว่า Gus จะพยายามทำหนังให้ออกมาไม่ใช่เชิงวิพากษ์หรือเชิงพิพากษ์ แต่การนำเสนอก็ชวนให้คิดตามไปไม่ใช่น้อย เด็กที่มีพ่อขี้เมาและครอบครัว(น่าจะ)มีปัญหา แถมพ่อยังชวนไปล่าสัตว์ในวันหยุดพร้อมกับสาธยายรุ่นของอาวุธปืนให้ฟังยาว เหยียด กลับเป็นคนที่ดูแล้วอ่อนโยนและเผชิญหน้ากับปัญหาได้เป็นอย่างดี แต่ในขณะที่เด็กอีกคนซึ่งเล่นเปียโนเพลง Fur Elise ของบีโธเฟนกลับสั่งซื้อปืนทางไปรษณีย์แล้วชวนเพื่อนอีกคนไปไล่ยิงคนใน โรงเรียน !!!

ภาพเล็กภาพน้อยในประสบการณ์เช้าวันหนึ่งของตัวละครกลุ่มนี้ถูกปะติดปะต่อ กันเข้าไปเป็นภาพใหญ่ภาพหนึ่งที่เต็มไปด้วยความรุนแรงในตอนท้าย หนังนำไปสู่จุดจบที่คนดูหลายคนต้องตาค้างและมองภาพท้องฟ้าสีสดในตอนจบ อย่างงงงวย ในขณะที่หลายคนจะซึมซาบความรู้สึกที่ได้จากตอนจบและพยักหน้าช้า ๆ ให้กับบทสรุปที่ไม่ได้พิพากษ์ตัวละครตัวใดตัวหนึ่ง (หรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง) ให้เป็นขาวหรือดำอย่างชัดเจน แน่นอนว่าเรารู้จุดจบของเรื่องดีอยู่แล้ว แต่เรื่องก่อนหน้านั้นมีน้อยคนนักที่จะรู้ที่มาที่ไป

…..

พอจะนึกภาพเป็นรูปช้างขึ้นมาได้บ้างหรือยัง ??

…..

ถ้ายัง… ลองดู clip นี้ที่ตัดมาจากฉากหนึ่งในหนังเรื่องนี้ดู

https://www.youtube.com/watch?v=vnzip4jJ5Gg

จมูกยาว ๆ เรียกว่างวง มีเขี้ยวใต้งวงเรียกว่างา มีหูมีตา หางยาว
มีเฉพาะงวงก็ไม่ใช่ช้าง มีเฉพาะงาก็ไม่ใช่ช้าง
มีแค่หูกับตาแล้วก็หางก็ไม่ใช่ช้างเหมือนกัน

…..

ช้างตัวโต… เวลามองช้างใกล้ ๆ บางทีก็ไม่เห็นทั้งตัว เห็นแค่จมูกบ้าง งาบ้าง หูบ้าง หางบ้าง ขาโต ๆ บ้าง เสมือนหนึ่ง Gus ทำหนังออกมาให้คนเห็นเป็นส่วน ๆ เหมือนที่บอกไว้ตอนต้นว่าเพียงแค่ตัวละครสามตัวเดินสวนกัน ต้องถ่ายสามเทค สามมุมกล้อง แล้วยังต้องแสดงให้เหมือนเดิมไม่ผิดเพี้ยน มุมกล้องหนึ่งก็ตามตัวละครตัวหนึ่ง อีกมุมก็อีกคน สามคนสามมุม แล้วเอามาเรียงกันเป็นว่าแต่ละคนเจออะไรมาก่อนที่จะมาเดินสวนกัน แล้วหลังจากเดินสวนกันไปแล้วไปเจออะไรบ้าง

ถ้ามองเป็นส่วน ๆ มันก็จะไม่เห็นเป็นเรื่องราวทั้งหมด ต้องมองจากมุมมองของตัวละครทั้งหมดถึงจะมองเห็นเป็นภาพใหญ่ (ใช้คำว่า Elephant แทนภาพใหญ่อันนั้น) คงเหมือนตาบอดคลำช้าง ที่พอคลำได้หางก็บอกยาว ๆ คลำได้หูก็บอกแบน ๆ คลำได้ขาก็บอกเหมือนเสา Gus จึงค่อย ๆ ถ่ายภาพช้าง (นามธรรม) ให้เห็นทีละส่วนเรียงร้อยกันเข้าไปเป็นตัวช้างอีกที และประสบการณ์การมองช้างของแต่ละคนมันก็จะต่างกันไปบ้าง ตามการรับรู้และอารมณ์ของคนดูในขณะนั้น

เขาไม่ได้สร้างสถานการณ์เลียนแบบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในโรงเรียนมัธยม Columbine แค่ชื่อตัวละครก็บอกอยู่แล้วว่าแต่ละคนนั้นเล่นเป็นตัวของเขาเอง ใครชื่ออะไรก็ใช้ชื่อนั้น มีชีวิตอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น ความรู้สึกที่เกิดขึ้นของตัวตนที่เป็น มนุษย์ซึ่งถูกลั่นไกเข้าใส่เป็นอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น เพราะช้างนั้นไม่ว่าตัวไหนก็มีลักษณะเหมือนกัน ช้างที่ Columbine หรือช้างที่ Gus สร้างขึ้นมาใหม่ก็มีรูปลักษณ์ที่เหมือนกัน

…เห็นภาพช้างบนผนังห้องใน Videoclip ไหม ??

Create Date : 15 มีนาคม 2552

Last Update : 15 มีนาคม 2552 23:47:08 น.

0 comments

Counter : 630 Pageviews.