การเลี้ยงรับรองแขกสไตล์ญี่ปุ่น

ในการทำธุรกิจ “การเลี้ยงรับรองแขก” หรือ การได้รับการเลี้ยงรับรอง นั้นเป็นกิจวัตรที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ถ้าคู่ค้าของท่านเป็นนักธุรกิจชาวญี่ปุ่น เกร็ดความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงรับรองแขกสไตล์ญี่ปุ่นต่อไปี้อาจเป็นประโยชน์แก่ท่านบ้านทั้งในการจัดเลี้ยงรับรองนักธุรกิจญี่ปุ่นของท่านหรือาการที่ท่านจะไปร่วมการเลี้ยงรับรองที่จัดโดยพวกเขาไม่ว่าจะเป็นในประเทศไทยหรือประเทศญี่ปุ่นก็ตาม

ถ้าท่านได้รับเชิญจากนักธุรกิจชาวญี่ปุ่นไปร่วมรับประทานอาหารเจ้าภาพจะเป็นผู้จ่ายเงินแต่ท่านอาจจะแสดงความประสงค์ที่จะเป็นผู้ออกแทนได้เมื่อการรับประทานอาหารสิ้นสุดและแน่นอนที่สุดเจ้าภาพจะต้องปฏิเสธอย่างแข็งขันอยู่แล้ว

เจ้าภาพจะเป็นผู้กำหนดลำดับที่นั่งของแขกตามตำแหน่งและความสำคัญ
แขกจะไม่เริ่มรับประทานอาหารจนกว่าเจ้าภาพจะกล่าวเชิญ

ชาวญี่ปุ่นจะกล่าวว่า “อิทะดะคิมัส” ก่อนเริ่มรับประทานอาหารและกล่าว “โกะฉิโซซะมะเดะชิตะ” เมื่อเสร็จสิ้นการรับประทานเสมอ
ถ้าต้องใช้ตะเกียบในการรับประทานอาหารอย่านำด้านที่ท่านใช้คีบอาหารใส่ปากของท่านคีบอาหารที่เป็นส่วนกลางสำหรับทุกคน ให้ใช้ด้านตรงข้ามคีบอาหารจากจานกลางมาใส่จานส่วนตัวของท่านแล้วจึงใช้ด้านเดิมรับประทานต่อไปตามปกติยกเว้นการรับประทาน ซาบุ ซาบุ หรือ สุกียากี้ สามารถใช้ตะเกียบคีบอาหารจากหม้อรวมได้ อย่าใช้ตะเกียบคีบอาหารส่งให้ผู้อื่นแต่ให้ยกจานกลางส่งให้แทนเขาก็จะกลับด้านตะเกียบที่ถือยู่คีบของจากจานมาใส่จานส่วนตัวของเขาเช่นกัน
อย่าใช้ตะเกียบจิ้มอาหารในลักษณะเดียวกับส้อมถ้าท่านไม่ถนัดการใช้ตะเกียบให้ขอช้อนและส้อมแทน
ในกรณ๊ที่ไม่มีที่วางตะเกียบโดยเฉพาะและท่านต้องการวางตะเกียบของท่านระหว่างการรับประทานอาหารให้ว่างตะเกียบบนซองกระดาษใส่ตะเกียบเมื่อสิ้นสุดการรับประทานอาหารแล้วให้สอดตะเกียบกลับเข้าในซองตามเดิม
อย่าใช้ตะเกียบปักถ้วยข้าวในแนวตั้งเป็ฯอันขาดเพราะเป็ฯการกระทำสำหรับผู้ที่เสียชีวิต อย่าร่วมกับผู้อื่นใช้ตะเกียบคีบอาหารชิ้นเดียวกัน (ช่วยกันคียโดยใช้ตะเกียบของแต่ละคน) เพราะเป็นวิธีการคีบกระดูกผู้เสียชีวิตที่เหลืออยู่ภายหลังการเผาศพแล้ว

ซุบเต้าเจี้ยวญี่ปุ่นที่เรียกว่า มิโสะ แทบจะขาดไม่ได้ในแต่ละมื้ออาหารของชาวญี่ปุ่นมัจะใส่ในถ้วยพลาสติกที่มีฝาปิด บางครั้งฝาจะผนึกแน่นกับถ้วยจนไม่สามารถดึงฝาถ้วยออกได้ง่าย ต้องใช้มือบีบตัวถ้วยเพื่อให้ฝาเผยอขึ้นแล้วจึงดึงออกฝาที่เปิดออกแล้วจะต้องวางหงานไว้ข้างถ้วยซุป ในกรณีของอาหารญี่ปุ่นที่จัดมาเป็นชุดอยู่ในถาด ต้องหงายฝาถ้วยซุปไวนอกถาดเสมอ การรับประทานซุบมิโสะไม่ใช้ช้อนตักหรือตะเกียบช่วย แต่จะยกถ้วยซุปขึ้นดื่มเหมือนการดื่มน้ำชา เมื่อเสร็จสิ้นการรับประทานแล้ว จะต้องปิดฝาถ้วยไว้เช่นเดิม อย่าหงายฝาถ้วยซุปเปล่าทิ้งไว้

การรับประทานอาหารที่มีน้ำประกอบ เช่นซุบมิโสะ หรือบะหมี่น้ำ ไม่ว่าจะเป็นชนิดน้ำเย็นหรือร้อน คนญี่ปุ่นจะดูดเส้นและน้ำด้วยเสียงค่อนข้างดัง ซึ่งผิดมารยาทในการรับประทานอาหารของชาวตะวันตก แต่เป็นธรรมเนียมปฏิบัติของชาวญี่ปุ่นเพื่อระบายความร้อนของอาหารและแสดงถึงความอร่อยจากการรับประทานอาหารดังกล่าว

คนญี่ปุ่นจะไม่รินเหล้าหรือเครื่องดื่มใส่แก้วของตนเองในกรณีที่ดื่มหมดแก้วแล้วจ้าภาพจะเป็นผู้รินเติมให้ท่านจะต้องยกแก้วขึ้นเพื่อรับการรินเติมจากเจ้าภาพ ท่านอาจรินเติมให้ผู้อื่นได้เช่นกัน ฉะนั้นวิธีการที่ดีที่สุดในกรณีที่ไม่มีใครสักเกตเห็นแก้วของท่านที่ดื่มหมดแล้วและท่านอยากดื่มต่อคือท่านควรรินเติมให้ผู้อื่นเพื่อให้เขารินเติมให้ท่านเป็นการตอบแทน ท่านก็จะได้ดื่มต่อตามต้องการ

การชำระเงินค่าอาหารที่ภัตตาคารญี่ปุ่นจะมีขึ้นที่เค้าน์เตอร์แคชเชียร์เมื่อสิ้นสุดการับประทานอาหารแล้วโดยลูกค้าต้องวางเงินสดหรือบัตรเครดิตลงบนถาดเล็กๆที่วางไว้บนเคาน์เตอร์ถ้ามีเงินทอนก็จะรับจากถาดนั้นเช่นเดียวกัน
ในประเทศญี่ปุ่นไม่มีระบบการให้ค่าทิปที่ร้านอาหารหรือภัตตาคารแต่อย่างใดเพราะถือว่าได้รวมไว้ในค่าบริการแล้ว ต่างจากประเทศตะวันตกที่จะต้องให้ค่าทิปแก่บริกรเสมอ

เกร็ดความรู้ข้างต้นเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของคนญี่ปุ่นในกรณีที่ชาวต่างชาติทำไม่ถูกต้องจะไม่ถือว่าผิดมารยาทแต่ถ้าชาวต่างชาติทำได้ถูกต้องจะสามารถสร้างความประทับใจเป็นอย่างมากแก่ชาวญี่ปุ่นไม่ว่าจะเป็นนักธุรกิจหรือไม่ก็ตาม

บทความ
20 CEOs 20IDIEAs
โดย ปนัดดา เจณณวาสิน
นสพ กรุงเทพธุรกิจ อังคาร 8 กรกฏาคม 2551