หนังสือเรื่องนานพมาศ ทำให้กังขาเรื่องลอยกระทง
ไม่มีนางนพมาศ ไม่มีลอยกระทง สมัยสุโขทัย

อ่านหนังสือเรื่องนางนพมาศ หรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ ก่อนหน้านี้ ส่วนใหญ่จากนิตยสารนำมาลงย่อๆ เมื่อใกล้วันเทศกาลลอยกระทง วันหนึ่งของหลายปีก่อน ได้อ่านเรื่องที่น่าสนใจหน้าปกหนังสือ โปรยว่า

ไม่มีนางนพมาศ ไม่มีลอยกระทงสมัยสุโขทัย
ศิลปวัฒนธรรม ฉบับพิเศษ คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ บรรณาธิการ
แปลกใจแต่ไม่ตกใจ สิ่งต่างๆเกิดขึ้นได้ด้วยเหตุผล คนยังเชื่อเรื่องพระยานาคยิงพลุโคมไฟที่กลางแม่น้ำโขง เพื่อถวายพระพุทธเจ้า แล้วเรื่องนางนพมาศไม่มีจริงไม่ได้หรืออย่างไร
ที่น่าสนใจ ที่ยกเหตุผลมาให้ฟัง อ่านแล้วก็นึกขำลองดูนี่

ข้อความที่ ๑.
ครั้งสุโขทัยมีปืนใหญ่ขนาดหนักนับด้วยหลายหาบ ปืนใหญ่ในครั้งนั้นก็ยังไม่เกิดขึ้นในโลก

ข้อความที่ ๒.
ที่น่าพิศวงยิ่งกว่าอย่างอื่นนั้นมีแห่ง ๑ ที่ลงชื่อว่าฝรั่งชาติอเมริกันลงไว้ในนั้นด้วย ชาติอเมริกันเองก็พึ่งเกิดเพียง ๒๓o ปี (ประกาศอิสรภาพในวันที่ ๔ กรกฎาคม ค.ศ. ๑๗๗๖ พ.ศ. ๒๓๑๙) แต่สมัยสุโขทัยมีมานานกว่า ๗oo ปี

พ่อขุนศรีนาวนำถม ครองราชย์เมื่อ ประมาณ พ.ศ. ๑๗๑๖ – ๑๗๘๑ หรือ ๗๘๙ ปีมาแล้ว

...สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงอธิบายเรื่องนี้ไว้ดังนี้
ถ้าจะหาพยาน จงเอาสำนวนหนังสือเรื่องนี้ไปเทียบกับสำนวนหนังสือจารึกครั้งสุโขทัย หรือหนังสือที่เชื่อว่าแต่งครั้งสุโขทัย เช่น หนังสือไตรภูมิพระร่วง เป็นต้น หรือแม้ที่สุดจะเอาไปเทียบกับหนังสือที่แต่งเพียงชั้นกรุงเก่าที่จะเห็นได้แน่นอนว่า สำนวนหนังสือเรื่องนางนพมาศเป็นหนังสือแต่งใหม่เป็นแน่ และยังซ้ำมีความที่กล่าวผิด ที่จับได้โดยแจ่มแจ้งว่าเป็นของใหม่หลายแห่ง ยกตัวอย่างดังว่าด้วยชนชาติต่างๆ ในหนังสือนี้ ออกชื่อฝรั่งหลายชาติ ซึ่งที่จริงไม่ว่าชาติใดยังไม่มีเข้ามาในประเทศนี้ เมื่อครั้งนครสุโขทัยเป็นราชธานีเป็นแน่ อีกข้อหนึ่งที่ว่าครั้งสุโขทัยมีปืนใหญ่ขนาดหนักนับด้วยหลายหาบ ปืนใหญ่ในครั้งนั้นก็ยังไม่เกิดขึนในโลก แต่ที่ผิดน่าพิศวงยิ่งกว่าอย่างอื่นนั้นมีแห่งหนึ่ง ที่ลงชื่อว่าชาติฝรั่งอเมริกันลงไว้ในนั้นด้วย ชาติอเมริกันพึ่งเกิดขึ้นยังไม่ถึง ๒๐๐ ปี จะมีในครั้งพระร่วงอย่างไรได้ แม้แต่คำว่าอเมริกันเองก็พึ่งเกิดขึ้นในครั้งกรุงเก่าเป็นราชธานี เพราะฝรั่งช่างทำแผนที่คนหนึ่งไปทำแผนที่ให้ปรากฎ รู้ได้ชัดว่าเป็นทวีปหนึ่งต่างหาก มิใช่อินเดียฝ่ายตะวันตกดังเข้าใจกันมาแต่ก่อน จึงได้เรียกชื่อทวีปนั้นว่าอเมริกาตามชื่อช่างแผนที่ผู้ที่ไปพบความจริงข้อนี้