หลักสูตรการแปล

มีผู้อ่านอีเมลเข้ามาถามเรื่องหลักสูตรการแปล คำถามคือ

1. หลักสูตรการแปลในเมืองไทยในเรื่องของคุณภาพการเรียนการสอนที่เป็นที่ยอมรับ มีแค่ที่ จุฬา กับ ธรรมศาสตร์หรือเปล่าครับ

ตอบ มีหลายมหาวิทยาลัย เท่าที่รู้คือ

- อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต(การแปลอังกฤษ-ไทย) จุฬาฯ

- ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (การแปลอังกฤษ-ไทย) ธรรมศาสตร์

- ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาและวัฒนธรรมเพื่อการสื่อสารและการพัฒนา(เอกการแปล) มหิดล

- ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (การแปลภาษาอังกฤษ - ไทย) รามคำแหง

- ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (การแปลเพื่อการศึกษาและธุรกิจ) พระจอมเกล้าพระนครเหนือ

การจะตอบว่าคุณภาพการเรียนการสอนที่ไหนที่เป็นที่ยอมรับ ต้องดูว่าเอามาตรฐานไหนมาเทียบ ที่เราเคยเขียนไปในบล็อกเก่าๆ เราพูดถึงมาตรฐาน NAATI ออสเตรเลีย ซึ่งกำหนดว่าจะต้องเรียนทฤษฎีการแปลอย่างน้อย 210 ชั่วโมงและต้องเรียนวิชาอื่นๆ ที่เกี่ยวกับการแปลอีก 400 ชั่วโมง นั่นแปลว่าถ้าหลักสูตรที่ผู้อ่านไปเรียนมีวิชาหรือชั่วโมงเรียนไม่ครบตามที่กำหนด ก็จะเอาวุฒิไปเทียบกับมาตรฐานที่ต้องการไม่ได้

จากหลักสูตรข้างบน เท่าที่ดูรายชื่อวิชาที่เรียนพระนครเหนือมีเรียนวิชาการแปลเบื้องต้น ซึ่งระบุว่าสอนทฤษฎีการแปลด้วย และที่พระนครเหนือนี้น่าสนใจตรงที่เป็นหลักสูตรการแปลเพื่อธุรกิจ มีวิชาการแปลด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีและการแปลเอกสารเทคนิค ซึ่งเราเข้าใจว่าที่อื่นไม่มีสอน

ทฤษฎีการแปลของจุฬาฯ จะอยู่ในวิชา Translation Studies ที่เรียนหลักการของ Newmark, Seleskovitch, Lederer, Nida, Jakobson และอีกมากมาย ที่นี่สอนวิชา corpus หรือterminology ด้วยนะ แถมตอนนี้มีวิชา localization ด้วย ทันสมัยมากๆ

มหิดลก็มีวิชาทฤษฎีและหลักการแปล ของมหิดลมีวิชาจรรยาบรรณและกฎหมายในวิชาชีพ ตรงนี้เราว่าน่าสนใจเพราะมหาวิทยาลัยอื่นไม่มีเปิดเป็นวิชาของมันเอง

รามคำแหงก็มีสอนวิชาเฉพาะอย่างการแปลด้านสังคมศาสตร์ นี่ก็แหวกแนวมีวิชาที่ทื่อื่นไม่มี

ของธรรมศาสตร์ก็มีวิชาแนวคิดและทฤษฎีแปล แต่รายวิชาอื่นเราหาไม่เจอว่าสอนอะไรบ้าง

ส่วนใหญ่ถ้าเรียนหลักสูตรการแปลโดยตรง จะไม่ค่อยมีปัญหา ปัญหาจะไปเจอกับคนที่เรียนหลักสูตรทั่วไป เช่นภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสาร ภาษาศาสตร์ เวลา NAATI ตรวจคุณวุฒิ เขาจะไล่ดูรายวิชาว่าเรียนวิชาการแปลกี่หน่วยครบชั่วโมงที่กำหนดมั้ย ถ้าครบเขาก็ให้ใบคุณวุฒินะ ถ้าไม่ครบก็ไปเรียนเพิ่ม (ที่ไหนก็ได้) แล้วมาเทียบอีกรอบนึง

2. สำหรับที่ จุฬาการสอบเข้าศึกษาต่อ ผู้สมัครเรียน ควรพิจารณาปัจจัยหรือคุณสมบัติอะไรบ้างครับ

ตอบ แนะนำให้ถามที่จุฬาฯโดยตรง จะชัดเจนกว่า แต่สมัยที่เราไปสอบ ผู้สมัครภาษาอังกฤษดีๆทั้งนั้น แต่สอบภาษาไทย ตกกันระนาว สอบผ่านเข้าไปแล้ว อาจารย์ถึงเฉลยให้ฟังว่าคนส่วนใหญ่ที่มาสอบจะอ่อนภาษาไทย ซึ่งคนที่แปลเก่งๆ จะต้องเก่งภาษาไทยถ่ายทอดเป็น เดี๋ยวนี้ใครๆก็เรียนต่างประเทศ ฉะนั้นภาษาอังกฤษเข้าใจได้ ทะลุปรุโปร่งแต่ปัญหาคือเวลาอธิบายสิ่งที่ตัวเองเข้าใจให้คนอื่นฟัง หลายๆ คนจะอธิบายไม่ได้ ตัวเองรู้เรื่องอยู่คนเดียวว่างั้น ถ้าจะไปสอบ ขอให้อ่านหลักภาษาไทยเยอะๆ คำซ้ำคำซ้อน โครงสร้างประโยค ลีลาการเขียน การสะกด ระดับของคำ ฯ

3. วงการแปลเอกสาร ในต่างจังหวัดมีความต้องการ หรือขาดแคลน แค่ไหนครับ

ตอบ ข้อนี้ถามตรงใจมาก ในต่างจังหวัดที่จะต้องการบริการแปลงาน เราว่าน่าจะเป็นจังหวัดที่มีการติดต่อกับชาวต่างชาติเยอะเช่น

- ภูเก็ต นักท่องเที่ยวต่างชาติชอบมาจดทะเบียนสมรสที่นี่

- ขอนแก่น เขยฝรั่งทั้งนั้น

- เชียงใหม่ นักท่องเที่ยวเยอะอาจจะมีพวกคดีความ เอกสารราชการที่ต้องแปลให้ชาวต่างชาติ

- พิจิตร เหมืองทองคำต่างชาติเข้ามาทำงานเยอะ น่าจะมีแปลเอกสารเพื่อประกอบคำขอวีซ่าทำงาน

- อุบลราชธานี เดี๋ยวนี้มีผู้สมัครเรียนต่างประเทศเยอะมาก เห็นจากเอกสารวีซ่าที่ส่งเข้ามาแปลแทบทุกวัน

ส่วนผู้อ่านที่ถามมานั้น บ้านอยู่เชียงราย เหมาะมาก ที่จะไปเปิดกิจการแปลที่บ้านเกิด เพราะเดาว่าคู่แข่งน่าจะน้อยยิ่งถ้ามีใบรับรองคุณวุฒิ เช่น มีใบผู้เชี่ยวชาญศาลยุติธรรม ศาลจะเรียกใช้บริการล่าม หัวบันไดไม่แห้ง ไม่ว่าจะว่าจ้างผ่านทนายความหรือบริษัทแปล เห็นเพื่อนที่ศาลเรียกใช้บริการบอกว่าได้ค่าแรง บัลลังก์ละ 2,000 บาทอย่างต่ำ เพื่อนเราอีกคนนึงอยู่ภูเก็ต ผู้เชี่ยวชาญศาลที่นั่นรู้สึกจะมีเพื่อนคนนี้คนเดียว เงินไหลมาเป็นเทน้ำเทท่าเลยแหละ คนที่จะเป็นล่ามศาลในประเทศไทยไม่จำเป็นต้องมีใบล่าม ใช้ใบผู้เชี่ยวชาญการแปลของศาลยุติธรรมก็ได้

แต่ขอให้ระลึกไว้ว่าเดี๋ยวนี้ลูกค้าสามารถจ้างแปลผ่านอินเตอร์เน็ตได้ผู้แปลแค่ส่งเอกสารให้ทางไปรษณีย์ฉะนั้นต้องสร้างคุณค่าให้ลูกค้าอยากใช้บริการ จริงๆ การมีหน้าร้านในเขตธุรกิจก็เป็นปัจจัยสนับสนุนที่ดีอย่างหนึ่งแล้ว ถ้ามีคุณวุฒิด้วยก็ยิ่งดี จะได้รับความน่าเชื่อถือมากขึ้น

แนะให้กระจายความเสี่ยงด้วยอย่าหวังได้งานจากลูกค้าในพื้นที่อย่างเดียว ต้องเผื่อไว้ว่า ถ้าวันหนึ่งเกิดเหตุให้ไม่มีนักท่องเที่ยวไม่มีนักธุรกิจเข้ามาในจังหวัดที่ตัวเองทำกิจการเลย (เป็นไปได้นะเหมือนสึนามิลงภูเก็ต ธุรกิจซบไปหลายเดือน) จะประคองกิจการยังไง

นักแปลสามารถกระจายความเสี่ยงได้ด้วยการกระจายฐานลูกค้าอาจจะแบ่งกลุ่ม ลูกค้าต่างประเทศลูกค้าประเภทบริษัทแปล ลูกค้าประเภทบุคคล ลูกค้าประเภทบริษัทลูกค้าประเภทหน่วยงานราชการ การกระจายแหล่งที่มาของรายได้อย่างนี้ทำให้นักแปลมีรายได้หมุนเวียนต่อเนื่อง ถ้ากิจการซบก็จะไม่หมดงานทีเดียว ยังมีงานอื่นมาช่วยเรื่องรายได้บ้าง

สนใจพูดคุยเรื่องการแปลอีเมลมาที่ natchaon@yahoo.com

ณัชชาอรชูเชิดศักดิ์ NAATI No.67061 ออสเตรเลีย