บริษัทแปลคาดหวังอะไร

เช้านี้อ่านสัญญาว่าจ้างแปลส่งมาจากบริษัทแปลรายหนึ่งในอังกฤษ ลูกค้าส่งมาสัปดาห์กว่าๆแล้ว ที่อ้อยอิ่งอยู่เพราะลูกค้าขอตัวอย่างงานแปล ค้นอยู่ตั้งนานว่าจะส่งอะไรให้ได้ดูได้ ทุกอย่างที่แปลเป็นความลับหมดไม่สามารถเปิดเผยได้เลยยกเว้นจะได้รับความยินยอมจากลูกค้าเจ้าของงาน แต่สุดท้ายก็หาส่งไปได้เรียบร้อย

หัวข้อหนึ่งที่ระบุไว้ในสัญญาคือ “เราคาดหวังอะไรจากคุณ” นั่นดิ สงสัยเหมือนกัน ปกติบริษัทแปลจะไม่ค่อยใส่เงื่อนไขข้อนี้แต่จะใช้วิธีบอกกันทีละงาน  ในส่วนนี้ระบุไว้ 6 ข้อคือ

1. แปลให้ถูกต้องตามต้นฉบับ – คำแปลมีเนื้อหาตรงกับต้นฉบับมั้ย ถ่ายเสียงชื่อและพิมพ์ตัวเลขต่างๆ ถูกต้องมั้ย หมายเลขโทรศัพท์และที่อยู่ล่ะ มีส่วนไหนที่แปลตกบ้างหรือเปล่า

2. ไวยากรณ์ – ตรวจสอบการสะกด ความถูกต้องของประโยค การเรียบเรียงคำ เครื่องหมายวรรคตอน และรายละเอียดอื่น ๆ เทียบกับคู่มือหรือขนบการใช้ภาษา

(หมายเหตุจากเจ้าของบล็อก - ของไทยก็ตรวจกับราชบัณฑิต เรื่องเครื่องหมายคำถามคนตรวจแก้งานแปลมีความเห็นไม่ตรงกัน คนหนึ่งบอกว่าห้ามใช้เพราะภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมายนี้แต่ให้แปลออกมา คือมันก็แปลเป็นคำถามได้ แต่อีกคนบอกให้ใส่เพื่อดึงความสนใจจากผู้อ่าน  อีกเรื่องคือการเขียนตัวเลขเป็นคำอ่าน ที่เจอบ่อยคือ คนตรวจ แก้คำว่า 1 ห้องนอน 2 ห้องน้ำ เป็น หนึ่งห้องนอน สองห้องน้ำ ขนาดคำว่า 8 เตียง เขียนว่า แปดเตียง เออเทรนด์การเขียนภาษาไทยมันเปลี่ยนไป เรากูเกิลดูว่าเว็บส่วนใหญ่เขียนแบบไหน ปรากฎว่าส่วนใหญ่จะใช้เป็นตัวเลข เดาว่าที่สะกดเป็นคำอ่านกันนั่นก็เพราะคนตรวจแก้ใช้มาตรฐานการเขียนภาษาอังกฤษในการตรวจแก้ภาษาไทย  ถามราชบัณฑิตไปเมื่อเดือนก่อน ถ้าจำไม่ผิดราชบัณฑิตให้ใช้เป็นตัวเลขนะ ส่วนร้อยละเขียนว่า ร้อยละสิบห้าก็ได้ อย่างที่เห็นในประมวลกฎหมาย แต่สมมติ 44.98% คงไม่มีใครเขียนว่าร้อยละสี่สิบสี่จุดเก้าแปด เพราะมันอ่านยาก)

3. สไตล์ – สไตล์การแปลเป็นไปตามคู่มือสไตล์หรือเปล่าสมมติ คู่มือบอกว่า คำย่อที่รู้ว่าหมายถึงคำไหน ให้สะกดเต็ม คำว่า calc ก็ต้องแปลว่า คำนวณ หรือคู่มือบอกว่าให้แปลชื่อหน่วยงานแล้วตามด้วยชื่อหน่วยงานในภาษาต้นทางในวงเล็บ ก็ต้องแปลว่ากระทรวงตรวจคนเข้าเมืองและการเป็นพลเมือง (Department of Immigration and Citizenship) (ชื่อกระทรวงฯ นี้มีภาษาไทยหลายเวอร์ชั่น) หรือคู่มือบอกให้เว้นวรรค 1 เคาะเมื่อใช้เครื่องหมายไม้ยมก แต่พอใส่ 1 เคาะ บางครั้งคำมันจะขาด คำศัพท์อยู่บรรทัดบน แต่ไม้ยมกลงมาบรรทัดล่างเพราะโปรแกรมมันตัดคำอัตโนมัติ ก็ต้องมานั่งแก้ด้วยมืออีก ถ้าคู่มือให้ใช้ภาษาอ่านง่าย คนแปลก็ต้องเกลาคำแปลหน่อย ถ้าคู่มือบอกให้แปลสั้นๆ กระชับ คำว่า required แทนที่จะแปลว่า“จำเป็นต้องกรอก” ก็ตัดเหลือ “ต้องกรอก” ก็พอ

4. คำศัพท์เฉพาะทาง – ถ้าเป็นงานใหญ่ๆ มักจะมีเมมโมรี่คำศัพท์เฉพาะทางมาให้ด้วย พอต้นฉบับโผล่ในเครื่องปั๊บ ทางขวาจะโชว์รายการคำศัพท์สำหรับงานนั้น ก็สะดวกสำหรับนักแปลเลือกได้ว่าจะใช้คำแปลเวอร์ชั่นไหน ทำให้เสร็จงานไวขึ้น (แต่ได้ค่าแปลน้อยลง) ใครที่ไม่มีโปรแกรมช่วยแปล ก็ใช้ฟังก์ชั่นในเวิร์ดนี่แหละ ctrl + h แต่ดูดี ๆ นะบางครั้งจะแก้คำว่า “คุณ” เป็น “ท่าน” พอใช้ replace all คำว่า “ขอบคุณ” ก็กลายเป็น “ขอบท่าน” ฟังก์ชั่นนี้ช่วยประหยัดเวลาพิมพ์ได้   งานไหนที่ไม่มีเมมโมรี่คำศัพท์เฉพาะทางมาให้ นักแปลก็ควรทำรายการคำศัพท์สำหรับงานนั้น ๆ แนบไปให้ลูกค้า ถ้าลูกค้าไม่ถูกใจก็จะได้แทนที่ทั้งหมดตามรายการที่ส่งได้เลย หลายๆ ทีเราใส่ที่มาของคำศัพท์ไว้ด้านหลังด้วยนะ คนตรวจแก้จะได้รู้ว่าเราไม่ได้คิดเอาเอง

5. รูปแบบ – คำแปลต้องจัดรูปแบบเหมือนต้นฉบับ ตัวหนา ตัวเอียง ขีดเส้นใต้ จัดไว้กลางหน้าติดริมขวา ขนาดตัวหนังสือ คือพอวางตัวแปลเทียบกับต้นฉบับแล้วรู้เลยว่าเป็นเอกสารประเภทเดียวกันแต่คนละภาษา

6. คำแปลต้องเหมาะกับวัตถุประสงค์ – เอกสารที่เขียนมาแบบเป็นทางการ บางครั้งมีคำศัพท์ที่ใช้กันเฉพาะในวงการเช่น แผ่นพับการฉีดวัคซีนภูมิคุ้มกัน ถ้าเป็นโรคที่เข้าใจได้ยากคนทั่วไปจะไม่ค่อยรู้คำศัพท์เกี่ยวกับโรคนี้ นักแปลอาจต้องแปลขยายความ ส่วนแปลแล้ว ถ้าคนตรวจแก้ไม่เห็นด้วย เขาจะแก้กลับมาเอง  (งานแปลนี้สุดท้ายแล้วคือผลงานของนักแปลนักแปลเป็นคนรับผิดชอบความถูกต้องของงานแปลดังนั้นนักแปลเลือกที่จะไม่แก้ตามที่คนตรวจแก้บอกมาก็ได้)  

บางกรณีลูกค้าตรวจแก้งานแปลด้วยวิธี แปลกลับ (back translation) ตัวแก้ส่งกลับมาที่เราแดงเถือก หลาย ๆ ส่วนก็ต้องอธิบายกลับไปว่าภาษาไทยเราไม่ได้เรียงคำเหมือนภาษาอังกฤษ ถ้าจะให้เรียงแบบคำแปลวิธี แปลกลับ อ่านแล้วมันจะไม่เป็นธรรมชาติ

***************
ปรับปรุงเนื้อหาเมื่อวันที่ 11 มิถุนายน 2563