เรียนภาษาไทยกับครูหนอนฯ

สัปดาห์ที่แล้วทิ้งท้ายไว้ว่าจะมาเล่าว่าเรียนอะไรกันในวิชาภาษาไทยของครูหนอนฯ

คอร์สศิลปะการใช้ภาษา ผู้สอนคือคุณสถาพร ฉันท์ประสูตร ใช้นามปากกาว่า ครูหนอนฯ (มี ฯ เพราะย่อมาจากหนอนสุรา) เรียน 24 ชั่วโมง (6ช.ม. x 4 วัน)

ครูหนอนฯ จบการศึกษาปริญญาตรีสาขาภาษาไทย จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ภายหลังก็สอนวิชาภาษาไทยที่ธรรมศาสตร์และสมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย

หัวข้อที่เรียน คือ อักษร 3 หมู่การผันวรรณยุกต์ คำเป็นคำตาย อักษรนำ อักษรควบ คำประสม นี่จะเขียนคร่าวๆ ถ้าอยากรู้มากกว่านี้ต้องไปเรียน

อักษรต่ำเดี่ยว คือผู้ใหญ่นอนรออยู่ ณ วัดโมฬีโลก ไม่มีเสียงสูง แต่ผันได้ครบ 5 เสียง โดยใช้ ห นำเช่น นา หน่า หน้า น้า หนา

คำตาย สะกดด้วย 3 แม่ กก กด กบ

คำที่เป็นเสียงเอกอยู่แล้ว ไม่ต้องใส่ไม้เอกเช่น แซบ แลบลิ้น โกยแนบ

คำประสม มีทั้งที่เหลือเค้าเดิมเช่น ตาแข็ง มีความหมายใหม่ เชน่ปล่อยไก่ หรือเป็นสำนวน เช่น นกรู้

การแปลภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยไม่จำเป็นต้องยาวกว่าต้นฉบับ ส่วนใหญ่แปลออกมาแล้วจะสั้นกว่าต้นฉบับเพราะคำไทยมีคำที่ได้ใจความครบให้เลือกใช้มากมาย เช่น

try to decide -> พยายามตัดสินใจ= ชั่งใจ

hard to tell -> บอกได้ยาก= แปลไม่ออก

try in vein -> ไม่สำเร็จ-> คว้าน้ำเหลว

as you wish -> ตามใจคุณเอาที่สบายใจ (ภาษาวัยรุ่น)

can tell = ดูออก

can’t tell = ไม่รู้ (ไม่ใช่ บอกไม่ได้ เพราะบอกไม่ได้ สื่อคนละความหมาย)

diamond of the highest quality-> เพชรคุณภาพที่ดีที่สุด = เพชรน้ำหนึ่ง

music to my ears -> ดนตรีในหูผม (ผิด) = ช่างฟังรื่นหูจริง

flatly -> พูดด้วยน้ำเสียราบเรียบ-> in a firm and definite way intended to end discussion of a subject -> เฉียบขาด (เราบอกครูหนอนว่านึกคำออกตอนอ่านนิยามภาษาอังกฤษ ตอนเห็นคำแปลภาษาไทยนั้นนึกไม่ออก(เป็นงั้นไป))

ถ้านักแปลใช้คำที่มีความหมายเท่ากับต้นฉบับแล้วบ.ก. ไม่ควรแก้ เช่น มอง แก้เป็น ดู ไม่จำเป็นต้องแก้ ให้แก้ตรงที่ผิดให้เป็นถูก

ให้แปลทีละความ อย่าแปลทีละคำคืออ่านทั้งประโยค จับใจความแล้วแปล จะได้คำแปลที่ถูกต้องอ่านรู้เรื่อง และรสคำงามรสความชัด

นักแปลต้องทำงานร่วมกับ บ.ก.หากติดตรงไหนให้ถาม แต่ถ้าแปลตรงไหนก็ติด แสดงว่ามีความรู้ในเรื่องนั้นไม่พอ ควรคืนต้นฉบับไป

ครูหนอนฯ บอกว่า เป็นนักแปลต้องแปลได้หมด อันนี้ความรู้ใหม่ สำหรับเรา ก็แปลได้หมดแต่มันจะไม่สวยเท่างานที่เป็นงานถนัด จะเกลาให้สวยก็น่าจะได้แต่ก็ใช้เวลานานกว่าปกติ

ครูหนอนฯ แก้คำแปลจากภาษาเกาหลี เยอรมันหรือภาษาอื่นๆ ก็ได้แม้จะไม่รู้ภาษานั้น นั่นก็เพราะอ่านคำแปลก็รู้แล้วว่าสะดุดตรงไหนและจะแก้ไปใช้คำไหนที่ได้ความหมายเหมือนที่นักแปลใช้แต่เป็นภาษาไทยที่สละสลวยและกระชับเช่น

ที่ไหนสักแห่งที่อยู่ไม่ไกลจากที่นี่= ละแวกนั้น

เชื่อโดยไม่มีเหตุผล = งมงาย

ใช้งานได้ยาวนาน = ทนทาน

รีบร้อนจนทำอะไรไม่ถูก = ลนลาน

ไม่รู้จะพูดอะไร = ใบ้กิน

บางครั้งนักแปลแปลแบบรรรยายและกลายเป็นแปลเกินนี่เท่ากับดูถูกผู้อ่านว่ามีสติปัญญาไม่พออ่านเรื่องยากๆ

หลัก 5W 1H คือ Who,What, Where, When, How, Why - เรียงตามลำดับอย่างนี้

หากต้องการเพิ่มน้ำหนักในคำแปลให้ใช้คำซ้อน 4 เช่น เกลียดชัง -> จงเกลียดจงชัง หรือ หมดหนทาง -> อับจนหนทาง กลัวมาก -> อกสั่นขวัญแขวนหรือขวัญหนีดีฝ่อ แต่ก็ให้ระวังบางคำใช้กับหนังสือฝรั่งไม่เหมาะ เช่น สิ้นไร้ไม้ตอก เพราะฝรั่งไม่มีตอก หรือสีซอให้ควายฟังจะไม่เข้าบริบทตะวันตก ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง ก็ไม่เหมาะ เพราะอิเหนาเป็นวรรณคดีไทย ใช้คำว่าพูดไปก็เข้าตัว จะเหมาะกว่า คำว่า กลับตาลปัตร ก็ไม่เหมาะกับวรรณกรรมแปล เพราะตาลปัตรให้ภาพพระ

คำไทยบางคำ มักใช้ผิด เช่น หนังสัตว์มันปลาบ (ไม่ใช่มันแปลบ แปลบ ใช้กับเจ็บแปลบ) บันไดเวียน (ไม่ใช่บันไดวน) น้ำเสียงเฉียบขาด (ไม่ใช่เด็ดขาดอย่างในห้ามเด็ดขาด)รักสุดใจ (ไม่ใช่หมดใจ เพราะหมดใจคือไม่เหลือใจให้แล้ว) หนาวเสียดกระดูก (ไม่ใช่เข้ากระดูกดำ อย่างในคำว่า เกลียดเข้ากระดูกดำ)

นักแปลต้องเข้าใจภาพของคำ เช่นคำว่า ตึกแถว ตึกปกติสูงได้ถึง 8 ชั้น หากจะบรรยายสิ่งปลูกสร้างที่ไม่สูง ก็ให้ใช้คำว่า เรือนแถว ซึ่งสูงได้แค่ 2ชั้น

ครูหนอนฯ ให้ย่อหน้าสั้นๆ มาลองแปลเราก็ว่ายากนะ อันหนึ่งเป็นเรื่องสถิติอุบัติเหตุ ครูหนอนฯก็สามารถแปลให้ชัดเจนและได้ใจความครบถ้วนได้

ครูหนอนฯ เป็นบรรณาธิการหนังสือศรีลังกา พิมพ์โดยสำนักพิมพ์หน้าต่างสู่โลกกว้าง เล่มนี้เนื้อหายากมากโดยเฉพาะในส่วนของศาสนา บางคำเช่น พระพุทธเจ้าเรียกแทนตนเองว่า ตถาคต หรือ คำว่า โลกุตรวิมุต (การหลุดพ้นขั้นสูงสุด) ถ้าไม่เคยบวชพระมาก่อนจะไม่รู้จักคำนี้เลย หรือต้องอ่านหนังสือที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม จึงจะรู้คำศัพท์

แหล่งอ้างอิงที่แนะนำให้ดาวน์โหลดคือe-tipitaka+ พจนานุกรมราชบัณฑิต ไทย-ไทยสามารถใช้ออฟไลน์ได้

หนังสือที่แนะนำให้อ่านคือ แสดงบรรยายพงศาวดารสยามของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ อ่านง่าย แต่พึงระลึกว่าการสะกดคำสมัยก่อนจะไม่เหมือนปัจจุบัน

ครูหนอนฯสงสัยว่าขนาดเรายังมาเรียน ก็ตอบไปว่า “หนูรับแปลงานเอกสารกฎหมายซะส่วนใหญ่ถ้าเป็นศัพท์ที่เรียนกันวันนี้ ไม่เคยได้ใช้เลย” เรื่องภาษาภาพพจน์ในภาษาไทยเรานี่ความรู้เท่าหางอึ่ง

วิชานี้ค่าเรียน 3,600 บาท ปีนี้จะมีเปิดรอบสองหรือเปล่า ไม่แน่ใจเรียนแล้วคุ้มมาก สนุกด้วย ได้ลับสมองสุดๆ แนะนำให้เช็คเว็บไซต์ ส.ป.ล.ท.

22 เม.ย.มีเรียนคอร์สแปลบันเทิงคดีของครูหนอนฯ 5 weekends คนที่แปลงานสายวรรณกรรมแนะนำอย่างยิ่ง (ช่วยคนอื่นขายคอร์สอีกแล้ว)

แนะนำให้คนรักภาษาไทยและนักแปลตามอ่านข้อเขียนในหน้าFB ของครูหนอนฯ (ชื่อจริงของครูเลย)