อันนี้เก็บตกจากทริปภูเก็ตที่เพิ่งไปมา เราไปเยี่ยมเพื่อนนักแปลตามคำเชิญพร้อมกับไปจดทะเบียนสมรสที่โน่นด้วย

ก่อนเข้าเรื่อง ขอเล่าเกี่ยวกับการจดทะเบียนสมรสสั้นๆ เราเอาโฉนดที่ดิน 3 ฉบับไปขอให้เจ้าหน้าที่บันทึกไว้ตอนที่จดทะเบียนว่าเป็นสินส่วนตัวของฝ่ายหญิงเราตัดปัญหาตอนขายที่ดินของเราในอนาคต(มีที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างผืนหนึ่งที่กะจะขายปีนี้พอดี) ปกติเจ้าหน้าที่สำนักงานที่ดินจะขอความยินยอมจากสามีหากมีการทำธุรกรรมเกี่ยวกับที่ดิน แต่แฟนเราอยู่ออสเตรเลียตลอด ถ้าต้องรอเขากลับมาเพื่อทำธุรกรรม ก็จะไม่สะดวก ทำบันทึกทรัพย์สินของฝ่ายหญิงไว้เลย สะดวกกว่า เวลาทำธุรกรรมเราจะถือทะเบียนสมรสไปให้เจ้าหน้าที่ดูว่าที่ดินผืนนี้เป็นของเรามาตั้งแต่ก่อนแต่งงานแล้ว

ระหว่างอยู่ที่ภูเก็ต เราซื้อทัวร์เจมส์บอนด์ คือ เป็นทัวร์ที่พาไปวัดสุวรรณคูหาชมหินงอกหินย้อยในถ้ำ ไหว้พระนอน ให้อาหารลิง ตามด้วยการล่องเรือหางยาวไปนั่งเรือแคนูที่เขาทะลุ และปิดท้ายด้วยการแวะชมเขาตาปู ที่ใช้ถ่ายทำ The Man with the Golden Gun (1974) แสดงโดยโรเจอร์ มัวร์

เขาตาปูเรานึกว่าเรียกว่าเขาตะปู ไกด์ท้องถิ่นอธิบายเป็นภาษาอังกฤษให้นักท่องเที่ยวฟังว่าอิท คอล ทาปู ไอแลนด์ บีคอส อิท ไลค์ แครบอาย (It callTapu Island because it like crab eye.)

ยัว แบค วิท ยู (Your bagwith you.)

ไว ยัว ฟีต คลีน มังกี้พู มังกี้ ชิต (Wipe your feet. Clean monkey poo, monkey shit.)

วอเทอ์ อะลิทเทิล บิตคลาวดี้ (Water alittle bit cloudy.)

ซัมเด แบด เวเธอร์ เดอะซี มอ ราบ แอนด์ มอ เวป (Someday the sea more rough and more wave.)(คำว่า ราบ นี่ เรานึกตั้งนานว่าไกด์จะบอกว่าไร ลองไล่บริบทดู อยู่ในทะเล มีคำไหนฟะ ที่มัน ราบๆรับๆ อ๋อ รัฟ นี่เอง)

ยัว แฮนด์ อิน เดอะ โบ๊ท(Your handin the boat.)

อิท เทค ไทม์ 25 มินิท ทู ดิ ไอแลนด์ (It take time 25 minute to the island.)

จากรูปแบบการพูดของมัคคุเทศก์จะเห็นว่าหลายๆ ประโยคตกกริยา หรือถ้ามีกริยา ก็มักจะผันไม่ตรงช่องประโยคมาแบบขาดๆ เกินๆ ว่างั้น

เป็นการใช้ภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสารจริงๆ

ไกด์พูดอย่างมั่นใจด้วยนะไม่ได้เขินอาย คือเราว่ามันไม่จำเป็นต้องอาย คนฟังส่วนใหญ่ก็ไม่ใช่ฝรั่งเจ้าของภาษาอังกฤษ นักท่องเที่ยวมากกว่าครึ่งเป็นชาวรัสเซียและชาวยุโรป และการที่เขาไม่อายที่จะพูดมันทำให้เขากลายเป็นคนที่สื่อสารภาษาอังกฤษได้คล่อง

อันนี้เราไม่ได้หมายถึงการใช้ภาษาในสถานการณ์ที่เป็นทางการนะ เคยมีการถกเถียงกันในเว็บบอร์ดว่า รัฐมนตรีของบางกระทรวงพูดภาษาอังกฤษไม่เก่งนั้นเป็นเรื่องน่าอาย แต่บางคนแย้งว่า ไม่เห็นจะเป็นอะไรเพราะไม่ใช่เจ้าของภาษา (อังกฤษ) ใช้ล่ามก็ได้

แฟนเราเวลาคุยกับคนไทยชอบพูดประโยคยาวๆ คนฟังเกาหัวแกรกๆ เราแนะให้เขาพูดประโยคสั้นๆ หรือเน้นเป็นคำๆก็ได้ อันนี้เราหมายถึงกรณีท่องเที่ยวพบปะคนแค่ครั้งคราว

เรื่องการใช้ภาษาอังกฤษแบบขาดๆเกินๆ นี้ น่าสนใจ ด้วยควาสงสัยว่ามีใครเคยทำวิจัยเรื่องนี้หรือเปล่า เลย google ดู เจอรายงานเรื่อง พฤติกรรมการสลับภาษาระหว่างการปฏิบัติงานของพนักงานต้อนรับบนเครื่องบินของคุณประภัสสร สระโพธิทอง ม. ศิลปากร ซึ่งพูดถึงเรื่องการสลับภาษาการปนภาษา การแทรกแซงภาษา ไม่ได้ตรงกับข้อสังเกตที่เราเขียนในบล็อกนี้เท่าไหร่ แต่งานวิจัยนี้น่าสนใจ ยามว่าง ถ้าอยากได้ความรู้เพิ่มแนะนำให้เปิดอ่าน

เรื่องการสลับภาษา งานแปลก็มี เมื่อวานเราคุยกับบริษัทแปลในไทยเจ้าหนึ่งซึ่งเป็นสาขาของบริษัทแปลในอเมริกา เขาส่งอีเมลมาขอให้เราทำแบบทดสอบเพราะอยากให้เราเป็นนักแปลในสังกัด คำตอบเราเหมือนเดิมคือ ไม่ทำเพราะเราได้รับการรับรองจากหน่วยงานด้านการแปลที่น่าเชื่อถือแล้วและเราจบตรงด้านการแปลมาด้วย

ทางบริษัทก็อีเมลมาอีกว่างั้นไม่ต้องทำก็ได้ แต่อยากให้ตอบแบบสอบถามหน่อยเพราะมีงานแปลแนวlifescience อยากให้เราทำ

เราไม่ค่อยเข้าใจเรื่องแบบสอบถามเลยโทรศัพท์ไป (แทนที่จะตอบอีเมล) ถามก่อนว่าให้ค่าแปลเท่าไหร่จะได้ไม่เสียเวลากรอกแบบสอบถาม ปลายสายบอกว่า แปลงานทั่วไปให้คำละ 0.80 – 1.20 บาท เราตอบเลยว่า “ไม่รับค่ะ” แล้วก็อธิบายว่าปกติเรารับอยู่คำละ 2 บาท นี่ก็ถูกมากแล้ว เขาบอกว่าอยากได้นักแปลที่ถนัดงานเอกสารกฎหมายหรือ compliance เพราะมีงานเรื่อยๆ ถ้าเราเป็นนักแปลในสังกัดเขา เขาจะส่งงานให้สัปดาห์ละ 2 วัน ตอนนี้ในสังกัดเขามีแค่คนเดียว แล้วรู้สึก capacity ต่อวันได้น้อยด้วย(เข้าใจว่าน่าจะทำงานประจำอยู่แล้วรับงานแปลเป็นงานเสริม) พอเราบอกว่าเราแปลได้วันละ 6,000 คำ ปลายสายน้ำเสียงตื่นเต้น บอกว่าแปลได้เยอะมาก เราบอกไปว่า เราทำงานแปลเป็นงานหลักไม่ได้ทำเล่นๆ จริงๆ วันนึงอัดเต็มๆอ่ะได้ 8,000 – 10,000 คำแต่เราไม่อยากทำงานแน่นขนาดนั้นเพราะอาจจะแปลพลาดได้

เราบอกต่อว่า ถ้าเป็นงานlifescience ค่าแปลอย่างต่ำเราคิดคำละ 3 บาท ปลายสายบอกว่าไม่มีปัญหาเพราะเขาให้คำละ 3-5บาท แต่เราไม่ค่อยอยากรับเนื่องจากค่าแปลต่อคำสูงกว่าค่าแปลทั่วไปก็จริงแต่ใช้เวลาเยอะกว่าปกติมาก เสียเวลาค้นคำศัพท์เยอะ ทุกอย่างไม่สามารถออกมาจากในหัวได้ปรู๊ดปร๊าดเหมือนงานกฎหมาย ถ้าเอามาหารกับจำนวนชั่วโมงที่ใช้แปลอาจจะได้ค่าแรงเท่ากันกับแปลงานทั่วไปก็ได้

เราก็ถามว่า ทำไมไม่ไปหาคนที่เป็นหมอเพื่อแปลงานlifescience ปลายสายบอกว่าเคยส่งงานให้หมอแปล ผลคือ ทั้งฉบับ หมอจะใช้คำภาษาอังกฤษหรือใช้การทับศัพท์เยอะมากซึ่งลูกค้าไม่เอา ตรงนี้เราเข้าใจเพราะตอนเราแปล protocol ยามะเร็ง เราใช้คำที่บัญญัติไว้เป็นภาษาไทย พอหมอตรวจแก้ เขาแก้หลายคำเป็นภาษาอังกฤษซึ่งสอดคล้องกับบทสรุปของงานวิจัยฉบับที่เราพูดถึงด้านบนว่าการใช้คำภาษาอังกฤษแทนในหลายๆ บริบทนั้นเกิดขึ้นเพราะให้ความหมายที่ชัดเจนกว่า เราเคยเห็นงานแปลของเราที่หมอแก้กลับมา ความหมายเหมือนที่เราแปลน่ะแต่เขียนกันคนละสไตล์ นี่คือสาเหตุที่บริษัทแปลต้องส่งงานให้นักแปลทำแทนที่จะส่งให้หมอทำ

ก่อนจบทริปตอนนั่งรถตู้ขากลับ มีเถียงกันเล็กน้อย คุณผู้หญิงฝรั่งบอกว่าจะไม่นั่งรถคันนี้ถ้าลูกสาวไม่ได้นั่งที่นั่งที่มีเข็มขัดนิรภัย ประเทศไทยก็อย่างงี้ รถมีเข็มขัดนิรภัยมาให้ครบคนขับก็ชอบเอาออกเพราะมันเกะกะ แต่ฝรั่งห่วงเรื่องความปลอดภัย ยืนยันต้องมีเข็มขัดนิรภัยให้ลูกสาว ไกด์สลับมาพูดภาษาไทยสำเนียงใต้ว่า “ไม่มีหลอด กินน้ำไม่ได้”แล้วก็ชำเลืองมาทางเรา อันนี้ไม่ใช่การสลับภาษาอย่างที่ทฤษฎีภาษาศาสตร์ว่าไว้แต่เป็นการเม้าท์ลูกค้าฝรั่ง เราหัวเราะหึๆไม่กล้าอธิบายให้แฟนฟังกลัวคุณผู้หญิงฝรั่งข้างหลังจะได้ยิน แต่สุดท้าย นักท่องเที่ยวจีนยอมสลับที่นั่งให้ไม่งั้นไม่ได้ออกรถซะที

-------------------------------------

สนใจพูดคุยเรื่องการแปลอีเมลมาที่ natchaon@gmail.com

ณัชชาอร ชูเชิดศักดิ์ NAATI No. 67061