ล่ามภาษามือสำหรับผู้พิการที่ขึ้นศาล

วันนี้จะสรุปบทความเกี่ยวกับล่ามภาษามือสำหรับผู้พิการที่ขึ้นศาลในประเทศอังกฤษให้อ่านกัน มาจากหัวข้อ Signs of Hope in Court จากวารสาร The Linguist 54.2

จูเลีย แอนเดอร์สัน ล่ามภาษามือแห่งประเทศอังกฤษ (BSL) บอกว่าการเป็นล่ามให้กับคนหูหนวกในศาลนั้นแตกต่างกับการเป็นล่ามภาษาพูด  ล่ามภาษามือเวลาปฏิบัติงานในศาลจะต้องยืนตรงข้ามกับคนหูหนวกเพื่อให้มองเห็นลูกความและให้ลูกความมองเห็นล่ามได้ในขณะที่ล่ามภาษาพูดปกติจะนั่งอยู่ด้านข้างลูกความ และหากคดีใช้เวลามากกว่า 5 วัน จะต้องใช้ล่าม 3 คน หากมีคนหูหนวกหลายคนเกี่ยวข้องกับคดี อาจจะต้องใช้ล่ามภาษามือมากถึง 4 คน

ภาษามือ BSL มีข้อแตกต่างเล็กๆ น้อยๆ ซึ่งยากมากในการแปล เช่น กรณีพยานหูหนวก ล่ามจะต้องบรรยายเหตุการณ์โดยใช้ภาษามืออธิบายการกระทำโดยละเอียดว่า “ผู้ชายคนนั้นเดินไปที่ประตู หยิบกุญแจออกจากกระเป๋าข้างซ้ายของเขา เอื้อมไปสอดกุญแจเข้าล็อกซึ่งอยู่ค่อนข้างสูง จากนั้นหมุนกุญแจตามเข็มนาฬิกา และเดินเข้าไป” ซึ่งคนทั่วไปจะไม่พูดอย่างนี้

บางประโยคก็ล่ามให้เป็นภาษามือได้ยาก เช่น ประโยค “เขาทุบตีคุณหรือเปล่า” ล่ามไม่สามารถล่ามโดยไม่ชี้นำพยานได้ เพราะล่ามต้องรู้ว่าพยานถูกทุบด้วยกำปั้น (มือที่กำอยู่) หรือตีด้วยฝ่ามือ (มือที่แบออก) ล่ามต้องรู้ว่าเป็นส่วนไหนของร่างกายและถูกกระทำจากทิศทางใด  หรืออย่างกรณี ลินดา วัตสัน-ทอมสัน ล่าม BSL ต้องล่ามขยายความประโยค “คุณแทงเขาแบบนี้ใช่หรือไม่” เป็น “คุณแทง นาย ก ในลักษณะดันขึ้นระหว่างสะบักไหล่ใช่หรือไม่” เพื่อให้ลูกความเข้าใจคำถามจริงๆ

แฟรงค์ แฮริงตัน ล่ามภาษามือและผู้ช่วยศาสตราจารย์ภาควิชาหูหนวกศึกษา มหาวิทยาลัยเซ็นทรัล แลงแคชเชียร์ บอกว่า  บางครั้งล่ามในศาลอาจจะใช้คำพูดที่แตกต่างกันสำหรับท่าทางเดียวกัน เช่น “ฉันตีเขา” กับ “ ฉันตบเขา” แต่หากตำรวจมีการบันทึกภาพขณะสัมภาษณ์ ก็จะตรวจสอบภาษามือที่แสดงในสถานีตำรวจเทียบกับภาษามือที่แสดงในศาลได้

วัตสัน-ทอมสัน บอกว่า ถ้าถามคนที่หูปกติว่า “เมื่อวานนี้ลมแรงมั้ย” คนถูกถามอาจตอบว่า “ลมแรงนิดหน่อยไม่ถึงกับหนักมาก” แต่ในภาษามือ BSL ล่ามต้องทำภาษามือว่า “เฮอรริเคนใช่มั้ย ทอร์นาโดใช่มั้ย ลมแรงจัดมั้ย ไม่มากนัก ลมกรรโชกแรงมั้ย ใช่“
อีกปัญหาหนึ่งคือคนไม่ค่อยเข้าใจว่าล่ามต้องล่ามทุกสิ่งที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเสียงดังปังด้านนอกที่ทำให้ทุกคนหันไปมอง คนสะอึก คนหัวเราะ ล่ามก็ต้องทำภาษามืออธิบายด้วย ซึ่งมีบางเคสที่ผู้พิพากษาบอกให้ล่ามหยุดล่ามเพราะทำให้เสียสมาธิ

สมาคมล่ามภาษามือ (The Association of Sign Language Interpreters - ASLI) แนะนำว่า ล่าม BSL จะต้องมีประสบการณ์ทำงานหลังจบการศึกษาอย่างน้อย 5 ปีโดยเป็นการสังเกตการณ์กระบวนพิจารณา และประกบกับผู้เชี่ยวชาญในขณะปฏิบัติงานก่อนที่จะทำงานในสาขาที่ความเสี่ยงสูง ในประเทศอังกฤษ ล่าม BSL จะต้องมีคุณสมบัติขั้นต่ำอยู่ที่ระดับปลอดภัยที่จะปฏิบัติงาน (safe-to-practise) และจะต้องรับผิดชอบตนเองในการเข้าฝึกอบรมคอร์สต่างๆ สำหรับการพัฒนาวิชาชีพอย่างต่อเนื่อง แต่จะไม่มีคุณวุฒิหรือการรับรองในระดับที่สูงกว่านี้

ผู้ที่สนใจสามารถอ่านชุดคู่มือ Planning to question someone who is Deaf ได้ที่
https://www.theadvocatesgateway.org/images/toolkits/11-planning-to-question-someone-who-is-deaf-2016.pdf 
 
******************
ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 05 มิถุนายน 2563