เมื่อเอ่ยถึง ‘เยาวราช’ สิ่งแรกที่ฉันนึกในมโนภาพ ฉากหน้าคือความวุ่นวายแออัดไปด้วยผู้คน ถนนหนทางเต็มไปด้วยรถยนต์พ่นควันพิษใส่อากาศอย่างไม่เกรงสายตาใคร ในขณะที่ฉากหลัง คือร้านขายทองแข่งกันขึ้นป้ายอร่ามเต็มสองข้างทาง รวมถึงร้านขายสินค้าราคาแพงที่นำเข้ามาจากเมืองจีนเต็มทุกตรอกซอกซอย

ระยะหลัง ฉันไม่ค่อยมีโอกาสได้มาเดินบนถนนเส้นนี้บ่อยนัก เนื่องด้วย (คิดเอาเองว่า..) ไม่เคยชินกับสภาพโกลาหลแบบนี้ และไม่มีเหตุ โดยที่ไม่คิดจะเหตุให้มีอันต้องเข้ามาในสถานที่นี้ด้วย ทั้งปัญหาสภาพการจราจร และระยะทางที่ค่อนข้างจะห่างไกลจากสถานพำนักในปัจจุบัน

จะด้วยความบังเอิญหรืออะไรก็แล้วแต่ ฉันมีเหตุให้ได้มาร่วมสัมนา ณ โรงแรมแห่งหนึ่งในย่านเยาวราช ทำให้ฉันมีโอกาสได้มาสัมผัสบรรยากาศของถนนเยาวราชอีกครั้ง หลังจากที่ห่างหายไปเป็นเวลาเนิ่นนาน

ฉันเดินเลาะมาตามถนน เวลาโพล้เพล้แบบนี้ เป็นช่วงที่พ่อค้าแม่ขายกำลังเริ่มตั้งร้าน บรรดารถเข็นต่างๆเริ่มตั้งเรียงรายจับจองพื้นที่กันเต็มทางเท้า เมืองไทยได้ชื่อว่ามีผลไม้ให้กินกันตลอดปี ไม่เพียงเท่านั้น เพราะที่ฉันเห็นตอนนี้ เชอรี่ นิวซีแลนด์ (เขาติดป้ายว่าอย่างนั้น) วางขายกันเต็มไปหมด สนนราคาแพงลิบลิ่ว กิโลละ 800-900 บาท ถึงจะแพง แต่คงขายได้มากอยู่ เพราะดูจากจำนวนรถเข็นที่ขายแล้ว ไม่น้อยเลยทีเดียว

นอกจากผลไม้เทศราคาแพงแล้ว ผลไม้ตามฤดูกาลของไทยก็ยังมีวางขายให้เห็นอยู่บ้าง แม้แต่อาหารสด อาหารคาวก็มีให้เห็นเป็นระยะ แสดงถึงว่าที่นี่เป็นแหล่งรวมอาหารนานาชนิดจริงๆ ไม่ใช่มีเฉพาะของแพงๆ อย่างกระเพาะปลา เห็ดหอม และเป๋าฮื้อเท่านั้น แม้แต่ปูเค็ม ปูดองก็มี วางให้เห็นกันสดๆเลย

ของที่ระลึกที่เป็นสัญญลักษณ์ของความเป็น ‘จีนโบราณ’ เช่นหยกรูปร่างต่างๆ รวมถึงชุดกี่เพ้าสีแดง แขวนเรียงรายกันอยู่เต็ม สีแดงและสีทอง เป็นสีแห่งความเป็นสิริมงคล โดยเฉพาะ ‘หยก’ นั้น ชาวจีนเชื่อกันว่าเป็นอัญมณีจากฟากฟ้า ‘Heaven’s Gem’ เป็นสิ่งที่สวรรค์ประทานมาให้ เพื่อเป็นสื่อกลางไปสู่ความสำเร็จ ความรุ่งเรือง และ โชคลาภ ดังนั้นชาวจีนจึงนิยมเครื่องประดับที่ทำด้วยหยกกันมาก แต่ที่เราเห็นคนจีนที่ประสบความสำเร็จทางการค้าขาย คงมิใช่เพียงเพราะใช้หยกเป็นเครื่องลางอย่างเดียว พวกเขาเหล่านั้นมีความขยันขันแข็งและมุมานะเป็นทุนอยู่แล้วด้วย..

ฉันเดินลัดเลาะไปเรื่อยๆ รู้สึกแปลกใจตัวเองอยู่ลึกๆ ว่าเหตุใดหนอที่ทำให้ฉันมองเห็นเยาวราชในวันนี้เป็นศิลปสถานที่น่าพิศมัย หรือเป็นเพราะ เมื่อครั้งก่อนโน้น ฉันไม่เคยให้ความสนใจกับสิ่งต่างๆเหล่านี้เลย

เยาวราชในสายตาของฉันเมื่อกาลก่อน เป็นสถานที่ที่มีแต่ความวุ่นวายโกลาหล ผู้คนเบียดเสียดยัดเยียด เสียงดังเอะอะโวยวาย ตลอดสองข้างทางมีทั้งคนทั้งรถขายของเต็มไปหมด ตามตรอกซอกซอยซึ่งมักจะเป็นแหล่งที่ตั้งของร้านอาหารต่างๆก็เล็กแคบ และยังเฉอะแฉะตลอดเวลา ช่วงเวลานั้นฉันไม่เคยเข้าใจเลยว่า ทำไม ‘ป๊า’ จึงชื่นชอบสถานที่แห่งนี้นัก อย่างไรก็ตามฉันก็ไม่เคยสนใจที่จะหาคำตอบให้กับตัวเองว่าเยาวราชของฉัน ต่างกับเยาวราชของป๊าตรงไหน

จนกระทั่งวันนี้ ที่ฉันได้มีโอกาสมาเดินบนถนนสายนี้อีกครั้งเพียงลำพัง ฉันใช้เวลาอย่างเชื่องช้า บนถนนสายเร่งรีบแห่งนี้พินิจพิเคราะห์สิ่งต่างๆรอบตัว ภาพของผู้คนมากหน้าหลายตา ทั้งชาวไทย และนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศเดินสวนกันขวักไขว่ไปมา ร้านค้าต่างๆทั้งของสด ของแห้ง ของที่ระลึกวางเรียงรายอยู่เต็มฝั่งถนน พ่อค้าแม่ขายมีอากัปกิริยาต่างกันไป บ้างจัดเรียงสินค้าให้ดูสวยงาม บ้างเอ่ยปากชักชวนให้ผู้เดินผ่านไปมาแวะชมแวะซื้อ บ้างจับกลุ่มคุยกันอย่างสนุกสนาน



ฉันเดินเลาะตามทางร่วมกับฝูงชนเหล่านั้น หวลคิดคำนึงถึงสิ่งต่างๆในหนหลัง และฉันก็ได้รู้ว่า เหตุที่เยาวราชของฉันในกาลก่อน เป็นสถานที่สุดท้ายที่ฉันอยากจะไปเยือน

เป็นเพราะฉันมองสถานที่แห่งนั้นด้วยตา
ฉันจึงมองเห็นแต่ความวุ่นวายโกลาหล

แต่สำหรับป๊า ป๊ามองเยาวราชแห่งนี้ ด้วยใจ..
ทุกสิ่งทุกอย่างที่ป๊าเห็นจึงสวยสดงดงาม เปี่ยมไปด้วยชีวิตชีวา..

วันนี้ เยาวราชที่ฉันเห็น ยังคงเป็นความวุ่นวายโกลาหลเช่นเดิม แต่ฉันได้เรียนรู้ว่า นั่น..คือชีวิต ที่สะท้อนให้เห็นถึงความเข้มแข็ง และมุ่งมั่นที่จะต่อสู้กับอุปสรรคต่างๆนานาอย่างไม่ย่อท้อ ซึ่งฉันไม่เคยเห็นสิ่งนี้ในมโนภาพของฉันมาก่อนเลย

เพื่อนคนหนึ่งเคยเล่าให้ฟังว่า เขาได้ขายบ้านที่เยาวราช เพราะต้องการหาซื้อบ้านหลังใหม่แถวชานเมืองให้พ่อแม่อยู่ เพราะต้องการให้พ่อแม่ได้อยู่ในสถานที่อากาศปลอดโปร่ง และสภาพแวดล้อมที่เงียบสงบ ในการขายบ้านหลังนั้น เขาได้เงินมาก้อนโต (ที่ดินย่านนั้น คงพอเดาได้ว่าราคาแพงขนาดไหน) เพียงพอสำหรับซื้อบ้านหลังใหญ่ และยังมีเงินเหลือให้พ่อแม่ได้ใช้ในบั้นปลายชีวิตได้อย่างสบาย

แต่การกลับกลายเป็นว่า พ่อแม่ของเขาไม่ยอมที่จะให้ซื้อบ้านใหม่หลังใหญ่ๆ แม้จะสวยงาม เพียงใดก็ตาม เขาต้องไปหาซื้อบ้านมือสอง ขนาดพอประมาณไม่ใหญ่โตมากนัก ที่สำคัญต้องตั้งอยู่ในบริเวณตลาดด้วย!!

‘เยาวราช’ สำหรับคนรุ่นหลังอาจเป็นเพียงสถานที่สำหรับจับจ่ายใช้สอย หรือแหล่งรวมสินค้าและของกินหลากหลาย เพียงเพื่อมาเยือนชั่วครั้งชั่วคราวเท่านั้น แต่สำหรับคนรุ่นก่อน ‘เยาวราช’ คือชีวิต ที่พวกเขาเหล่านั้นเคยสุข เคยทุกข์ และคืออดีตที่ฝังอยู่ในใจไม่ลืมเลือน

ตะวันเริ่มลับ แสงอาทิตย์เริ่มจางหาย ความสว่างของไฟบนเสาไฟฟ้าเริ่มเข้ามาแทนที่ แต่ผู้คนที่มาเยี่ยมเยียนยังคงหนาแน่นอยู่เช่นเดิม ฉันเดินลัดเลาะมาเรื่อยๆผ่านร้านขายบะหมี่ตรงหัวมุมถนนเล็กๆมุมหนึ่ง ไอน้ำซุปร้อนๆโชยให้เห็น ชวนให้หิว ฉันเดินเข้าไปหาที่นั่งและสั่งบะหมี่น้ำนั่งกินเงียบๆเพียงลำพัง

หากย้อนเวลากลับไปได้สัก 5-6 ปี บะหมี่ชามนี้คงมีรสชาติดีกว่านี้มากมายนัก เพราะฉันคงกำลังนั่งกินบะหมี่ชามนี้..กับป๊า...