เริ่มจาก เถาปิ่นโตเคลือบเถาใหญ่ตั้งเรียงรายอวดรูปโฉมดอกไม้หลากสี ทำให้หวลนึกถึงวัยเด็กที่เดินหิ้วปิ่นตามผู้ใหญ่ไปวัด ไม่ใช่สิ..ต้องบอกว่า เดินตาม ‘ผู้ใหญ่หิ้วปิ่นโต’ ไปวัด เท้าก้าวตามไปพลาง ในใจก็คิดถึงอาหารที่อยู่ในปิ่นโตไปพลาง ข้าวสวยร้อนๆอยู่เถาล่าง เถาถัดขึ้นมาก็จะเป็นกับข้าวสารพัดอย่าง น้ำพริก ปลาทูตัว (โต๊) โต ต้มกะทิวุ้นเส้น แกงเขียวหวานเนื้อ และตบท้ายด้วยของหวาน อย่างเช่น กล้วยบวชชี ก็สิ่งที่อยู่ในปิ่นโตเหล่านั้นแหละ ที่เป็นแรงบันดาลใจให้ฉันตื่นเช้า อาบน้ำ แต่งตัว ไปวัดได้โดยไม่พิรี้พิไร

สมัยเด็กๆ ช่วงโรงเรียนปิดเทอม ฉันมักจะไปหาพ่อใหญ่ แม่ใหญ่ (ตา กับ ยาย) ซึ่งอยู่ในชนบทที่จังหวัดอยุธยา และใช้เวลาอยู่ที่นั่นตลอดช่วงปิดเทอม ในวันพระคนที่นั่นนิยมไปทำบุญ ใส่บาตร และฟังเทศน์ที่วัด เด็กๆอย่างฉันก็จะตามไปด้วย เพราะแรงจูงใจจากอาหารที่เหลือติดปิ่นโต หลังจากใส่บาตรพระนั่นเอง เรียกว่า ผู้ใหญ่ก็อิ่มบุญอิ่มเทศน์ เด็กๆก็อิ่มท้องแบบอร่อยเป็นพิเศษ แถมเวลาผู้ใหญ่ฟังเทศน์ยังหลับสบายอีกด้วย

ปัจจุบันไม่เห็นปิ่นโตแบบนี้มีใช้ที่ไหนแล้ว ด้วยวิวัฒนาการทางด้านอุตสาหกรรมต่างๆ เดี๋ยวนี้กลายเป็นปิ่นโตอลูมิเนียมลายไทยสวยงาม หรือเป็นเนื้อสแตนเลสเงาวับ ราคาแสนแพงไปหมดแล้ว และบทบาทของปิ่นโตก็เปลี่ยนไปมากโข จากที่เคยใช้ใส่อาหารไปใส่บาตรที่วัด ปัจจุบันส่วนมากกลายเป็นภาชนะใส่อาหารแบบผูกขาด จากที่หนึ่ง (สถานที่ขาย) ไปยังอีกที่หนึ่ง (สถานที่ซื้อ) หรือที่เรียกกันคุ้นหูว่า ‘ผูกปิ่นโต’ สำหรับแม่บ้านสมัยใหม่ที่ไม่มีเวลาทำอาหารเอง หรืออีกนัยหนึ่ง ก็คือ ทำไม่เป็น แต่เดี๋ยวนี้ก็กลายเป็นถุงพลาสติกไปหมดแล้วเหมือนกัน

ดูเหมือนว่า สิ่งที่เราต้องเรียนรู้ และยอมรับที่จะอยู่ร่วมกับมันให้ได้ก็คือการเปลี่ยนแปลง เมื่อ 7 Eleven เข้ามายึดพื้นที่ทุกมุมเมือง นอกจากขนมจีบ ซาลาเปาแล้ว ก็ยังมีอาหารกึ่งสำเร็จรูป ประเภทฉีกถุงใส่ Microwave ก็อิ่มได้ อร่อยด้วย ถึงจะราคาแพงไปนิด แต่ก็ไม่ต้องอาศัยปิ่นโตอีกต่อไป หลายคนพูดว่า ‘การเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งที่ดี’ แต่ก็คงมีหลายครั้งที่การเปลี่ยนแปลง ทำร้ายจิตใจใครบางคน