พลาดิศัย จันทรทัต

"ฉันคิดจะทำบ้านเปนที่ไปเที่ยวเล่น" เป็นพระราชกระแสชั้นแรกเกี่ยวกับการสร้าง "พระราชวังดุสิต" ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อคราวเสด็จฯ ไปทอดพระเนตรพื้นที่บริเวณทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของพระบรมมหาราชวัง

มูลเหตุแห่งพระประสงค์สร้างที่ประทับแห่งใหม่นั้น เกิดจาก พระราชนิเวศน์ที่ประทับในพระบรมมหาราชวัง แออัดไปด้วยพระตำหนัก เรือน และอาคารต่างๆ ที่ห้อมล้อมบดบังทิศทางลมไม่ให้พัดเข้าสู่ที่ประทับ จนมีพระอาการประชวรอยู่บ่อยครั้ง

การสร้างพระราชฐานสำหรับพักผ่อนอันเป็นผลดีต่อพระพลานามัย และไม่กระทบต่องานราชการแผ่นดิน เนื่องจากอยู่ไม่ไกลจากพระบรมมหาราชวัง ทั้งมีพื้นที่ให้เสด็จฯ ด้วยพระบาทออก พระกำลังได้ตามพระประสงค์ จึงพอพระราชหฤทัยพื้นที่ดังกล่าวมาก

ข้อมูลดังกล่าวนี้เป็นส่วนหนึ่งในหนังสือศิลปวัฒนธรรม ฉบับพิเศษ "วังสวนดุสิต เมื่อพระพุทธเจ้าหลวง สร้างบ้านสร้างเมือง" จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์มติชน และเพิ่งมีงานบรรยายพิเศษ ที่ห้องประชุมเทเวศร์ สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ วังลดาวัลย์ ไปเมื่อเร็วๆ นี้

ไฮไลต์น่าสนใจอยู่ที่การเชิญ ศ.บัณฑิต จุลาสัย ผศ.พีรศรี โพวาทอง และคุณรัชดา โชติพานิช ผู้เขียนทั้งสามมาบอกเล่าเกร็ดความรู้ทางประวัติศาสตร์ ที่ได้รับจากการค้นคว้าข้อมูลเชิงลึกของพระราชวังดุสิตที่ได้จดบันทึกไว้

"พระองค์ไม่ได้สร้างบ้าน แต่พระองค์สร้างรูปแบบการสร้างเมืองใหม่" ศ.บัณฑิต สรุปภาพรวมที่ได้จากเอกสารทั้ง 1,041 หน้า

จากนั้นเล่าถึงจุดเริ่มต้นของการค้นคว้าเกิดจากเมื่อปี พ.ศ.2543 ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ให้เข้าไปถวายงานซ่อมแซมหมู่พระที่นั่งอัมพรสถาน ในพระราชวังดุสิต

"ผมจึงกราบบังคมทูลขอพระราชานุญาต สืบค้นเอกสารการก่อสร้างตัวจริง ซึ่งพระองค์ท่านทรงเมตตาให้ผมเข้าไปสืบค้นข้อมูลภายในห้องสมุดสำนักราชเลขาธิการ สำนักพระราชวัง รวมถึงหอจดหมายเหตุแห่งชาติ เมื่อได้ข้อมูลมาเพียงพอต่อการออกแบบซ่อมแซมแล้ว จึงลงมือบูรณะตัวอาคารโดยใช้เวลาประมาณ 10 ปี ส่วนที่รับผิดชอบจึงแล้วเสร็จ"

อ.บัณฑิตกล่าวว่า ช่วงเวลาเดียวกันนั้น ผศ.พีรศรีกำลังค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมในสมัย ร.5 ที่หอจดหมายเหตุฯ เพื่อทำวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก มหาวิทยาลัยมิชิแกน สหรัฐอเมริกา จึงมีเอกสารที่เกี่ยวข้องกับพระราชวังดุสิตอยู่มาก

เมื่อภารกิจการบูรณะเสร็จสิ้น และ ผศ. พีรศรีศึกษาจบแล้ว จึงขอทุนเฉลิมฉลองสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จากจุฬาฯ เพื่อเรียบเรียงข้อมูลในชั้นต้นตั้งแต่ พ.ศ.2440-2453 ร่วมกับคุณรัชดา จนออกมาเป็นหมวดหมู่เพื่อง่ายต่อการค้นคว้า กระทั่งแยกออกมาได้ 89 รายการ 1,041 หน้าแล้ว จึงมาเจาะลึกเป็นหัวข้อ อาทิ ที่ดิน หรือถนน เป็นต้น จนได้ข้อมูลที่ชัดเจนขึ้น

มาวันหนึ่ง สำนักพิมพ์มติชนได้ติดต่อเพื่อขอข้อมูลไปจัดพิมพ์ สุดท้ายจึงเกิดเป็นหนังสือเล่มนี้ขึ้นมา ซึ่งต้องชื่นชมกอง บ.ก.ที่หารูปมาประกอบเพื่อให้ข้อมูลเข้าถึงคนอ่านมากยิ่งขึ้น

"สิ่งที่ได้จากหนังสือเล่มนี้คือ สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงไม่ได้ทรงสร้างบ้าน แต่ทรงสร้างเมือง เพราะเมื่อตั้งใจสร้างบ้านส่วนตัวเป็นที่เที่ยวเล่น จึงโปรดให้ใช้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์จัดซื้อที่ดิน ทั้งๆ ที่กฎหมายสมัยนั้น พระเจ้าแผ่นดินสามารถเอาแผ่นดินตรงไหนมาเป็นของพระองค์ก็ได้

แต่การซื้อที่ดินไม่ได้ง่ายอย่างที่คิด เนื่องจากมีหลักฐานว่าเจ้าของที่ดินอยากได้เงินเยอะๆ เมื่อพระองค์ต่อรองก็หาว่ากดขี่ ก่อนเอาเรื่องไปฟ้องต่างชาติ จนกลายเป็นข่าวโด่งดังในหน้าหนังสือ พิมพ์ฝรั่ง"

อ.บัณฑิตสรุปสิ่งที่เป็นรากฐานของการลงทุนอสังหาริมทรัพย์ในปัจจุบันว่า พระองค์ทรงแก้ไขปัญหาโดยโปรดเกล้าฯ ให้ทำโฉนดที่ดินขึ้นครั้งแรก ซึ่งแรกเริ่มนั้นเป็นโฉนดตราแดง ก่อนเป็นโฉนดที่ดินใบแรกลงวันที่ 1 ต.ค.2444 ที่มีผังระวางที่ดิน มีตารางบัญชีที่ระบุอย่างชัดเจนว่าของใคร ส่งให้ใคร และถึงใคร ซึ่งเป็นรูปของโฉนดข้างต้นนี้ ได้ใช้ต่อๆ กันมาจนถึงปัจจุบัน

"บางประเทศ เช่น พม่า เวลาซื้อขายทีต้องขึ้นศาลตัดสิน หรืออังกฤษกว่าจะซื้อขายได้ต้องผ่านขั้นตอนมากมาย และไม่ใช่ว่าจะซื้อได้ทุกราย ขณะที่ประเทศไทยไม่ได้เป็นเช่นนั้น นี่คือประโยชน์ข้อหนึ่งที่ประเทศได้รับ เมื่อพระองค์คิดจะปลูกบ้าน" อ.บัณฑิตกล่าวปิดท้าย

สำหรับวังลดาวัลย์ สถานที่จัดงานที่มีทริปพาชมภายในอาคารครั้งนี้ เป็นอาคารหนึ่งในกลุ่มอาคารอื่นๆ ในเขตพระราชฐานของวังสวนดุสิต รัชกาลที่ 5 ทรงโปรดให้สร้างวังพระราชทานพระราชโอรสชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า โดยสร้างขึ้นในช่วงเวลาไล่เลี่ยกับวังจันทรเกษม วังปารุสกวัน วังบางขุนพรหม

โดยวังลดาวัลย์ สร้างขึ้นในปี พ.ศ.2449 เป็นที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ (ต้นราชสกุลยุคล)

หน้า 5

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

คุณพลาดิศัย จันทรทัต

Create Date : 24 กันยายน 2557
Last Update : 24 กันยายน 2557 9:32:21 น.		0 comments
Counter : 1233 Pageviews.
Share Tweet