BlogGang.com : : sirivinit : ศาลอาญาระหว่างประเทศ

ศาลอาญาระหว่างประเทศ

ศาลอาญาระหว่างประเทศ (International Criminal Court (ย่อ: ICC); ฝรั่งเศส: Cour Pénale Internationale) เป็น ศาลสถิตยุติธรรมตามกฎหมายระหว่างประเทศ จัดตั้งขึ้นตาม ธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศ (Rome Statute of the International Criminal Court)

ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2002 โดยตั้งแต่เดือนมีนาคม ค.ศ. 2011 เป็นต้นมา มีรัฐชาติหนึ่งร้อยสิบสี่รัฐเข้าเป็นรัฐภาคีแห่งธรรมนูญฯ กรุงโรม อีกสามสิบสี่รัฐ ซึ่งรวมถึง ประเทศรัสเซีย ได้ลงลายมือชื่อในธรรมนูญกรุงโรมฯ ดังกล่าวแล้ว แต่ยังไม่ให้สัตยาบัน

สหรัฐอเมริกาลงลายมือชื่อใน ค.ศ. 2000 แล้วบอกล้างเสียในสองปีให้หลัง อีกหลายรัฐ อันรวมถึง สาธารณรัฐประชาชนจีน และ ประเทศอินเดีย ติเตียนเรื่องการจัดตั้งศาลนี้เป็นอันมาก และไม่ยอมทั้งลงลายมือชื่อและให้สัตยาบันแก่ธรรมนูญกรุงโรมฯ

ศาลอาญาระหว่างประเทศมีบัลลังก์อยู่ ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ แต่มีอำนาจดำเนินกระบวนพิจารณา ณ แห่งหนตำบลใดก็ได้ทั้งสิ้น ธรรมนูญกรุงโรมฯ ให้ศาลนี้มีอำนาจชำระคดีสำหรับความผิดอาญาสี่ประเภท

คือ ความผิดอาญาฐานล้างชาติ (crime of genocide), ความผิืดอาญาต่อมนุษยชาติ (crime against humanity), ความผิดอาญาศึก (war crime) และความผิดอาญาฐานรุกราน (crime of aggression)

แต่ความผิดอาญาประเภทสุดท้าย ยังไม่อยู่ในอำนาจของศาลตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในธรรมนูญกรุงโรมฯ เอง

โดยปรกติแล้ว ศาลอาญาระหว่างประเทศชอบจะชำระแต่คดีทั้งหลาย ที่จำเลยเป็นผู้ถือสัญชาติของรัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ หรือคดีที่อ้างว่าเกิดขึ้นในดินแดนของรัฐภาคีดังกล่าว

หรือคดีเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ยื่นเรื่องราวมาเท่านั้น และต้องเป็นกรณีที่ศาลภายในของรัฐนั้น ๆ ไม่สามารถหรือไม่สมัครใจจะดำเนินคดีเช่นว่าด้วย

ณ วันนี้ ศาลอาญาระหว่างประเทศกำลังสืบสวนคดีหกเรื่องอยู่ โดยทุกเรื่องเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในทวีปแอฟริกา ในการนี้ มีสิบเจ็ดคนกำลังถูกกล่าวหา โดยในจำนวนนี้ เจ็ดคนกำลังหนีคดี, สองคนได้ถึงหรือน่าจะได้ถึงแก่ความตายไปแล้ว, ห้าคนกำลังถูกขัง และสามคนได้มาศาลฯ ด้วยใจสมัคร

ซึ่งหนึ่งในสามนี้ได้รับการยกฟ้อง อนึ่ง ศาลนี้กำลังพิจารณาคดีอยู่สองคดีคดีแรก เริ่มเมื่อต้น ค.ศ. 2009 โดยมี โธมัส ลูบังกา (Thomas Lubanga) ผู้นำทางทหารชาวคองโก เป็นจำเลย และอีกคดี เริ่มในปลายปีเดียวกัน โดยมี เจอร์เมน คาทังกา (Germain Katanga) และ มาธิเออ งุดโจโล ชุย (Mathieu Ngudjolo Chui) สองผู้นำทางทหารชาวคองโก เป็นจำเลย

โครงสร้าง

ภาพรวมศาลอาญาระหว่างประเทศนั้น อยู่ในความควบคุมของ "สมัชชารัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ" (Assembly of States Parties to the Rome Statute)

ส่วนตัวศาลฯ เองนั้น แบ่งองค์กรเป็นสี่เหล่า คือ คณะประธาน (Presidency), แผนกตุลาการ (Judicial Divisions), สำนักงานอัยการ (Office of the Prosecutor) และสำนักทะเบียน (Registry)

สมัชชารัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ

สมัชชารัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศ (Assembly of the States Parties to the Rome Statute of the International Criminal Court) เป็นองค์กรด้านบริหารและนิติบัญญัติของศาล ประกอบด้วย ผู้แทนคนหนึ่งจากแต่ละรัฐภาคีรัฐหนึ่ง

รัฐภาคีหนึ่ง ๆ มีเสียงหนึ่งเสียงในการลงคะแนน ในเบื้องต้น ทุก ๆ รัฐภาคีต้องบำเพ็ญ "วิริยะทุกประการ" (every effort) ในอันที่จะให้การวินิจฉัยของสมัชชาฯ เป็นไปโดยเอกฉันท์ฺ (consensus) ให้จงได้ ถ้าไม่ได้เอกฉันท์ การวินิจฉัยเรื่องนั้นจะกระทำกันโดยคะแนนเสียง

สมัชชาฯ นั้นประชุมสามัญกันเต็มคณะปีละหนึ่งครั้งที่นครนิวยอร์ก หรือบางทีก็ที่กรุงเฮก และจะให้มีการประชุมวิสามัญก็ได้แล้วแต่พฤติการณ์อำนวย ในการประชุมแต่ละครั้ง ประธานหนึ่งคน และรองประธานอีกสองคนของสมัชชาฯ

ซึ่งได้รับเลือกมาจากสมาชิกของสมัชชาให้ดำรงตำแหน่งคราละสามปี จะเป็นประธานที่ประชุม การประชุมนั้นเปิดให้รัฐผู้สังเกตการณ์และองค์การเอกชนทั้งหลายเข้าร่วมด้วยได้

สมัชชาฯ จะเลือกบุคคลให้ดำรงตำแหน่งตุลาการและอัยการ, กำหนดงบประมาณของศาลฯ, ตกลงรับบทกฎหมายสำคัญ ๆ เช่น ระเบียบว่าด้วยวิธีพิจารณาความและพยานหลักฐาน (Rules of Procedure and Evidence), และกำกับดูแลองค์กรอื่น ๆ ของศาลฯ ด้วย

ข้อ 46 ของธรรมนูญกรุงโรมฯ ยังให้อำนาจสมัชชาฯ ถอดถอนตุลาการหรืออัยการได้ ถ้าปรากฏว่าผู้นั้นมีความประพฤติเสื่อมเสียร้ายแรง หรือละเลยหน้าที่ของตนอย่างร้ายแรง หรือไม่สามารถปฏิบัติการหน้าที่ตามธรรมนูญกรุงโรมฯ ได้

แต่สมัชชาฯ ก็ดี หรือรัฐภาคีก็ดี หาอาจจะสอดแทรกการหน้าที่ทางตุลาการของศาลฯ ได้ไม่ การวินิจฉัยอรรถคดีนั้นย่อมเป็นกิจของศาลฯ โดยแท้

ในการประชุมสมัชชาฯ ครั้งที่เจ็ดเมื่อเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2008 สมัชชาฯ ได้กำหนดให้มีการประชุมทบทวนธรรมนูญกรุงโรมฯ ขึ้น ณ เมืองกัมปาลา ประเทศอูกันดา ราว ๆ ต้นปี ค.ศ. 2010

คณะประธาน

คณะประธานศาลอาญาระหว่างประเทศ (Presidency of the International Criminal Court) เป็นองค์กรด้านบริหารศาลฯ แต่ไม่รวมถึงการบริหารสำนักงานอัยการของศาลฯ โดยประกอบด้วย ประธานศาลอาญาระหว่างประเทศ (President of the International Criminal Court) และรองประธานศาลอาญาระหว่างประเทศ คนที่หนึ่ง และคนที่สอง (First and Second Vice-Presidents of the International Criminal Court)

ทั้งสามคนนี้ได้รับเลือกตั้งโดยตุลาการที่เหลือ มีวาระดำรงตำแหน่งคราละสามปี

ประธานศาลฯ คนปัจจุบัน คือ ซาง-ฮยุน ซง (Sang-Hyun Song) ได้รับเลือกตั้งมาเมื่อวันที่ 11 มีนาคม ค.ศ. 2009

แผนกตุลาการ

ตุลาการศาลอาญาระหว่างประเทศ (judges of the International Criminal Court) มีทั้งหมดสิบแปดคน ปฏิบัติหน้าที่ซึ่งแบ่้งกันเป็นสามแผนก (Division) คือ แผนกพิจารณาเบื้องต้น (Pre-Trial Division), แผนกพิจารณา (Trial Division) และแผนกอุทธรณ์ (Appeals Division)

เป็นอำนาจของสมัชชารัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ ในอันที่จะเลือกตั้งบุคคลให้ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลอาญาระหว่างประเทศ ตุลาการแต่ละคนอยู่ในตำแหน่งเก้าปี และได้เพียงวาระเดียวเท่านั้น[21] คุณสมบัติของผู้จะเป็นตุลาการ

คือ ต้องมีสัญชาติของรัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ และในบรรดาตุลาการทั้งสิบแปดคนนั้น ห้ามมีสัญชาติซ้ำกันเลย นอกจากนี้ ข้อ 36 แห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ ยังกำหนดว่า

ตุลาการต้องเป็น "บุคคลผู้พร้อมด้วยจริยลักษณะอันสูง ความเป็นกลาง และความซื่อสัตย์สุจริต ซึ่งมีคุณสมบัติอันเป็นที่ต้องการสำหรับแต่งตั้งข้าราชการตุลาการชั้นผู้ใหญ่ในรัฐของตนเองนั้น

ข้อ 41 แห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ ยังว่า อัยการ หรือบุคคลที่กำลังถูกสืบสวนหรือฟ้องคดี จะร้องขอคัดค้านตุลาการคนใดก็ได้ "ในกรณีที่ึมีเหตุควรกังขาถึงความเป็นกลางของตุลาการผู้นั้น ไม่ว่าด้วยเหตุผลอันใด" คำร้องขอคัดค้านมิให้ตุลาการคนใดเข้าร่วมทำคดีใด ๆ นั้น จะได้รับการวินิจฉัยโดยเสียงข้างมากเด็ดขาดของตุลาการคนอื่น ๆ ที่เหลือ.

อนึ่ง ตุลาการอาจถูกถอดถอนจากตำแหน่งได้ ถ้า "ปรากฏว่าตุลาการผู้นั้นมีความประพฤติเสื่อมเสียร้ายแรง หรือละเลยหน้าที่ร้ายแรง" หรือไม่สามารถปฏิบัติการหน้าที่ของตนได้ การจะสั่งให้ตุลาการคนใดพ้นจากตำแหน่งนั้น ต้องได้รับเสียงข้างมากสองในสามของตุลาการคนอื่น ๆ ที่เหลือ และเสียงข้างมากสองในสามของรัฐภาคีทั้งหลาย

สำนักงานอัยการ

สำนักงานอัยการศาลอาญาระหว่างประเทศ (Office of the Prosecutor of the International Criminal Court) รับผิดชอบงานสืบสวนและงานฟ้องคดี มีผู้บังคับบัญชา คือ อัยการศาลอาญาระหว่างประเทศ (Prosecutor of the International Criminal Court) โดบมีรองอัยการ (Deputy Prosecutor) สองคนคอยแบ่งเบาภาระหน้าที่ แต่ละคนดำรงตำแหน่งเก้าปี และอยู่ในตำแหน่งได้เพียงวาระเดียว

ธรรมนูญกรุงโรมฯ กำหนดให้สำนักงานอัยการมีอิสระในการดำเนินงานของตน เพราะฉะนั้น พนักงานอัยการทุกคนของสำนักงานอัยการจะไม่เสาะหาหรือรับฟังคำสั่งของผู้ใดอีก ไม่ว่าเป็นรัฐก็ดี องค์การระหว่างประเทศก็ดี องค์การระหว่างรัฐบาลก็ดี หรือบุคคลใดก็ดี

สำนักงานอัยการนั้นจะเริ่มสืบสวน เมื่อมีพฤติการณ์อย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้

เมื่อรัฐภาคีหนึ่งยื่นเรื่องราวสถานการณ์ใดมา
เมื่อคณะมนตรความมั่นคงแห่งสหประชาชาติยื่นเรื่องราวสถานการณ์ใดมา เพื่อเตือนให้ทราบถึงภัยอันคุกคามสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ

เมื่อองค์คณะตุลาการชั้นไต่สวนมูลฟ้องอนุญาตให้สืบสวน บนฐานแห่งข้อมูลข่าวสารที่ศาลอาญาระหว่างประเทศได้รับมาจากแหล่งอื่น ๆ เช่น มีบุคคลหรือหน่วยงานเอกชนแจ้งมา

บุคคลใดที่กำลังถูกสืบสวนหรือฟ้องคดีจะร้องขอคัดค้านพนักงานอัยการคนใด ๆ ไม่ให้ทำคดีของตนก็ได้ ถ้า "ปรากฏว่ามีเหตุสมควรกังขาถึงความเป็นกลางของอัยการ ไม่ว่าด้วยเหตุผลอันใด"

คำร้องคัดค้านพนักงานอัยการเช่นนี้ จะได้รับการวินิจฉัยโดยแผนกอุทธรณ์ของศาลฯ พนักงานอัยการผู้ใดอาจถูกถอดถอนจากตำแหน่งด้วยคะแนนเสียงข้างมากเด็ดขาดของรัฐภาคีทั้งหลายก็ได้

ถ้าปรากฏว่าพนักงานอัยการผู้นั้นมีความประพฤติเสื่อมเสียร้ายแรง หรือละเลยหน้าที่ร้ายแรง หรือไม่สามารถปฏิบัติการหน้าที่ของตนได้

สหรัฐอเมริกาวิพากษ์วิจารณ์ว่า ธรรมนูญกรุงโรมฯ ไม่ได้วางระบบให้เพียงพอสำหรับคานอำนาจและตรวจสอบกันระหว่างพนักงานอัยการและตุลาการของศาลอาญาระหว่างประเทศ

และยังปราศจากระบบป้องกันมิให้มีการดำเนินคดีเพื่อประโยชน์ทางการเมืองหรือใช้อำนาจไม่โดยมิชอบประการอื่นด้วย เฮนรี คิสซิงเงอร์ (Henry Kissinger) ว่า ระบบตรวจสอบและถ่วงดุลนั้นอ่อนถึงขนาดที่ในทางปฏิบัติแล้วอัยการสามารถใช้ดุลพินิจได้อย่างไม่จำกัด

อัยการคนปัจจุบัน คือ ลูอีส มอเรโน โอคัมโพ (Luis Moreno Ocampo) ชาวอาร์เจนตินา ซึ่งได้รับเลือกตั้งโดยสมัชชารัฐภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ เมื่อวันที่ 21 เมษายน ค.ศ. 2003 และดำรงตำแหน่งตั้งแต่วันที่ 16 กรกฎาคม ปีนั้นเป็นต้นมา

สำนักทะเบียน

สำนักทะเบียนศาลอาญาระหว่างประเทศ (Registry of the International Criminal Court) รับผิดชอบงานธุรการและงานบริการของศาลฯ งานเหล่านี้รวมถึง งานให้ความช่วยเหลือทางคดี การบริหารจัดการของศาล กิจการเกี่ยวกับผู้เสียหายและพยานบุคคล งานจัดหาทนายฝ่ายจำเลย งานของหน่วยขัง และงานทั่วไปตามจำเป็นสำหรับธุรการ เช่น งานทะเบียน งานแปล งานอาคารสถานที่ งานบุคลาการ งานงบประมาณ ฯลฯ

สำนักทะเบียนนั้น มีผู้บังคับบัญชา คือ นายทะเบียนศาลอาญาระหว่างประเทศ (Registrar of the International Criminal Court) ซึ่งได้รับเลือกตั้งมาโดยตุลาการทั้งปวง และอยู่ในตำแหน่งคราละห้าปี นายทะเบียนคนปัจจุบัน คือ ซิลวานา อาร์เบีย (Silvana Arbia) ผู้ได้รับเลือกตั้งมาเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2009

สถานที่ของศาล

บัลลังก์ และกองบัญชาการศาลอาญาระหว่างประเทศนั้น ออกนั่งบัลลังก์ในกรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ แต่ถ้าเห็นสมควรแล้ว จะดำเนินกระบวนพิจารณาที่ใดก็ได้ทุกแห่งหน กองบัญชาการของศาลฯ ก็ตั้งอยู่ที่เดียวกันโดยอาศัยความตกลงกับประเทศเนเธอร์แลนด์ ซึ่งเรียก

"ความตกลงเรื่องกองบัญชาการ ระหว่างศาลอาญาระหว่างประเทศ กับรัฐเหย้า" (Headquarter Agreement between the International Criminal Court and the Host State) อันมีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 1 มีนาคม ค.ศ. 2008

ปัจจุบัน กองบัญชาการของศาลฯ ตั้งอยู่ชั่วคราวทางด้านตะวันออกของกรุงเฮก ส่วนกองบัญชาการถาวรนั้นกำลังสถาปนาขึ้นที่อเล็กซันเดอร์คาเซือร์น (Alexanderkazerne ) ทางตอนเหนือของกรุงเฮก

อนึ่ง ศาลฯ ยังมีสำนักประสานงาน (liaison office) อยู่ในกรุงนิวยอร์กและมีสำนักงานภาคสนาม (field office) ที่อื่น ๆ อีกสำหรับกิจการของศาลฯ โดยตั้งแต่วันที่ 18 ตุลาคม ค.ศ. 2007 สืบมา ศาลมีสำนักงานภาคสนามใน เมืองคัมปาลา, คินชาซา, บูเนีย, อาเบเช และ แบนกูอี

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สวัสดิ์สิริศุกรวาร สิริมานภิรมย์ปรีดิ์นะคะ

Create Date : 06 พฤษภาคม 2554

Last Update : 6 พฤษภาคม 2554 7:40:28 น.

0 comments

Counter : 1722 Pageviews.