ณัฐพงษ์ บุณยพรหม

ย้อนกลับไปในอดีตครั้งกรุงศรีอยุธยาถูกพม่าตีแตก เมื่อปี พ.ศ.2310 ชาวอยุธยาจำนวนมากถูกกวาดต้อนไปอยู่ที่เมืองอังวะ สะกาย อมรปุระ และมัณฑะเลย์

สมาชิกราชวงศ์และพระบรมวงศานุวงศ์ถูกนำพระองค์ไปยังเมืองอังวะ ในจำนวนนี้ มี สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรมหาพรพินิต หรือสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 กษัตริย์องค์ที่ 32 แห่งกรุงศรีอยุธยา ทรงเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ขึ้นครองราชย์ เมื่อปี 2301 แต่ครองราชย์อยู่เพียงเดือนเศษ ก็สละราชบัลลังก์แก่เจ้าฟ้าเอกทัศน์ซึ่งเป็นพระเชษฐา จากนั้นได้ทรงผนวชจึงได้รับพระฉายานามว่า "ขุนหลวงหาวัด"

เมื่อถูกนิมนต์มาอยู่ที่เมืองอังวะ ทรงจำพรรษาอยู่ที่นี่ก่อนสิ้นพระชนม์ในปี 2339 ที่เมืองอมรปุระ
กาลเวลาล่วงเลยมากว่า 216 ปี

ในปี 2555 กระทรวงการต่างประเทศ (กต.) มีหนังสือถึงกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ว่า คณะกรรมการพัฒนาเมืองมัณฑะเลย์ สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ มีแผนปรับสภาพพื้นที่สุสาน ลินซินกง เมืองอมรปุระ เขตมัณฑะเลย์ ซึ่งมีสถูปที่เชื่อกันว่าเป็นที่บรรจุ "พระบรมอัฐิสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร"

หากยังเป็น "ความเชื่อ" เท่านั้น เนื่องจากการศึกษาทางวิชาการด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี ยากที่จะหาข้อเท็จจริงได้

ขณะที่นักวิชาการเมียนมาร์จำนวนหนึ่ง ที่สืบเชื้อสายมาจากคนไทยในกรุงศรีอยุธยาค้นคว้าเรื่องชุมชนชาวอยุธยา หรือ "ชาวโยเดีย" ในเมียนมาร์ เชื่อกันว่าสถูปที่อยู่ใน สุสานลินซินกงน่าจะเป็นที่บรรจุพระบรมอัฐิของพระเจ้าอุทุมพร

กรมศิลปากร นำโดย นายเอนก สีหามาตย์ อธิบดีกรมศิลปากร นำคณะผู้เชี่ยวชาญทางโบราณคดีและประวัติศาสตร์ เดินทางไปยังเมืองมัณฑะเลย์และสะกาย เพื่อสำรวจและศึกษาข้อมูลทางประวัติ ศาสตร์และโบราณคดี เรื่อง "ชาวอยุธยาในเมียนมาร์ : ศึกษาในเขตปกครองมัณฑะเลย์และเขตปกครองสะกาย" ในแง่มิติทางวัฒนธรรม

คณะของกรมศิลป์เดินทางไปสำรวจโบสถ์วัดมหาเต็งดอจี หมู่บ้านลินซิน หรือหมู่บ้านล้านช้างในเมืองสะกาย ที่เชื่อกันว่าเป็นที่ตั้งถิ่นฐานของชาวโยเดีย

ภายในโบสถ์พบภาพจิตรกรรมฝาผนังศิลปะแบบอยุธยาอายุกว่า 200 ปี ด้านบน ด้านข้างเป็นภาพปราสาท และลายเส้นสินเทาแบบหยักฟันใช้สีแดง สีขาว สีเขียว และสีดำ นอกจากนี้ ยังพบภาพเขียนลายพระปรางค์มียอดนภศูล ลายพระพุทธเจ้าอยู่บนมณฑป

ที่สำคัญเป็นภาพจิตรกรรมแห่งเดียว ที่บ่งบอกถึงประวัติศาสตร์ชาวอยุธยาที่เคยอาศัยอยู่ในเมียนมาร์ แต่เนื่องจากโบสถ์แห่งนี้ถูกน้ำท่วม จึงทำให้ภาพด้านล่างเสียหายต้องนำปูนซีเมนต์มาโบกทับ

น.ส.สุทธิพันธ์ ขุนทรานนท์ นักอักษรศาสตร์ชำนาญการพิเศษ กรมศิลปากร กล่าวว่า พบโบราณสถานที่แสดงความเป็นอยุธยา ซึ่งอาจจะเป็นฝีมือชาวอยุธยาที่เข้ามาอยู่แถบเมืองสะกายตั้งแต่ก่อนเสียกรุงครั้งที่ 2 เพราะศิลปะทำนองเดียวกันนี้ยังปรากฏอยู่ที่เมืองโมนยัวและเมืองพุกามด้วย จึงยังสรุปไม่ได้ว่า สถูปที่สุสานลินซินกงเป็นพระบรมอัฐิสมเด็จพระเจ้าอุทุมพรหรือไม่

วันถัดมาคณะลงพื้นที่ สุสานลินซินกง ที่สมาคมจิตพรรณ ซึ่งเป็นสมาคมมิตรภาพไทย-เมียน มาร์ โดยเป็นความร่วมมือระหว่างนักวิชาการไทยจากสมาคมสถาปนิกสยาม กับนักโบราณคดีและนักวิชาการเมียนมาร์ขุดค้นในสุสาน โดยเชื่อว่ามีสถูปที่บรรจุพระบรมอัฐิสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร

คณะได้พบกับ นายวิจิตร ชินาลัย สถาปนิกอำนวยการ โครงการอนุรักษ์โบราณสถานและอุทยานประวัติศาสตร์ เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานมหาเถระพระเจ้าอุทุมพร

"เมื่อต้นปี 2555 ทางการรัฐมัณฑะเลย์จะรื้อถอนสุสาน เพื่อทำโครงการพัฒนาเมืองริมทะเลสาบตองตะมัน แต่นักวิชาการพม่าหลายคนไม่เห็นด้วย ผมจึงขออนุญาตทางการมัณฑะเลย์ ขุดค้นหาหลักฐานในสถูปและบริเวณโดยรอบ" นายวิจิตรเล่าที่มาโครงการ

โดยปลายปี 55 ทางสมาคมสถาปนิกสยาม นำสถาปนิกเข้าขุดค้นบริเวณพระสถูป และพบบาตรมรกตบรรจุอัฐิเส้นผ่าศูนย์กลาง 28 เซนติเมตร มียอดทรงดอกบัวตูม มีโครงไม้พานแว่นฟ้า ที่พระเจดีย์ฐานทรงกลมองค์เล็กด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือภายในกำแพงแก้ว ยืนยันว่าจะต้องเป็นบาตรบรรจุอัฐิของพระมหาเถระชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งพระเจ้าอุทุมพรทรงเป็นพระมหาเถระ 1 ใน 7 องค์ ที่ประทับอยู่เมืองนี้

"ผมทำหนังสือถึงนายกฯ เมืองมัณฑะเลย์ยืนยันหลักฐานที่พบ และขอจัดทำอนุสรณ์สถานพระเจ้าอุทุมพรโดยจะมอบให้แก่รัฐบาล มัณฑะเลย์" นายวิจิตรกล่าว

จากการลงพื้นที่ ทางคณะได้พบกับ นายวินหม่อง ผู้เชี่ยวชาญการอนุรักษ์โบราณสถานในพม่า ผู้ค้นพบภาชนะบรรจุอัฐิทรงบาตร ซึ่งเผยถึงหลักฐาน 7 ข้อ ที่ระบุว่า สถูปแห่งนี้เป็นที่บรรจุพระบรมอัฐิสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร คือ

1. สมัยที่เจ้านายพระราชวงศ์อยุธยา ถูกกวาดต้อนไปพม่าขณะนั้น คือ เมืองอังวะ ย่านที่ชาวอยุธยามาอยู่ปัจจุบัน คือ เมืองมัณฑะเลย์

2. สุสานลินซินกงเป็นสุสานชนชั้นสูงของชาวต่างชาติ สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรทรงเป็นเจ้านายชั้นสูงที่เป็นต่างชาติเพียงพระองค์เดียว

3. มีพระมหากษัตริย์ไทย เคยได้รับการพระราชทานเพลิงศพจากพระเจ้าปดุง กษัตริย์พม่าที่สุสานแห่งนี้

4. ขนาดก้อนอิฐที่ใช้สร้างสถูปและกำแพงแก้ว เป็นชนิดเดียวกับอิฐที่ใช้สร้างเมืองอมรปุระ

5. ภาชนะที่ใช้บรรจุพระบรมอัฐิเป็นภาชนะทรงบาตรศิลปะอมรปุระ ซึ่งเป็นยุคที่สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรสิ้นพระชนม์

6. ภาชนะตั้งอยู่บนพานแว่นฟ้า ซึ่งมีเพียงเจ้านายชั้นสูงหรือพระมหากษัตริย์เท่านั้น

7. พระบรมอัฐิที่พบนั้น มีสายรัดประคดห่ออยู่ในผ้าจีวร แสดงว่าเป็นพระสงฆ์หรือมหาเถระชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งสมัยนั้นก็มีแค่สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร

ด้านอธิบดีกรมศิลปากรระบุว่า กรมศิลปากรหารือกับกรมโบราณคดีพม่าแล้ว เห็นว่า การขุดค้นดังกล่าวขออนุญาตจากคณะกรรมการพัฒนาเมืองมัณฑะเลย์ จึงไม่ถือว่าได้รับการรับรองจากรัฐบาลของทั้ง 2 ประเทศ และรายงานการขุดค้นที่เสนอมายังกรม ศิลป์ก็มีข้อขัดแย้งที่ไม่มีความน่าเชื่อถือ จึงไม่อาจสรุปหลักฐานทางโบราณคดีว่า สถูปที่ค้นพบเป็นที่บรรจุพระบรมอัฐิสมเด็จพระเจ้าอุทุมพรจริงหรือไม่

"การจะสรุปเรื่องนี้ต้องมีหลักฐานยืนยันร้อยเปอร์เซ็นต์ ดังนั้นกรมศิลปากรจะศึกษาภาพรวมของคน ชุมชน อยุธยามากกว่าจะเน้นศึกษาบุคคลใดบุคคลหนึ่ง โดยจะส่งเจ้าหน้าที่ไปสำรวจบริเวณที่ชาวอยุธยามาตั้งหลักแหล่ง อาทิ แนวคลองชะเวตาเชา ย่านมินตาสุ ตลาดโยเดีย ในเมืองมัณฑะเลย์ หมู่บ้านลินซิน"

อธิบดีกรมศิลป์กล่าวต่อว่า ที่สำคัญจะอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังในโบสถ์วัดมหาเต็ง ดอจีทันที และเดือน พ.ค.นี้ จะให้สำนักการสังคีตไปแสดงโขนรามเกียรติ์ ชุดรามราชจักรี ระบำพม่า-ไทย อธิษฐาน และระบำนพรัตน์ ที่ศาลพระราม ซึ่งมีหลักฐานว่าเคยมีการแสดงโขน เพื่อเชื่อมโยงเรื่องชาวอยุธยาในเมียนมาร์

การศึกษาข้อมูลเรื่องพระบรมอัฐิสมเด็จพระเจ้าอุทุมพรยากที่ จะหาข้อเท็จจริงได้ ล่าสุดเมื่อวันที่ 15 มี.ค.2557 รัฐบาลกลางของเมียนมาร์ สั่งระงับโครงการสร้างอนุสรณ์ หลังจากที่กรมโบราณคดีพิพิธภัณฑ์ และหอสมุดกระทรวงวัฒนธรรมเมียนมาร์พบว่า เป็นโครงการที่สำคัญจึงต้องเข้าไปตรวจสอบว่าจะต้องขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานหรือไม่

แต่สมาคมจิตพรรณยืนยันจะดำเนินการต่อ ส่วนการพิสูจน์ว่าพระบรมอัฐิที่ขุดพบนั้นเป็นของพระเจ้าอุทุมพรหรือไม่ ควรให้เป็นหน้าที่ของนักประวัติศาสตร์ไขปริศนากันต่อไป

หน้า 21

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

คุณณัฐพงษ์ บุณยพรหม

สวัสดิ์สิริชีววารค่ะ

Create Date : 17 เมษายน 2557
Last Update : 17 เมษายน 2557 10:47:56 น.		0 comments
Counter : 2792 Pageviews.
Share Tweet