กระโถนพระฤๅษี (Sapria himalayana)
...
กระโถนพระฤๅษี (Sapria himalayana) เป็นพืชดอกจำพวกกาฝากหรือพืชเบียนหายาก เป็นญาติใกล้ชิดกับพืชสกุลบัวผุด พบในทางตะวันออกของเทือกเขาหิมาลัย
กระโถนพระฤๅษีเป็นการแสดงออกให้เห็นอย่างสุดโต่งของการอิงอาศัย ทุกอย่างจะขึ้นกับพืชเจ้าของบ้านไม่ว่าจะเป็นน้ำ, สารอาหาร และ ผลผลิตจากกระบวนการสังเคราะห์แสงที่มันจะดูดมาด้วยระบบรากพิเศษที่เรียกว่ารากเบียน (haustoria)
รากเบียนนี้จะเจาะเข้าไปที่ไซเล็มและโฟลเอ็มของพืชเจ้าบ้าน
การกระจายพันธุ์
กระโถนพระฤๅษีถูกพบในอุทยานแห่งชาติน้ำตาฟ้า ในตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย และยังมีประวัติว่าพบในบริเวณนี้อีก เช่น หุบเขามิชไม (Mishmi) หุบเขาอาร์คา (Aka) ในอรุณาจัลประเทศ, และในรัฐอัสสัม, รัฐมณีปุระ และ รัฐเมฆาลัย
แต่ไม่มีการพบในบริเวณเหล่านี้มานานแล้ว ในประเทศไทยพบในอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย, อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์, ดอยภูคา, ภูสอยดาว, เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว และอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน
และยังพบกระโถนพระฤๅษีในประเทศภูฏาน, ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน,ประเทศพม่า, และประเทศเวียดนามด้วย พบในป่าไม่ผลัดใบที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 800 ถึง 1,450 ม.
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ดอกของกระโถนพระฤๅษีมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 20 ซม. มีเพศเดียวและดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่แยกต้นกัน มี 10 กลีบ กลีบหนาอ้วน เรียงเป็น 2 ชั้นกลีบชั้นนอกใหญ่กว่ากลีบชั้นใน มีสีแดงเลือดหมูปกคลุมด้วยจุดสีเหลือง
กลีบลักษณะตั้งขึ้นส่วนปล่ายโค้งแอ่นออกด้านนอกคล้ายระฆังหงาย มีช่องเปิดตรงกราง ปลายฐานรูปแคปซูลแผ่ออกเป็นจานคล้ายแอ่งกระทะ เส้าเกสรอยู่บนแคปซูลใต้แผ่นจาน
ในดอกเพศผู้แคปซูลจะผอมและเรียวกว่าในดอกเพศเมีย และมีลักษณะนูนตรงกลางจานขณะที่ดอกเพศเมียมีลักษณะเว้น ดอกปรากฏอยู่เหนือดิน ดอกบานใน 2-3 วัน มีกลิ่นเน่าเหม็น
ออกดอกช่วงเดือนสิงหาคมและกันยายนติดผลช่วงฤดูหนาว หลังจากบานแล้วดอกจะแตกออกมีสีเข้มขึ้นและค่อยๆเน่าเปื่อยอย่างช้าๆ ผลหนาและมีกลีบเลี้ยงด้านบน เมล็ดมีขนาดเท่าผลองุ่นมีสีน้ำตาลดำ
พืชสกุลกระโถนฤๅษีมีรากเบียนและพืชที่มันอิงอาศัยนั้นเป็นไม้เลื้อยเขตร้อน เช่น องุ่น และ พืชสกุลเถาวัลย์น้ำ (Tetrastigma) ดอกจะแทงขึ้นมาสั้นๆ, ตั้งขึ้น และไม่แตกกิ่งก้าน มันอาจถูกผสมเกสรโดยแมลงวันและเมล็ดถูกกระจายพันธุ์โดยสัตว์จำพวกฟันแทะ แต่ยังไม่มีการยืนยัน
นอกจากนี้กระโถนพระฤๅษียังมีรูปแบบอีกหนึ่งรูปแบบคือกระโถนพระฤๅษีจุดขาว (ชื่อวิทยาศาสตร์: Sapria himalayana Griffith f. albovinosa Bänziger&Hansen)
ซึ่งต่างจากกระโถนพระฤๅษีตรงกลีบมีสีแดงแบบไวน์แดง และมีจุดสีขาวกระจายทั่วกลีบ เป็นพืชถิ่นเดียวของประเทศไทย
ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จันทรวารสิริสวัสดิ์ โสมนัสสวัสดิปรีดิ์ค่ะ
Create Date : 04 มกราคม 2553 |
Last Update : 4 มกราคม 2553 12:42:21 น. |
|
0 comments
|
Counter : 1251 Pageviews. |
|
|
|
|
|