การไม่ยอมเป็นทหารเพราะขัดกับมโนสำนึกคือรูปแบบหนึ่งของปฏิบัติการสันติวิธีของกลุ่มผู้ต่อต้านลัทธิทหารนิยมต่อต้านสงคราม และขบวนการสันติภาพ เป็นรูปแบบที่ยากแต่เปี่ยมความหมายและสื่อความรู้สึกนึกคิดได้ชัดเจน

ในความเป็นจริงพลเมืองไม่มีความเท่าเทียม กองทัพก็มีระบบลำดับชั้น ซึ่งเป็นสิ่งที่ตอกย้ำเรื่องชนชั้นทางเศรษฐกิจ การแบ่งแยกทางเพศและชาติพันธุ์ในสังคมทุนนิยมให้มากขึ้นไปอีก

การปฏิเสธด้วยเหตุผลด้านมโนสำนึกจึงไม่ใช่เพียงการอ้างสิทธิ์ในฐานะพลเมือง แต่ยังเป็นการเรียกร้องตามระบอบประชาธิปไตยด้วย  นี่คือการไม่ยอมตามอำนาจรัฐที่ขัดต่อหลักสิทธิพลเมือง ในแง่นี้จะชัดเจนมากยิ่งขึ้นเมื่อผู้ต่อต้านปฏิเสธแม้กระทั่งการทำงานรับใช้สังคมรัฐกำหนดไว้ให้เป็นทางเลือก

หนึ่ง นี่คือการเริ่มต้นหนทางการขัดขืนจากระดับปัจเจกไปสู่ระดับมวลชนเด็กหนุ่มคนหนึ่งปฏิเสธการเป็นทหารเพราะต้องการเอาชีวิตรอด (เพราะเขารู้ตัวว่าไม่อาจรับมันไหว) อาจมองไปรอบตัว และถ้าโชคดี เขาจะได้พบกับขบวนการเคลื่อนไหวที่จะช่วยทำให้การกระทำที่เป็นเรื่องส่วนตัวกลายเป็นเรื่องการเมืองขึ้นมาได้

สาม การไม่ยอมเป็นทหารเพราะขัดกับมโนสำนึกเป็นมากกว่าการสำแดงโวหาร มันคือการแสดงออกทางร่างกาย  เมื่อผู้ถูกเกณฑ์ไม่ยอมให้รัฐใช้ร่างกายของเขาแบกหามอาวุธ ทำให้รัฐต้องเข้าจัดการกับร่างกายที่ต่อต้านด้วยวิธีต่างๆ ซึ่งมักเป็นวิธีการรุนแรงและบางครั้งก็อาจทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ ในแง่นี้ผู้ปฏิเสธการเป็นทหารเพราะขัดกับมโนสำนึกจึงส่งสารที่ทรงพลังให้พลเมืองที่มีแนวโน้มจะขบถได้รู้ถึงข้อจำกัดของระบอบประชาธิปไตยและความเป็นจริงอันเลวร้ายของอำนาจรัฐ โดยแทบไม่ต้องใช้คำพูดใดๆ

อย่างไรก็ตามผู้หญิงจำนวนหนึ่งก็ประกาศตนเป็นผู้ปฏิเสธการเป็นทหารเพราะขัดกับมโนสำนึก เช่นในประเทศอิสราเอลที่ผู้หญิงก็ต้องเกณฑ์ทหารด้วย และในบางประเทศก็นำแนวคิดนี้ไปใช้เป็นจุดยืนเพื่อต่อต้านลัทธิทหารนิยม ซึ่งอาจแตกเป็นรูปแบบการปฏิการณ์ได้หลากหลายวิธี